طبق آمار واصله، پس از گذشت حدود دو سال از مصوبه آزادسازی واردات 200 هزار دستگاه خودرو، مجموعا ۱۰ هزار خودرو نیز وارد کشور نشده است.
با عنایت به آخرین اخبار داخلی و اخبار خودرو و پس از گذشت دو سال از مصوبه آزادسازی واردات 200 هزار دستگاه خودرو که توسط ریاست جمهوری به تصویب رسیده است، اما حالا شاهد واردات تنها ۱۰ هزار خودرو در طول بازه زمانی ذکر شده به کشور بودهایم که این رقم تنها ۵ درصد از میزان واردات مورد نظر بوده است.
واردات تنها 5 درصد از مجموع 200 هزار دستگاه خودرو مدنظر به داخل کشور!
طبق مصوبه سید ابراهیم رئیسی و وعدههای رضا فاطمی امین بهعنوان وزیر صمت پیشین، قرار بود تا حدود 100 هزار دستگاه خودرو تا انتهای سال 1401 و 100 هزار دستگاه دیگر نیز تا پایان بهار امسال وارد کشور شود. مجموع این عدد، 200 هزار دستگاه خودرو را شامل میشود. اما جالب است بدانید که مجموع کل خودروهای وارداتی در بازه زمانی مشخص شده تا به امروز به 10 هزار دستگاه نیز نرسیده است.
با توجه به آغاز مجدد واردات خودرو از سال 1401، انتظار داشتیم تا قیمتها در بازار شکسته شود و با تزریق خودروهای بهروز وارداتی در بازار شاهد رقابت برای بقای سایر خودروهای پایینرده یا محصولات چینی باشیم. اما باید بگوییم که 1402 سالی مایوسکننده برای واردات خودرو بود. هرچند بارها عنوان شده که مانع اصلی سرعت گرفتن واردات خودرو کمبود ارز است، با این حال آمار و ارقام نشان میدهد ارز مخصوص «خودرو» بهسوی واردات قطعه و مونتاژ رفته و در این حوزهها مصرف شده است.
طبق آمار موجود، در طی 10 ماه امسال حدود 8 میلیارد و 134 میلیون دلار ارز به خودرو و نیمهمحرکه اختصاص یافته که سهم واردات خودرو از این رقم تنها 1.5 درصد، معادل 120میلیون دلار بوده است. این موضوع نشان میدهد که سهم ارزی خودروهای خارجی طی امسال حتی به 3 درصد نیز نمیرسد. بهعبارتی دیگر، امکان اختصاص ارز مورد نیاز واردات خودرو وجود داشته و دارد، اما سیاستگذار ظاهرا بهعمد مسیر ارزی واردات خودرو را نیمه مسدود کرده است. در عوض مسیر ارزی مونتاژ و واردات قطعه کاملا باز است که این نشاندهنده ارجعیت صنایع قطعهسازی و مونتاژ کشور به واردات خودرو است.
بنابراین میتوان اینگونه تفسیر کرد که کمبود منابع ارز بهانهای بیش نیست و عدم واردات خودرو به داخل کشور ناشی از سیاستهای عامدانه دولت و نهادهای متولی است. علاوه بر این، بهانههای دیگری مانند روند طولانی شمارهگذاری خودروهای وارداتی، تعلل عمدی واردکنندگان و همچنین وجود موانع استانداردی را به عنوان عوامل دخیل در کندی واردات محسوب میشوند، اما گذر زمان و واکنش نهادهایی مانند سازمان ملی استاندارد و راهور ناجا نشان داد هیچکدام از اینها مانعی جدی بهحساب نمیآیند. در واقع وجود مخالفان پنهان بر سر راه واردات خودرو باعث جلوگیری از واردات خودروهای باکیفیت خارجی به کشور میشود. از مهمترین نهادهای مخالف با طرح واردات خودرو به کشور میتوان خودروسازان بزرگ کشور، شرکتهای مونتاژ کننده خودروهای چینی و انجمن قطعهسازان را نام برد.
افزایش قطره چکانی واردات خودرو در 8 ماه اخیر
نگاهی دقیق به آمار واردات خودرو در سال جاری حاکی از آن است که حداقل تا پایان فصل بهار، واردات خودرو به کشور بسیار کند و نامعقول بوده است. طبق آمار رسمی گمرک، از ابتدای بهمنماه سال گذشته تا انتهای خرداد امسال تنها 246 دستگاه خودرو به ارزش 5.4 میلیون دلار از طریق مبادی گمرکی به کشور وارد شده است. بنا بر آمار گمرک، تا پایان تیر امسال نیز کمتر از 750 دستگاه خودرو از مبادی رسمی گمرکی کشور ترخیص شده است. در پایان مرداد، اما تعداد خودروهای ترخیصی از گمرک به 1 هزار و 218 دستگاه میرسد که رشد اندکی را بهدنبال داشته است. ارزش خودروهای ترخیصی 25 میلیون و 371 هزار دلار اعلام شده است.
طبق آمار، مجموع خودروهای وارداتی تا پایان شهریور امسال به 2 هزار دستگاه و با ارزش 36 میلیون دلار میرسد. در ماههای مهر و آبان آمار واردات خودرو به حدود 3 هزار و 500 دستگاه میرسد که نشان میدهد حدود 1 هزار و 500 دستگاه خودرو وارد کشور شده است. اگر فرض کنیم در مهر و آبان امسال به یک میزان خودرو وارد شده باشد، سهم هر ماه، واردات 750 دستگاه خودرو است. با توجه به اعلام گمرک، ارزش خودروهای وارد شده به کشور در هشت ماه امسال کمتر از 70 میلیون دلار بوده است.
آمار واردات انواع خودروی سواری به کشور تا پایان آذرماه به 4 هزار و 386 دستگاه میرسد که معادل ارزی آن 86 میلیون و 478 هزار دلار بوده است. با این حساب، در آذر امسال حدود 900 دستگاه خودرو وارد کشور شده است که از همه ماههای قبل بیشتر بوده است. آمار واردات خودرو در دیماه سال جاری با افت همراه بوده است. طبق اعلام رسمی گمرک ایران در 10 ماهه سال جاری 4 هزار و 997 دستگاه خودروی سواری به ارزش 101میلیون و 722 هزار دلار از گمرکات کشور ترخیص و وارد شده است. بنابراین در دیماه، تنها 611 دستگاه خودرو وارد کشور شده است. در مجموع 11 ماهه سال جاری 8 هزار و 40 دستگاه خودروی سواری به ارزش 157 میلیون دلار از گمرکات کشور ترخیص شده است. همچنین با توجه به آمار منتشر شده، بالغ بر 3 هزار دستگاه خودرو در بهمن امسال وارد کشور شده که بیشترین آمار واردات خودرو در دو سال گذشته است.
طبق اعلام گمرک، تا 21 اسفند امسال 9 هزار و 709 دستگاه خودروی سواری به ارزش حدود 235 میلیون دلار ترخیص و بهصورت قطعی وارد کشور شده است. با در نظر گرفتن واردات حدودا 10 هزار دستگاه خودرو در سال جاری، مشخص میشود که بهطور متوسط ماهی کمتر از 850 دستگاه خودرو وارد کشور شده است، در حالی که آمار تولید ماهانه بالای 3 هزار دستگاه است.
آینده واردات خودرو در کشور
با توجه به واردات محدود و کنترل شده خودرو به داخل کشور به بهانه خروج ارز و همچنین مخالفتهای شدید چندین نهاد فعال حوزه خودرو مانند خودروسازان و قطعهسازان داخلی، هرچند که نباید ناامید بود، اما نمیتوان آینده روشنی برای واردات خودرو پیشبینی کرد. در ابتدا فرض بر این بود که با تزریق خودروهای وارداتی به بازار، شاهد افت قیمتها و اتمام عصر انحصار خودروسازان و قطعهسازان داخلی باشیم که چنین اتفاقی رخ نداد. حال باید منتظر بمانیم تا در سال 1403 سیاستهای واردات خودرو توسط دولت منجر به وقوع چه نتیجهای خواهد شد.