شکی نیست که اتومبیلسازان چین در زمینه خودروهای برقی یک نسل جلوتر از غربیها ایستادهاند. راهکار خودروسازان اروپایی و آمریکایی برای رقابت با چین چیست؟
بر اساس گزارشهای اخیر منتشر شده توسط فایننشال تایمز، حدود یک چهارم خودروهای الکتریکی به فروش رفته در اروپا در سال گذشته چینی بودهاند. از سوی دیگر، BYD، بزرگترین تولیدکننده خودروهای برقی در کشور چین هم در ماه فوریه گزارش داد که حدود 19 درصد از خودروهای برقی تولیدی خود را در خارج از این کشور به فروش رسانده و از این حیث رکوردی تاریخی را ثبت کرده است.
همچنین در ماهها و سالهای اخیر علیرغم تلاش کشورهایی مثل انگلستان، آمریکا و فرانسه برای محدود کردن واردات خودروهای برقی از طریق افزایش تعرفههای واردات یا تدوین ممنوعیتهای خاص برای ورود، روند واردات خودروهای هیبریدی و الکتریکی چین روندی رو به رشد داشته و ظاهرا هیچچیز جلودار آن نیست! در این شرایط، علاوه بر دولتمردان، خودروسازان غربی نیز دست به کار شدهاند و با بهره بردن از روشهای مختلفی چون همکاری با سایر برندها، تولید خودروهای اقتصادیتر یا تاسیس استارتاپهای مختلف در صدد مقابله با این رشد خیرهکننده خودروهای برقی چین برآمدهاند.
نتیجه این تلاشهای خودروسازانی چون فورد، نیسان، هوندا و سایرین در ماههای آتی مشخص خواهد شد. با این وجود سوال اساسی اینجاست که آیا غرب قادر به توقف مسیر رو به رشد خودروسازان در کشور چین خواهد بود یا خیر؟ در ادامه با جزئیات بیشتر به بررسی تلاش خودروسازان غربی برای مقابله با خودروهای برقی کشور چین خواهیم پرداخت.
نیسان و هوندا
دو خودروساز قدیمی ژاپنی، نیسان و هوندا، رقبایی دیرینه به شمار میروند که سالهاست در نبردی تنگاتنگ برای کسب سهم بیشتر از بازار داخلی ژاپن و بازارهای جهانی به سر میبرند. در عین حال هردوی این کمپانیها در مقایسه با رقبای چینی خود نرخ تطبیق بسیار کندتری با فناوریهای الکتریکی و هیبریدی داشتهاند.
با پیشرفت خیرهکننده کمپانیهای چینی مانند BYD و ورود آنها به بازار ژاپن، نیسان و هوندا تصمیم گرفتند رقابت دیرینه خود را کنار گذاشته و برای توسعه فناوریهای مدرن مرتبط با خودروهای برقی با یکدیگر همکاری کنند. این همکاری در حورههای تکنولوژیک، نرم افزاری و قطعاتی است. نیسان البته واکنش نسبتا سریعی به انقلاب خودروهای برقی چین نشان داد و خودروی Leaf خود را خیلی زود به بازارهای غربی عرضه کرد. در عین حال این خودرو رفته رفته در حال پیر شدن بوده و این کمپانی فعلا فقط مدل Ariya را به عنوان اتومبیل تمام الکتریکی در بازار دارد که آن هم در مقایسه با خودروهای احتراق داخلی بهطور قابل توجهی گران به شمار میرود!
نکته قابل توجه در خصوص نبرد خودروسازان ژاپنی با چینی آن است که ظاهرا ژاپنیها قادر به تولید خودرویی تمام الکتریکی در بازه قیمتی کمپانی BYD نیستند! به عنوان مثال، مدل Seagull Honor Edition از کمپانی BYD اکنون قیمتی حدودا 9700 دلاری در کشور چین دارد که حتی با حداکثر تعرفههای واردات خودرو نیز همچنان ارزانتر از بسیاری محصولات اتومبیلسازان ژاپنی به شمار میرود. از سوی دیگر، بی وای دی دلفین، خودروی هاچبک چینیها نیز در ژاپن با قیمت 24 هزار دلار به فروش میرسد که به مراتب پایینتر از نیسان لیف و هوندا e:Ny1 است.
از سوی دیگر برخی خودروسازان ژاپنی مانند تویوتا نیز بهطور کلی تصمیم گرفتهاند بهجای این که انرژی خود را صرف توسعه فناوریهای الکتریکی کنند روی اتومبیلهای هیبریدی تمرکز کنند. از این طریق، ژاپنیها نیاز به متحمل شدن هزینههای سنگین تحقیق و توسعه خودروهای هیبریدی نظیر آنچه بزرگترین خودروسازان چینی مثل بی وای دی، نیو و Li Auto هزینه کردند نخواهند داشت. با این وجود همکاری نیسان و هوندا بهخوبی گویای احساس خطر ژاپنیها از رقبای جدید چینی خود بوده و از نبرد سنگین در این حوزه در آینده نزدیک حکایت میکند.
در این خصوص، رییس کمپانی نیسان اذعان کرده که با شکلگیری همکاری بین نیسان و هوندا، بهزوی قیمت خودروهای الکتریکی بهطور قابل توجهی کاهش یافته و این کمپانی 16 خودروی برقی جدید را تا سال 2026 روانه بازارهای جهانی خواهد کرد تا حضورش در این میدان نوظهور را تقویت کند. همچنین حضور پررنگتر در بازار کشور چین نیز دیگر هدف مهمی است که ظاهرا نیسان با جدیت به دنبال آن است!
فورد
در پاسخ به انقلاب قریبالوقوع خودروهای برقی کشور چین، مدتی پیش مدیر عامل کمپانی فورد اعلام کرد که شرکت متبوعش تیمی حرفهای متشکل از مهندسین و طراحان زبده نرم افزار را تشکیل داده که که مشغول کار روی توسعه خودروهای باکیفیت اما ارزان قیمت الکتریکی هستند. هدف اصلی این تیم که توسط کارمند سابق تسلا، آلن کلارک پایهریزی شده تولید محصولاتی در کلاس قیمتی زیر 25 هزار یورو است.
به ادعای مدیر عامل فورد، تیم مورد اشاره حدودا دو سال است که در حال مطالعه و تحقیق روی استارتاپ جدید خریداری شده توسط فورد، Auto Motive Power هستند تا بتوانند پلتفرمی انعطافپذیر و گسترده را برای خودروهای الکتریکی توانمند، اما ارزانقیمت توسعه دهند.
همانند بسیاری خودروسازان قدیمی دنیا، فورد نیز سالهاست که تمام توانمندی اقتصادی و مهندسی خود را وقف اتومبیلهای احتراق داخلی کرده و بهخوبی توانسته با بهینهسازی این دسته موتورها محصولاتی سرآمد در تمامی کلاسهای عملکردی را روانه بازار کنند. با این وجود فورد و سایرین مدت زمان زیادی نیست که به وادی خودروهای الکتریکی وارد شدهاند و به همین دلیل تجربه بسیار محدودتری در مقایسه با رقبای چینیشان دارند. این درحالیست که دولت چین از سال 2001 مشغول تحقیق و توسعه پلتفرمهای تمام برقی بوده و تجربه و توانمندی فوقالعادهای هم در ساخت و تولید باتری و فناوریهای مرتبط با خودروهای الکتریکی دارد.
از سوی دیگر به دلیل حمایتهای گسترده دولتی و هزینههای تولید بسیار پایینتر در کشور چین، این کشور موفق شده در سالهای اخیر با نرخ خیرهکنندهای کیفیت محصولاتش را ارتقا داده و در بخشهای مهندسی و تکنولوژیک نیز پیشرفتهای بزرگی رقم بزند. همچنین به دلیل در دسترس نبودن پلتفرمهایی مثل Android Auto و Apple CarPlay در کشور چین خودروسازان این کشور همچنین به ناچار رو به توسعه سیستمهای نرم افزاری اختصاصی برای محصولاتشان آوردند. نتیجه این اتفاق توسعه سیستمهای دستیار/سرگرمی جامعی بوده که از لحاظ عملکردی همتراز بهترین گوشیهای موبایل دنیا قرار میگیرند. این اتفاق در شرایطی رخ میدهد که خودروسازان آمریکایی مثل فورد هرگز نمیتوانند چنین ادعایی کنند!
البته چینیها تنها رقیب فورد در توسعه خودروهای برقی نیستند؛ چراکه تسلا نیز یکی از مهمترین نامها در زمینه خودروهای برقی به شمار رفته و خطری بزرگ برای فورد و دیگر برندهای آمریکایی به شمار میرود. تسلا البته بهتازگی اعلام کرده که ساخت خودروی الکتریکی اقتصادی را متوقف کرده است. با این حال Ford همچنان خطر را بیخ گوش خود احساس میکند!
در هر صورت بعید به نظر میرسد که تیم تازه تشکیل شده فورد قادر باشد زودتر از سال 2026 محصول درخور توجهی روانه بازار کند. بنابراین حداقل در یکی دو سال آینده فورد را باید در نبرد خودروهای الکتریکی با کشور چین بازنده دانست!
رنو
ماه گذشته، لوکا دی میو، مدیر عامل کاریزماتیک رنو در نامهای سرگشاده به سیاستگذاران اروپایی از آنها درخواست کرد که برای رقابت با روند پیشرفت خیرهکننده چین در ساخت خودروهای الکتریکی با یکدیگر همپیمان شده و همکاری گستردهتری شکل دهند. به اعتقاد او کلید غلبه بر پیشرفت چین در صنعت خودروسازی نه اعمال تعرفههای سنگینتر واردات، بلکه متحد شدن نیروهای مختلف در سرتاسر اروپاست؛ دقیقا مثل کاری که چین طی بیست سال گذشته انجام داده است!
در ادامه مدیر عامل رنو از قانونگذاران اروپایی خواسته که با سرمایهگذاری بیشتر در موتورهای الکتریکی ساخت اروپا و پروژههای بزرگی که تواناییهای شارژ باتری اتومبیلها و ساخت قطعات مربوط به آنها را تقویت میکنند مسیر پیشرفت را برای خودروسازان هموار کنند! به اعتقاد او چینیها در این عرصه یک نسل جلوتر از اروپاییها قرار دارند و به همین دلیل اکنون نوبت اروپاییهاست که از چین یاد بگیرند! این مدیر عامل خوشفکر همچنین تقاضای مدیریت کردن روابط با چین را نموده و اعلام کرده که بدترین کار ممکن، بستن تمامی درها به روی این کشور است!
علیرغم این رویکرد مدیر عامل رنو و بسیاری خودروسازان دیگر اروپایی، دولت جو بایدن در آمریکا رویکرد تهاجمیتری در قبال اتومبیلهای چینی پیش گرفته است. او تحقیقاتی سازمانی را در دولت خود آغاز کرده و قصد دارد تهدیدات امنیتی ملی از طریق واردات گسترده خودروهای برقی چینی که از سامانههای نرم افزاری تولید این کشور استفاده میکنند را بررسی نماید. البته دولت کنونی ایالات متحده هنوز هیچ اقدامی در خصوص واردات سنگین خودروهای چینی انجام نداده است. با این وجود مسئولین این کشور بارها اعلام کردهاند که چندین سیاست مختلف را برای رویارویی با مساله وارادات بیرویه خودروهای الکتریکی از چین در نظر دارند که بسته به شرایط از آنها استفاده خواهند کرد.
در این زمینه البته BYD اعلام کرده که فعلا تصمیمی برای عرضه خودروهای سواری الکتریکی و ارزانقیمت خود در کشور آمریکا ندارد. این خبررسانی از سوی بی وای دی در حالی انجام شده که این برند با یک کارخانه بزرگ تولید اتوبوسهای برقی در آمریکای شمالی حضور دارد. مدیر عامل این کمپانی، استلا لی پیشتر در مصاحبهای اعلام کرده بود که بازار آمریکا در عین این که بسیار اغواکننده و پرسود به نظر میرسد اما در بخش خودروهای الکتریکی اندکی پیچیده و غیرقابل پیشبینی است. البته شایعات فراوانی در خصوص احتمال حضور BYD در کشور مکزیک و تولید اتومبیلهای الکتریکی در خاک این کشور به گوش میرسد که البته توسط این کمپانی تایید نشده است! در صورت رخ دادن این اتفاق عملا پای کمپانی بی وای دی به خاک آمریکا باز شده و صادرات محصولات آن به کشور آمریکا سادهتر صورت خواهد گرفت.
وضعیت خودروهای الکتریکی لوکس به چه صورت است؟
طی سالهای گذشته برندهای لوکس و پریمیوم مثل بی ام و، مازراتی، مرسدس بنز، پورشه، بنتلی، رولز رویس و اخیرا تسلا محصولات محبوبی نزد چینیها بودهاند. اساسا برندهای غربی نزد چینیها بهعنوان نماد لوکس و معروف بودن شناخته میشوند. البته تحقیقات نشان داده که گروه خاصی از جامعه کشور چین که رده سنی پایینتر از 29 سال دارند دلیل اصلی محبوبیت خودروهای لوکس غربی در این کشور به شمار میروند. این بخش از جامعه که سلیقه خاصی هم دارند به خودروهای پیشرفته با قابلیتهای نرم افزاری برجسته، توانایی شخصیسازی مثالزدنی، توان پردازشی بالا و البته سرگرمیهای دیجیتالی گسترده در خودرویشان بیش از همه چیز اهمیت میدهند.
از سوی دیگر خودروسازان غربی نیز بهخوبی این مساله را درک کرده و در ضمن متوجه تمایل شدید رانندگان به خودروهای لوکس تمام برقی شدهاند. در نتیجه این اتفاق، در میان برندهای لوکس غربی کمتر میتوان خودروهای هیبریدی یا پلاگین هیبرید پیدا کرد؛ چراکه اکثر آنها رو به تولید محصولات لوکس تمام برقی آوردهاند. نه تنها خودروسازان غربی، بلکه اتومبیلسازان سرشناس چینی مثل یانگ وانگ، نیو، HiPhi و ایکس پنگ هم اخیرا به ساخت خودروهای برقی لوکس متمایل شده و محصولاتی را برای رقابت با برترین و گرانترین اتومبیلهای برقی روانه بازار کردهاند که پر از قابلیتهای لوکس و خلاقانه بوده و قابلیتهای سفارشیسازی فراوانی در اختیار رانندگان قرار میدهند.
در این زمینه، خودروسازان چینی در سالهای اخیر ناچار شدهاند خود را با نیاز رانندگان علاقمند همسو کنند. با این منظور، امضای قراردادهای تجاری با کمپانیهای پیشرو در عرصه گیمینگ موبایل به منظور سفارشیسازی هرچه بیشتر محصولاتشان از جمله مهمترین کارهاییست که چینیها در حال انجامشان هستند. این سطح از همکاری با سایر کمپانیها طبیعتا برای خودروسازان غربی قابل دسترسی نیست.
البته خودروسازان فوق لوکس و پریمیومی مثل رولز رویس یا بنتلی همچنان میتوانند با تکیه بر برند فوقالعاده سرشناسشان و قابلیتهای رفاهی و شخصیسازی باورنکردنی که در اختیار کاربران قرار میدهند محصولات گرانقیمت خود را به دست مشتریان ثروتمندشان برسانند. با این وجود اگر صادقانه به مسائل نگاه کنیم، حتی این برندها نیز در زمینههایی مثل طراحی نرم افزاری، فناوریهای شگفتانگیز دیجیتال درون کابین و بهره بردن از اکوسیستمهای نرم افزاری چندان پیشرو به شمار نمیروند. البته حتی در این شرایط نیز این برندها شانس بیشتری برای موفقیت در بازار خودروهای لوکس دارند تا اتومبیلسازانی مثل فولکس واگن یا فورد! در عین حال باید منتظر ماند تا خودروی فوق لوکس تمام الکتریکی Yangwang U9 بی وای دی روانه بازار شود تا ببینیم غربیها در برابر یک خودروی الکتریکی واقعا لوکس از چین چه حرفی برای گفتن دارند!