محققان موفق به کشف قدیمی ترین ویروس انسانی شدهاند که متعلق به ۵۰ هزار سال پیش و دوران نئاندرتالها یا انسانهای اولیه است.
آیا ویروسها در انقراض نئاندرتالها نقش داشتند؟ این سوالی است که محققان دانشگاه فدرال سائوپائولو در تلاش برای یافتن پاسخ آن بودهاند. آنها در این مسیر موفق به کشف قدیمیترین ویروسهای شناختهشده انسان در مجموعهای از استخوانهای نئاندرتال با عمر بیش از ۵۰ هزار سال شدند.
برای دستیابی به این کشف مهم، یک تیم تحقیقاتی دادههای خام توالییابی دیانای دو مجموعه بقایای نئاندرتال کشفشده در غار چاگیرسکایا در روسیه را بررسی کردند. آنها درون این توالیهای خام به دنبال بقایای ژنوم (کل اطلاعات ژنتیکی یک ارگانیسم) سه نوع ویروس دیانای شامل آدنوویروس، هرپسویروس و پاپیلوماویروس میگشتند و خوشبختانه موفق هم شدند!
این گروه، بقایای هر سه گروه از ویروسها را هم پیدا کردند. یافته جدید محققان، این ویروسها را بهعنوان قدیمی ترین ویروس انسانی شناختهشده تبدیل میکند و این عنوان را از ویروسهای کشفشده در بقایای هومو ساپینس (انسان امروزی) ۳۱,۶۰۰ ساله میگیرد.
نویسندگان این پژوهش چنین نتیجهگیری میکنند که کشف آنها نه تنها نشان میدهد که شناسایی بخشهایی از ژنوم ویروسها در نمونههای باستانشناسی امکانپذیر است، بلکه این احتمال را هم مطرح میکند که نئاندرتالها ممکن است تحت تأثیر همان ویروسهایی قرار گرفته باشند که امروزه انسانها را مبتلا میکنند.
برای مثال، آدنوویروسها میتوانند باعث ایجاد طیف وسیعی از بیماریها از سرماخوردگی معمولی گرفته تا گاستروانتریت حاد شوند. ویروس بسیار شایع اپشتین-بار که میتواند باعث مونونوکلئوز و اماس شود، متعلق به خانواده هرپسویروسها است. پاپیلوماویروسها نیز شاید بیشتر به دلیل ارتباط آنها با سرطان دهانه رحم شناختهشده باشند.
این احتمال وجود دارد که نئاندرتالها نسبت به این سه ویروس و تأثیرات آنها حساستر بودهاند.
آیا واقعاً این ویروسها باستانی هستند؟
با این حال، باستانشناسان ژنتیک با یک محدودیت اساسی بهنام آلودگی روبرو هستند. چیزی که ممکن است کشف بسیار مهمی به نظر برسد، در واقع میتواند نتیجه سرفه نکردن کسی هنگام عطسه یا کنجکاوی (یا گرسنگی) یک حیوان باشد و نمیتوان با قاطعیت در موردش نظر داد!
اما از آنجایی که آنها توالی ویروسهای باستانی را با توالی ویروسهای امروزی برای بررسی شباهتها و تفاوتها مقایسه کردهاند، به احتمال زیاد از این آلودگی جلوگیری شده است.
مارسلو بریونز، نویسنده این مطالعه به مجله نیوساینتیست گفته است که دادههای ما نشان میدهند که این ویروسها ممکن است ویروسهایی باشند که واقعاً نئاندرتالها را آلوده کردهاند.
نویسندگان مقاله تأکید میکنند که این یافته به این معنی نیست که ویروسها به تنهایی باعث انقراض نئاندرتالها شدهاند، اما حداقل تا حدودی به نظریه برخی از دانشمندان که بر نقش احتمالی ویروسها در انقراض نئاندرتالها صحه میگذارد. این مقاله در سایت bioRxv منتشر شده است.