بهباور کارشناسان شکار و تغییرات اقلیمی از دلایل مهم انقراض ماموت و فیلهای غولپیکر باستانی بودهاند. اما چطور انسان های اولیه میتوانستند جانوری بهبزرگی ماموت را شکار کنند؟
در باور اکثر مردم ماموت ها یکی از بزرگترین جانوران کره زمین بودهاند. هرچند باید گفت که فیل راستعاج عنوان بزرگترین جانور خشکی در دوره پلیستوسن را بهخود اختصاص میدهد. این جانور ۱۳ تن وزن داشته و ابعاد آن حدود دو برابر فیلهای امروزی بوده است. با وجود این، انسان های اولیه ماموت ها و فیلهای راستعاج غولپیکر را بهشدت شکار میکردند.
موفقیت عجیب انسان های اولیه در شکار ماموت ها و فیلهای راستعاج
حدود ۱۰۰ هزار سال پیش فیلهای راستعاج در آسیا و اروپا زندگی میکردند. آنها بهخوبی خود را با شرایط عادت داده بودند و رشد میکردند. هرچند ناگهان شرایط تغییر کرد و جمعیت آنها رو بهکاهش گذاشت. دیرینهشناسان تصور میکنند که تغییرات اقلیمی نقش پررنگی در انقراض ماموت ها و فیلهای راستعاج داشته است؛ اما نمیتوان بهراحتی از نقش انسان های اولیه گذشت.
برای حدود ۷۰۰ هزار سال فیلهای راستعاج توانسته بودند با مشکلات مختلف کنار بیایند. تنها مشکلی که آنها را تهدید میکرد احتمال پیدا نکردن غذای کافی برای جانوری بهآن عظمت بود. در واقع هیچکدام از شکارچیان آن زمان حتی جرئت نزدیک شدن به فیلهای راستعاج یا ماموت های بالغ را نداشتند. هرچند که انسان های اولیه با جثه بسیار کوچک خود به فکر شکار ماموت افتاده بودند.
توانایی ساخت ابزار این امکان را به انسان های اولیه میداد که جانوران گوناگون را شکار کنند. هرچند جنگیدن با یک جانور غولپیکر همچون ماموت میتوانست تجربهای وحشتناک باشد. مخصوصا اینکه انسان مجبور میشد بخش زیادی از شکار خود را دست نخورده باقی بگذارد. در این حالت شکار ماموت ارزش ریسک بسیار زیاد آن را نداشت. هرچند اخیرا مقاله جدیدی در اخبار علمی منتشر شده است که همهچیز را تغییر میدهد.
چندی پیش دانشمندان موفق شدند ۳۱۲۲ استخوان، دندان و عاج مربوط به بیش از ۷۰ ماموت و فیل راستعاج را در آلمان پیدا کنند. بررسیهای بیشتر نشان داد که این جانوران به حدود ۱۲۵ هزار سال پیش تعلق دارند. روی استخوانها نیز نشانههایی بود که بهنظر میرسید جانور توسط ابزارهای سنگی قصابی شده است.
برخی کارشناسان بر این باور بودند که انسان های اولیه توانایی شکار گسترده ماموت و فیلهای راستعاج را نداشتهاند. این افراد نشانههای موجود در استخوانها را هم به پس از مرگ جانوران غولپیکر مربوط میدانستند. هرچند استخوانها همگی به ماموت های بالغ تعلق دارند.
این تعداد ماموت و فیل نمیتوانستند یکدفعه بدون دلیل خاصی در یک محل جان باخته باشند. همچنین قویترین گربهسان آن دوره یعنی ببر دندان شمشیری نیز امکان شکار این تعداد ماموت بالغ را نداشته است. بررسیها هم نشان میدهد که انسان های اولیه توانایی شکار ماموت های کودک و ماده را نداشتند؛ زیرا آنها بهصورت گلهای حرکت میکردند.
در نتیجه انسان های اولیه ماموت ها و فیلهای راستعاج نر را بهصورت تنها هدف قرار میدادند. بهباور دانشمندان حتی برای قصابی یک ماموت بالغ نیز حضور گروهی از انسان های اولیه ضروری بود. همچنین از آنجایی که انسان نمیتواند فقط از رژیم غذایی مبتنی بر گوشت استفاده کند، احتمالا هر ماموت خوراک مورد نیاز برای یک گروه ۲۵ نفره از انسان های اولیه را برای مدت ۳ ماه فراهم میکرد.
بدینترتیب میتوان گفت که انسان های اولیه بهمنظور شکار ماموت زمان زیادی را بهصورت مشترک زندگی میکردند. آنها حتی از تواناییهایی نیز برای منجمد و یا خشک کردن گوشت برخوردار بودند. همچنین انسان های اولیه بهصورت گروهی زمان زیادی را صرف آماده کردن تلههای مختلف برای شکار ماموت میکردند. اینکار باعث میشد زمینههای تبادل فرهنگی در سطوح ابتدایی فراهم شود.
البته دانشمندان بر این باور نیستند که شکار جانوران غولپیکر اقدامی بسیار رایج در میان انسان های نئاندرتال بوده است، بلکه آنها رفتارهای متنوعی را با توجه به شرایط محیطی در پیش میگرفتند. همین نیز سبب شده بود که بتوانند در اکوسیستمهای مختلف اوراسیا برای بیش از ۲۰۰ هزار سال دوام بیاورند.