حقیقت تلخی که باید این روزها درباره مصرف بنزین بشنویم این است که در مدت زمانی بسیار کوتاه از صادرکننده به واردکننده بنزین تبدیل شدیم!
حقیقت تلخ است اما بد نیست بدانید که در مدت زمانی بسیار کوتاه از صادرات بنزین به واردات رسیدیم و تلخ تر آنکه اوضاع وضعیت سوخت کشور به قدری بد است که خودروهای توربوشارژ مجبورند به جای مصرف بنزین سوپر از مکملهای سوخت استفاده کنند. امیدواریم که طرح جدید سهمیهبندی بنزین بتواند راهکار عملی و موفقی برای مدیریت مصرف بنزین باشد.
از صادرکننده به واردکننده بنزین تبدیل شدیم!
اوایل سال جاری دولت اعلام کرد که مصرف بنزین از میزان تولید آن بیشتر شده و به دلیل ایجاد ناترازی، کشورمان به جمع واردکنندگان سوخت پیوسته است. یکی از علتهای مهم تغییر سیاستهای دولت طی سالیان اخیر، مسئله ناترازی بنزین بوده اما وقتی به عمق ماجرا نگاه میکنیم، متوجه میشویم که تمامی سیاستهایی که اعمال شده جنبه غیرقیمتی داشته است.
متاسفانه آمارها نشان میدهد که مصرف بنزین از سال 1400 به بعد روند افزایشی به خود گرفته به طوری که در سال 1400 سرانه مصرف بنزین 91 میلیون لیتر بوده حال آنکه سال 1401 و 1402 به ترتیب 104 و 111 میلیون لیتر مصرف شده است. همین آمارها دولت شهید رئیسی را مجبور به اجرای سیاستهای غیرقیمتی با هدف کنترل مصرف سوخت کرد که البته به نتیجه درستی نرسید.
در سال 1403 متوسط مصرف روزانه بنزین به 121 میلیون لیتر رسیده که رقم بالایی است. جواد اوجی در راستای ثبت رکورد جدید برای مصرف بنزین در اواخر سال گذشته گفت:
در روزهای عادی به طور میانگین 114 میلیون لیتر بنزین در کشور مصرف میشود که این رقم با آغاز مسافرتهای نوروزی در روزهای 27 و 28 اسفندماه 1402 به 142 میلیون لیتر و در روز 29 اسفند به 152 میلیون لیتر افزایش یافت که رکوردی بیسابقه است.
در ایام تعطیلات نوروز 1403 نیز به طور متوسط روزانه 120 میلیون لیتر بنزین مصرف شده که در مقایسه با بازه زمانی مشابه سال گذشته (113 میلیون لیتر) 7 میلیون لیتر افزایش داشتهایم.
بیشتر بخوانید:
بهترین راهکارهای عملی برای کاهش مصرف سوخت خودرو
ناترازی بنزین منجر به واردات شده است
طبق آمار و ارقام وزارت نفت، در سال 1402 حدود 5 میلیارد و 478 میلیون لیتر فرآوردههای نفتی به کشور وارد شده که ارزش آنها 4 میلیارد دلار بوده است. علاوه بر این هزینههای وارداتی چنین محمولهای 225 هزار میلیارد تومان بوده که برابر است با پرداخت 10 ماه از یارانه نقدی 85 میلیون ایرانی!
متاسفانه سالهای اخیر کشورمان نه تنها از صادرکننده به واردکننده بنزین تبدیل شده بلکه 3 میلیارد دلار ارز به کشورهای همسایه روانه کرده است. از طرف دیگر طبق آنچه میدانیم، نمیتوان انتظار داشت پالایشگاهها و شرکتهای کشورمان تولید بنزین را افزایش دهند و میزان تولید تغییر خاصی نکرده است.
البته با وضعیت کنونی، وزارت نفت برنامههایی برای افزایش کیفی سطح محصولات پالایشگاهها در نظر گرفته که نباید منکر آنها شد. به طور کلی میتوان علت ناترازی بنزین و روی آوردن به واردات سوخت را سه مورد مهم دانست:
- عدم احداث پالایشگاههای جدید در کشور
- قیمت پایین بنزین در کشور
- عدم استانداردسازی و مدیریت مصرف بنزین