به نظر میرسد انجمن صنفی سی ان جی کشور، به دنبال اجرای طرح نرخ سوم برای قیمت بنزین است. آیا دولت چهاردهم بنزین را سه نرخی خواهد کرد؟
موضوع افزایش قیمت سوخت برای دولت چهاردهم تبدیل به چالش بزرگی شده که به نظر حل نشدنی میرسد. موافقت تلویحی پزشکیان با افزایش قیمت بنزین، واکنشهای زیادی به دنبال داشت و دولت را مجبور به عقبنشینی کرد. بعد از این که وزیر امور اقتصادی خاطرنشان کرد بنزین گران نمیشود، حالا یکی از اعضای هیأت مدیره انجمن صنفی سی ان جی طرح دیگری پیشنهاد داده است.
رضا نیکزاد، عضو هیأت مدیره انجمن صنفی CNG ایران با اشاره به این که سوخت فعلی برای 70 تا 80 درصد مردم کفایت میکند خاطرنشان کرد، اگر فردی بخواهد بیش از این مقدار بنزین استفاده کند باید با نرخ آزاد مقدار مصرفیاش را تأمین کند و در واقع با اجرای واقعی سازی نرخ سوخت به نحوی مصرف مدیریت میشود.
نرخ سوم برای قیمت بنزین
به گفته نیکزاد، روزانه نزدیک به 6 میلیون لیتر بنزین وارد کشور میشود که معادل 4 الی 5 میلیون متر مکعب سی ان جی بوده است. به عبارت دیگر مردم طی سالهای اخیر حدود 5 میلیون متر مکعب گاز را از سبد سوخت خود اصلاح کرده و سراغ بنزین رفتهاند. اگر مصرف سوخت در دولت دوازدهم در نظر گرفته شود، میبینیم که روزانه به طور متوسط 4 تا 5 میلیون لیتر بنزین صرفهجویی میشد.
به اعتقاد عضو هیأت مدیره انجمن صنفی سی ان جی کشور، علت اقبال مردم به بنزین و ترک گاز CNG، ارزان بودن آن است. با لیتری 3 هزار تومان، استفاده از گاز برای مردم جذابیتی ندارد. یکی دیگر از علل عدم استقبال مردم از سی ان جی، کاهش تولید و عرضه خودروهای گازسوز است. نیکزاد میگوید:
متاسفانه تولید این خودروها کاهش چشمگیری داشته است ضمن اینکه مخزن خودروهای برخی مشتریان نیز ریجکت و درواقع خودروها فرسوده شدهاند، اواخر دولت قبل مصوباتی مبنی بر اینکه مخزنهای وانتبار، نیسانها و تاکسیها که حدود 80 درصد مشتری سیانجی ارا تشکیل میدهند، رایگان شود، اما تاکنون عملیاتی نشده است، تعمیرات این خودروها 12 الی 13 میلیون تومان هزینه دارد که دارنده خودرو توان پرداخت آن را ندارد در نتیجه به سمت سیانجی نمیرود.
در حال حاضر حدود 45 میلیون متر مکعب سی ان جی در کشور داریم و ظرفیت صنعت گاز خودرو تکمیل است. در مقطع فعلی نه تنها مشکل کمبود وجود ندارد بلکه چالش اساسی تأمین مشتری و خوراک است که باید ایجاد شود. هر یک متر مکعب سی ان جی معادل یک لیتر بنزین بوده و دولت باید طرح گازسوز کردن وسایل نقلیه را به صورت جدی پیگیری کند.
به گفته نیکزاد، طرح گازسوز کردن کامیونتها و ماشینهای سنگین در اواخر دولت دوازدهم کلید خورد اما در مجموع 200 هزار خودرو تحویل داده شد. علت توقف تولید محصولات گازسوز، استفاده از کیتهای قدیمی بود و علیرغم این که بودجه نوسازی کیتها فراهم شده بود، کسی استقبال نکرد و به همین خاطر صنعت سی ان جی رو به افول رفت.
ممانعت از واردات
به عقیده عضو هیأت مدیره صنف سی ان جی کشور، بهترین جایگزین برای حل مشکل ناترازی بنزین، سی ان جی است و اگر شرایطی ایجاد شود که مردم تشویق شوند به سمت استفاده از وسایل نقلیه گازسوز بروند، مشکل تا حد زیادی برطرف خواهد شد. اگر بتوانیم 10 میلیون متر مکعب گاز از دولت دریافت کنیم و 10 میلیون متر مکعب CNG به مردم تحویل دهیم، در مصرف بنزین 10 میلیون لیتر صرفهجویی میشود. نیکزاد اضافه میکند:
اکنون کلنگ احداث پتروپالایشگاه شهید سلیمانی زده شده، اما اقدامی صورت نگرفته قرار است ما از این مسیر 6 میلیون لیتر بنزین داشته باشیم که با جایگزین کردن سیانجی میتوان این میزان تولید را ذخیره و صادر کرد. ما در سال 1399 حدود 24 میلیون متر مکعب فروش سیانجی داشتیم که اکنون این رقم به 18 تا 19 میلیون متر مکعب رسیده یعنی به راحتی این سرمایه را از بین بردیم و در این شرایط تحریم روی ساخت پالایشگاه سرمایهگذاری میکنیم.
نرخ سوم اضافه شود
به باور رضا نیکزاد، یک راهکار مطلوب برای کنترل قیمت بنزین، اضافه کردن نرخ سوم به آن است. در حال حاضر یک نرخ دولتی داریم و یک نرخ آزاد و اگر نرخ سومی هم اضافه شود، جامعه را دچار التهاب و چالشهای روانی نمیکند. با این شیوه اگر کسی بخواهد بیش از حد عرفیاش بنزین مصرف کند، باید سراغ بنزین با نرخ آزاد برود.
همچنین با سه نرخی شدن بنزین، اغلب مردم که صرفهجویی میکنند همان سهمیهای که دولت میدهد برایشان کافی است و فقط گروه دیگری که پرمصرف هستند و اوضاع مالی خوبی دارند، با نرخ آزاد نیاز خود را تأمین خواهند کرد. راهکار بهتر برای افراد پرمصرف، استفاده از سی ان جی است.
این مقام مسئول معتقد است که مردم طی سالهای اخیر منتظر سه نرخی شدن بنزین بودهاند و احتمال وقوع چنین اقدامی از سوی دولت و مصرف سوخت با کارت آزاد با قیمت بالا را دارند. اگر این طرح اجرایی شود، مشکلی برای جامعه پیش نخواهد آمد. نیکزاد همچنین گفته:
رقم کنونی سهمیه برای 70 تا 80 درصد جامعه کافی است و اگر بیش از این مصرف کند باید با نرخ آزاد خریداری کند و در واقع با اجرای واقعیسازی نرخ سوخت به نحوی مصرف مدیریت میشود، از تعداد تردد خودروهای تکسرنشین کاسته خواهد شد و ترافیک نیز به نحوی کاهش مییابد، به عبارت دیگر اگر کالایی گران و درواقع با نرخ واقعی فروخته شود مردم مجبور به قناعت شده و درست مصرف میکنند و در صورت نیاز به سمت سیانجی میروند.
به گفته عضو هیأت مدیره انجمن صنفی سی ان جی، پیشنهاد دادیم که اگر قرار نیست نرخ بنزین تغییر کند، سوخت مصرفی خودروهای دوگانه سوز را رایگان کنید تا مردم رغبت بیشتری برای استفاده از آن داشته باشند. طرح دیگری که انجمن سی ان جی کشور در نظر دارد، دو برابر کردن یارانه سرپرستان خانوار به شرط مصرف سی ان جی است.
نیکزاد در پایان خاطرنشان کرده، اوضاع جایگاهداران اصلا مساعد نیست و آنها همچنان با نرخ سال گذشته کارمزد میگیرند. در شرایط فعلی جایگاهدار حتی توان تعمیرات ندارد و خزینه اورهال که سال گذشته 100 تا 150 میلیون تومان بوده، هم اکنون به 700 تا 800 میلیون رسیده است. اگر دولت به صنعت سی ان جی توجهی نشان ندهد، وضعیت بازار خودروهای گازسوز روز به روز بدتر میشود.