آمریکا سیستم دفاع فعال تروفی را روی تانک‌هایش نصب می‌کند

ارتش ایالات متحده آمریکا قصد دارد تانک‌های اصلی میدان نبرد خود را به سیستم دفاع فعال تروفی مجهز کند تا بدین‌ترین تانک‌هایش را در برابر موشک‌ها و راکت‌های ضد تانک ایمن نگه دارد.

برنامه جدید ارتش ایالات متحده آمریکا برای افزایش سطح حفاظت تانک‌های خود، افزودن سیستم دفاع فعالی تروفی به آن‌هاست. سیستم دفاع فعال یک سامانه پدافندی است که با استفاده از رادارها و یا سنسورهای اپتیکی/فروسرخ خود، محیط پیرامون تانک یا هرخودروی دیگری که به این سیستم مجهز باشد را پویش کرده و به محض اینکه پرتابه‌ای اعم از موشک، راکت یا گلوله کالیبر سنگین ضد زره به سمت خودرو شلیک شود، سیستم دفاع فعال آن را کشف کرده و به روش‌های گوناگون همچون شلیک یک پرتابه و یا گسیل انرژی به سمت پرتابه مهاجم، آن را پیش از برخورد به خودرو نابود و یا منحرف می‌کند.

امروزه موشک‌های ضد زره بزرگترین مشکل تانک‌ها هستند. این موشک‌ها آنقدر مخرب‌اند که تا سال‌ها برخی کارشناسان بر این باور بودند که دیگر دوره تانک‌ها تمام شده و این غول‌های پولادین منقرض شده‌اند. با این حال پیشرفت‌های مشابهی در زمینه ساخت زره و سیستم‌های حفاظتی نیز ثابت کرد که برای هر مشکلی راهکاری وجود دارد. توسعه سیستم‌های دفاع فعال نیز یکی از این راهکارها بود.

تروفی یکی از کارآزموده‌ترین سیستم‌های دفاع فعال است و توسط دو کمپانی التا و رافائل طراحی و ساخته و توسط کمپانی ایتالیایی-آمریکایی لئوناردو دی‌آراس (Leonardo DRS) بازاریابی می‌شود . ارتش آمریکا قصد دارد 261 دستگاه از تانک‌های اصلی میدان نبرد M1A2 آبرامز سپ‌وی2 (Abrams SEPv2) خود را به سیستم دفاع فعال تروفی مجهز کند. درحال حاضر این تانک پیشرفته‌ترین نمونه از خانواده تانک‌های آبرامز است که به طور گسترده در ارتش خدمت می‌کند. البته ارتش آمریکا در سال گذشته میلادی نمونه M1A2 SEPv3 را نیز دریافت کرد،‌ با این حال این تانک‌ها همچنان به صورت کامل وارد خدمت نشده‌اند.

ارتش آمریکا پس از دو سال مطالعه و بررسی سیستم‌های دفاع فعال گوناگون، سر انجام تروفی را برای آبرامزهای خود برگزید. هدف از این کار افزایش امنیت تانک و محافظت از تانک‌ها در برابر موشک‌ها و راکت‌های ضد تانک قدرتمند روسی همچون موشک کورنت (قوی‌ترین موشک ضدتانک روسی) و یا راکت RPG-28 و RPG-29 است. با وجود اینکه آبرامز قوی‌ترین زره دنیا را دارد، اما این تانک نیز همچون هر تانک دیگری از کنار و عقب آسیب پذیر است. درحال حاضر قوی‌ترین راکت‌ها و موشک‌های ضد تانک نیز نمی‌توانند از جلو به زره آبرامز نفوذ کنند، اما اگر موشک از کنار یا از پشت به تانک برخورد کند شرایط فرق می‌کند.

البته راهکارهایی نیز برای افزایش سطح حفاظت دیگر زوایای نیز روی تانک پیاده شده‌اند که می‌توان به افزودن زره‌های واکنشی انفجاری (ERA) اشاره کرد. با این حال این زره‌ها نیز ممکن است کاملا جلوی نفوذ موشک به زره تانک را نگیرند. از سوی دیگر افزودن زره مشابه زره اصلی به پیرامون نیز سبب سنگین‌ شدن تانک می‌شود که این امر در انتقال تانک با هواپیما مشکل آفرین است، همچنین سبب کاهش چالاکی و سرعت تانک و افزایش مصرف سوخت آن می‌شود. پس بهترین راه حل استفاده از سیستم دفاع فعال است. سیستم دفاع فعال تروفی تنها 820 کیلوگرم وزن دارد و هرگونه پرتابه مهاجم و قوی‌ترین موشک های ضد تانک را نابود می‌کند، درحالی که اگر تانک بخواهد در برابر قوی‌ترین موشک‌های ضد زره نیز کاملا مصون شود می‌بایست چندین تن زره به آن افزوده شود.

سیستم دفاع فعال تروفی دارای چند رادار آرایه فازی فعال است که به گونه‌ای نصب می‌شوند تا یک زاویه پویش سراسری به شکل نیم کره برای تانک فراهم کنند، طوری که تانک در مرکز آن نیم کره قرار دارد و رادارها تمام محیط پیرامون تانک را پوشش می‌دهد. یعنی رادارها علاوه بر محیط 360 درجه‌ای پیرامون تانک، بالای تانک را نیز پویش می‌کند. به محض اینکه رادارهای تروفی یک پرتابه مهاجم را کشف کنند، نوع پرتابه را شناسایی و مسیر پرواز آن را محاسبه می‌کنند، ضمن اینکه به خدمه تانک نیز اعلام خطر می‌کنند و جهت نزدیک شدن پرتابه را نشان می‌دهد. سپس سیستم بررسی می‌کند که آیا پرتابه به تانک برخورد می‌کند یا خیر. در صورتی که مسیر پرواز پرتابه طوری باشد که به تانک برخورد کند و یا خطرناک باشد، تروفی با شلیک چند پرتابه رهگیر، پرتابه مهاجم را نابود می‌کند. تمامی این مراحل در کسری از ثانیه رخ می‌دهند.

تروفی چند پرتابگر برای شلیک پرتابه رهگیر دارد و این پرتابگرها نیز یک پوشش سراسری به شکل نیم کره دارند. پرتابه‌های رهگیری که تروفی شلیک می‌کند، همچون گلوله شاتگان هستند. این گلوله‌ها در اصل پرتابه شکل یافته با انفجار هستند؛ به این معنی که با ایجاد یک انفجار توسط پرتابگر، صفحه فلزی که روی پرتابگر قرار دارد به شکل چند پرتابه کوچک غیر انفجاری در می‌آید که با پرتابه مهاجم (همچون موشک ضد تانک) برخورد کرده و آن را نابود می‌کنند. هر پرتابگر پس از شلیک به سرعت توسط یک گلوله‌گذار خودکار، بدون نیاز به خدمه انسانی، دوباره بارگذاری می‌شود تا تروفی برای مقابله با تهدیدهای بعدی آماده باشد. کارکرد تروفی، از پویش و کشف گرفته تا نابودی هدف و مشخص کردن محل شلیک همگی کاملا خودکار و بدون دخالت انسان صورت می‌گیرند.

تروفی ضمن این که پرتابه مهاجم را نابود می‌کند، سریعا محلی که پرتابه مهاجم از آنجا شلیک شد را شناسایی کرده و به خدمه تانک و دیگر نیروهای خودی اطلاع می‌دهد تا تانک و یا دیگر نیروی های خودی به آن سمت آتش بگشایند. تروفی پرتابه مهاجم را بدون انفجار خرج و طوری نابود می‌کند تا احتمال آسیب دیدن نیروهای خودی پیرامون تانک بسیار ناچیز و کمتر از 1 درصد باشد. همچنین می‌توان آن را طوری برنامه ریزی کرد تا در یک سری زاویه‌های خاص با پرتابه مهاجم درگیر نشود. در این صورت تانک می‌تواند به روش از دفاع نرم، با استفاده از اخلالگرها پرتابه را منحرف کند. تروفی همچنین در صورتی که تانک مورد برخورد قرار گیرد، سریع به دیگر نیروهای خودی اعلام می‌کند تا مثلا برای کمک به تانک آسیب دیده به سوی آن بیایند.

از دیگر مزایای تروفی می‌توان به توان درگیری همزمان با چند پرتابه در چند زاویه مختلف و یا مشابه و همچنین درگیری با موشک‌های شیرجه‌رو اشاره کرد. البته روسیه موشک‌های شیرجه رو در اختیار ندارد و تمامی موشک‌ها و راکت‌های آن مستقیم به طرف هدف می‌روند. موشک‌های شیرجه‌رو پس از شلیک تا ارتفاع چند ده متر بالا می‌روند و سپس روی هدف شیرجه می‌زنند تا به روش حمله از بالا، تانک را از یکی نقاط ضعف زره یعنی بالای برجک مورد هدف قرار دهند. از جمله موشک‌های شیرجه‌رو می‌توان به FGM-148 جاولین (Javelin) آمریکایی اشاره کرد که اولین و معروف‌ترین موشک ضد تانک شیرجه‌رو است. موشک‌های ضد تانکی که از هواگردها همچون هلیکوپتر و پهپاد شلیک می‌شوند نیز با زاویه بالا به سمت تانک حرکت می‌کنند که البته تروفی توان مقابله با آنان را نیز دارد.

سیستم دفاع فعال تروفی می‌تواند در حال حرکت یا در حالت ایستا از تانک دفاع کند. این سیستم همچنین بسیار سریع است و علاوه بر پرتابه‌هایی که از فاصله زیاد شلیک می‌شوند، می‌تواند با پرتابه‌هایی که از فاصله بسیار نزدیک نیز شلیک می‌شوند درگیر شود که این قابلیت برای نبردهای شهری و محیط‌های بسته بسیار مناسب است. تروفی همچنین می‌تواند با گلوله‌های ضد تانک کالیبر سنگین که از تانک‌ها شلیک شده و چند برابر صوت سرعت دارند نیز درگیر شود؛ این گلوله‌های ضد تانک که جنس بسیار سختی دارند، فاقد سرجنگی انفجاری بوده و با استفاده از انرژی جنبشی خود به زره نفوذ می‌کنند.

تروفی در آزمایش‌های خود توسط ارتش آمریکا بسیار موفق عمل کرده است. سرهنگ گلن دین از ارتش آمریکا که در روند آزمایش تروفی شرکت داشت اعلام کرد که وی در آزمایش‌های ارتش 48 بار سعی داشت (با استفاده از موشک ضد تانک) آبرامز مجهز به تروفی را نابود کند، اما موفق نشد. تروفی از سال 2009 عملیاتی شد و از آن زمان تاکنون در درگیری‌های زیادی شرکت داشته است،‌ اما تا به حال هیچ تانک مجهز به تروفی مورد برخورد موشک یا راکت ضد تانک قرار نگرفته است. تانک‌های مجهز به تروفی در عملیات‌های خود هدف شمار زیادی موشک کورنت و راکت‌ RPG-29 قرار گرفته‌اند، اما تروفی با موفقیت در تمامی موارد این پرتابه‌ها را رهگیری و نابود کرد. شکار شمار زیادی موشک ضد تانک روسی کونکورس و متیس نیز بخشی دیگر از کارنامه تروفی است.

در پیکربندی ارائه شده از سوی سازندگان، رادارها و پرتابگرهای تروفی روی دو سکو در کنار برجک اصلی نصب می‌شود که در ظاهر همچون گوش‌های تانک خواهند بود. در طرح‌های اولیه رادارها و پرتابگر روی برجک تانک نصب می‌شدند. پیکربندی جدید سبب می‌شود جداسازی، تعویض و تعمیر اجزای سیستم دفاع فعال تروفی در مدت زمان بسیار کوتاهی انجام شود.

قرار است آبرامزهای سه تیپ زرهی ارتش آمریکا سیستم دفاع فعال تروفی را دریافت کنند. با این حال مشخص نیست کدام تیپ‌ها برای این کار انتخاب شده‌اند. احتمالا سه تیپ که به منظور تمرین با دیگر هم‌پیمانان آمریکا و محافظت از آنان به خارج از خاک آمریکا اعزام می‌شود، این سیستم را دریافت کنند. قرار است یکی از تیپ‌های زرهی آمریکا که تا 2020 سیستم دفاع فعال تروفی را دریافت ‌می‌کند، در اروپا مستقر شود. این استقرار به منظور مقابله با روسیه صورت می‌گیرد.