سلاح هسته ای جدید روسیه؛ سلاحی مخرب یا ایده‌ای نه چندان هوشمندانه؟

سلاح هسته ای، مخرب‌ترین سلاح ساخته دست بشر است و از زمان اختراع آن تا به امروز انواع مختلفی از آن توسعه یافته است. اما به نظر می‌رسد روسیه سلاح جدیدی ساخته که به دلیل نحوه عملکردش ممکن است تاثیر مخرب مورد انتظار از یک سلاح هسته ای را نداشته باشد!

ولادیمیرپوتین، در جریان سخنرانی خود در مقابل مجمع فدرال روسیه در تاریخ یک مارس از اضافه شدن چندین سلاح هسته ای جدید به زرادخانه این کشور خبر داد. یکی از سلاح‌های هسته‌ای که تفاوت زیادی با سایر تسلیحات معرفی شده داشت، یک زیردریایی بدون سرنشین بود.

بر اساس ترجمه این سخنرانی که کرملین منتشر کرده، این وسیله بسیار سریع است، توانایی حرکت در اعماق زیاد را دارد و حامل یک بمب هسته‌ای قدرتمند است. به گفته پوتین، روسیه پیشران هسته‌ای این زیردریایی را با موفقیت آزمایش کرده و این سلاح توانایی نابودی اهداف مختلف مانند ناوگروه‌ها و تاسیسات ساحلی را دارد.

پوتین به اسم این وسیله اشاره‌ای نکرد اما به نظر می‌رسد نام آن سامانه چند منظوره اقیانوسی استاتوس-6 است که همچنین به عنوان کانیون یا ماشین روز قیامت پوتین هم شناخته می‌شود.

دولت روسیه در سال 2015 دیاگرامی از این سلاح را در سال 2015 منتشر کرد که نشان می‌داد قدرت این سلاح هسته ای 50 مگاتن است. یعنی به اندازه بمب تزار که قدرتمندترین سلاح هسته ای آزمایش شده به دست بشر است.

انفجار یک سلاح هسته ای در زیر اقیانوس می‌تواند بسیار مخرب باشد و آزمایش‌های هسته‌ای زیر سطح آب آمریکا در دهه‌های 30 و 40 میلادی دلیل این مساله را نشان می‌دهند.

قدرت انفجار در آزمایش‌های انجام شده به اندازه قدرت بمب‌های هسته‌ای مورد استفاده در هیروشیما و ناگازاکی بودند. انفجار سطح آب را می‌شکافت و ستون‌هایی از آب را نزدیک به دو کیلومتر به هوا پرتاب و امواجی قدرتمند ایجاد می‌کرد. برخی از کشتی‌های نزدیک به انفجار نابود می‌شدند و بقیه مانند یک اسباب‌بازی در وان آب، واژگون و غرق شدند. بعضی از کشتی‌ها نیز دچار شکستگی بدنه و یا از بین رفتن پیشران شدند.

تاثیر دیگر این آزمایشات دو برابر شدن ارتفاع امواج در نزدیکی جزایر اطراف بود که باعث زیر آّب رفتن برخی نقاط این جزایر شد.

به گفته رکس ریچاردسون، فیزیک‌دان و محقق سلاح‌های هسته‌ای ، اگر یک بمب با قدرت 20 تا 50 مگاتن در نقطه درست منفجر شود، می‌تواند باعث ایجاد یک سونامی به اندازه سونامی سال 2011 و یا حتی بزرگ‌تر شود. زلزله توهوکو و سونامی حاصل از آن در سال 2011 باعث کشته شدن بیش از 15000 نفر در ژاپن شد.

ابر قارچی شکل حاصل از انفجار بمب تزار

ریچاردسون معتقد است چنین انفجاری می‌تواند امواجی به ارتفاع 100 متر را ایجاد کند. او و سایر متخصصان همچنین به این مساله اشاره می‌کنند که وقوع چنین انفجاری در نزدیک سواحل می‍‌تواند باعث بارش مقادیر زیادی از رسوبات اقیانوس که به تشعشعات هسته‌ای آلوده شده‌اند بر روی مناطق اطراف شود.

اما برخی نیز در مورد تاثیر چنین سلاحی در زیر آب تردید دارند. گرگ اسپریگ، فیزیک‌دان سلاح‌های هسته‌ای در لابراتوار ملی لارنس لیومور، می‌گوید انفجار هسته‌ای با قدرت 5 مگاتن می‌تواند باعث ایجاد سونامی شود و این سونامی با قدرتی معادل تنها 650 کیلوتن به ساحل برخورد خواهد کرد و این یعنی تلف کردن بخش اعظم انرژی یک سلاح هسته‌ای قدرتمند.

اسپریگ معتقد است که حتی قوی‌ترین سلاح‌های هسته ای نمی‌توانند پس از انفجار در زیر آب باعث ایجاد یک سونامی بسیار عظیم شوند. به گفته او انرژی حاصل از انفجار سلاح‌های هسته‌ ای در زیر آب در مقایسه با انرژی حاصل از زلزله‌های طبیعی مانند افتادن یک قطره در سطل آب است.

برای مثال در سونامی 2011 ژاپن 9320000 مگاتن انرژی آزاد شد. این مقدار صدها میلیون برابر انفجار هیروشیما و 163000 برابر انفجار بمب تزار شوروی در سال 1961 است. به علاوه همه انرژی حاصل از انفجار به سمت ساحل روانه نمی‌شود و در عوض در تمامی جهات پخش خواهد شد. بنابراین بیشتر آن هدر خواهد رفت.

انفجار در فاصله چند کیلومتری از ساحل تنها یک درصد از انرژی بمب را به شکل موج منتقل خواهد کرد و انفجار در فاصله نزدیک‌تر به ساحل به دلیل احتمال کشف شدن توسط دشمن خیلی محتمل نیست.

با این حال مشخص نیست که آیا چنین سلاحی اصلا واقعیت دارد یا تنها جنگی روانی است. پوتین تنها به آزمایش پیشران این سلاح هسته ای اشاره کرد ولی دولت ترامپ در گزارش وضعیت هسته‌ای سال 2018 خود به احتمال وجود این زیردریایی بدون سرنشین اشاره کرد.