موجودات فضایی ابر زمین ها نمی‌توانند از محل زندگی خود خارج شوند!

با وجود اینکه گفته شده احتمال وجود حیات بیگانه و فرازمینی‌ها در سیاره‌های بزرگ‌تر از زمین بسیار زیاد است، تحقیقات جدید نشان می‌دهد که موجودات فضایی ابر زمین ها توانایی خارج شدن از جو سیاره خود را نداشته و در واقع در محل زندگی خود به دام افتاده اند!

ابر زمین (Super-Earth)‌ به جرمی آسمانی در خارج از منظومه شمسی گرفته می‌شود که شرایطی شبیه به سیاره ما دارد، اما ابعاد آن به مراتب از زمین بزرگ‌تر است؛ در همین رابطه جالب است بدانیم که تحقیقات پیشین دانشمندان نشان داده‌اند که احتمال شکل‌گیری حیات فرازمینی بر روی این سیاره‌ها بیشتر از سیاره‌های فراخورشیدی هم‌اندازه زمین است.

با این تفاسیر نکته اینجاست که بر اساس پژوهشی جدید، گفته شده که موجودات فضایی ابر زمین ها امکانات کافی برای خروج از چنگ گرانش سیاره خود را ندارند و دشواری شرایط محیطی باعث می‌شود که در صورت وجود این فرازمینی‌ها، به احتمال قوی هیچ وقت اثری از حضور مستقیم آن‌ها در فضای بیکران پیدا نشود.

وضعیت موجودات فضایی ابر زمین ها

بر طبق اطلاعات این پژوهش که توسط فردی به نام مایکل هیپک (Michael Hippke)، وابسته به دانشگاهی در آلمان تهیه شده،‌ می‌توان گفت که در یک ابر زمین برای عملی کردن ماموریتی شبیه پروژه‌ای که نیل آرمسترانگ را به عنوان اولین انسان به ماه برد، باید راکتی با وزنی حدودا 10 برابر راکت استفاده‌شده توسط ناسا (موشکی به سنگینی 400 هزار کیلوگرم) ساخته شود تا امکان بیرون رفتن از اتمسفر جرم آسمانی برای موجودات فضایی ابر زمین ها فراهم گردد.

این میزان جرم تقریبا برابر هرم بزرگ جیزه در مصر است و همین موضوع باعث شده تا نتیجه‌گیری تحقیق هیپک این باشد که به احتمال قوی،‌ فرازمینی‌های ساکن این اجرام آسمانی هیچ‌گاه نتوانند فضای اطراف خود را مانند انسان‌ها، مستقیما کاوش کنند.

هیپک در ادامه تحقیقش گفته که بر روی یک ابر زمین با ابعادی 10 برابر سیاره ما، دستیابی به امکاناتی مانند تلویزیون ماهواره‌ای و تلسکوپ‌های فضایی در کنار عملی کردن ماموریت‌های فضایی بسیار دشوار است. این در حالیست که سیاره‌های متعددی با این مشخصات تا به امروز کشف شده‌اند که با قرار گرفتن در فاصله‌ای بهینه از ستاره میزبان خود، شرایط لازم برای وجود آب مایع و حتی بقای حیات را دارند.

شانس فراهم بودن شرایط لازم برای میزبانی حیات فرازمینی در ابر زمین‌ها بیشتر است، چرا که برخلاف سیاره‌های هم‌اندازه زمین، گرانش در این اجرام بسیار قوی‌تر بوده و در نتیجه اتمسفر آن‌ها ضخیم‌تر خواهد بود و ویژگی‌های محیطی فراهم‌شده در چنین سیاره‌های فراخورشیدی مناسب‌تر است.

با این وجود، همانطور که اشاره شد این گرانش قوی‌تر در حوزه توسعه پروازهای فضایی و جدا کردن وسیله‌ای مانند یک موشک از گرانش سیاره مشکل‌ساز می‌شود؛ حال این سوال در ذهن شکل می‌گیرد که اگر موجودات فضایی ابر زمین ها به حدی پیشرفت کرده باشند که چنین محدودیت‌هایی برای آن‌ها مسئله‌ای نباشد، چه وضعیتی پیش می‌آید؟

هیپک با تایید این موضوع که چنین احتمالی هم وجود دارد، اشاره کرده که فاکتور محدودکننده جاذبه برای سفرهای فضایی همچنان نقشی اساسی ایفا می‌کند.

برای تحقیق اخیر هیپک سیاره‌ای مانند Kepler-20b که در فاصله 950 سال نوری از زمین قرار گرفته را مدنظر گرفت؛ این ابر زمین حدودا 70 درصد از سیاره ما عریض‌تر است و جرم آن هم 10 برابر کره خاکی ماست. در چنین شرایطی سرعت لازم برای رها شدن از نیروی جاذبه این جرم آسمانی تقریبا 2.4 برابر از سرعت مربوط به زمین بیشتر بوده و از طرف دیگر، چالش وزنی سوخت لازم برای تامین سرعت مورد نیاز در موشک هم مشکلات خاص خود را دارد.

به طور کلی عمده وزن هر راکت فضایی به سوخت آن مربوط می‌شود و محاسبات شرایط فرضی هیپک نشان می‌دهند که برای اینکه موجودات فضایی ابر زمین‌ها بتوانند با استفاده از موشکی مانند فالکون هوی اسپیس ایکس، محموله‌ای مانند تلسکوپ فضایی جیمز وب ناسا را به فضا ببرند، باید 55 هزار تن سوخت را در راکت مورد نظر خود قرار دهند!

این محقق معتقد است که انسان‌ها به واسطه قرارگیری در سیاره‌ای نسبتا سبک که امکان سفرهای فضایی در آن وجود دارد، خوش‌شانس هستند و اگر تمدنی از فرازمینی‌ها در سیاره‌های مورد بررسی او در حال زندگی باشند، چنین خوش‌شانسی نصیب آن‌ها نشده است؛ به احتمال قوی این موجودات برای کاوش جهان اطراف خود بیشتر بر روی تجهیزات رادیویی و لیزری تمرکز دارند و ساخت کاوشگر و فضاپیما برای آن‌ها به هیچ وجه در اولویت نیست.

روش‌های جایگزین استفاده از موشک

البته روش دیگری برای خارج شدن از اتمسفر هم که مورد توجه قرار گرفته، استفاده از تجهیزاتی مانند آسانسورهای فضایی است که به کمک وسایلی مانند کابل‌های قدرتمند، مقدمات سفرهای فضایی را فراهم می‌کند؛‌ با این وجود قوی‌ترین ماده قابل‌استفاده که تا به امروز شناخته شده نانولوله‌های کربنی است که به سختی در مقابل قدرت جاذبه زمین مقاومت می‌کند و با این که امکان وجود ماده‌ای قوی‌تر برای ساخت کابل‌های آسانسورهای فضایی کمی بعید به نظر می‌رسد، چنین روشی هم نمی‌تواند به کمک موجودات فضایی ابر زمین ها برسد.

با این تفاسیر راه حل آخر ارائه‌شده توسط هیپک برای خارج کردن موجودات فضایی ابر زمین ها از جو سیاره میزبانشان استفاده از نیروی حاصل‌شده از انفجار بمب‌های اتمی است که با شروع زنجیره‌ای از واکنش‌های هسته‌ای، پیش رانه مورد نیاز سفرهای فضایی را برای این جانداران تامین می‌کند.

در حالی که این روش ممکن است تنها راه حل پیش روی فرازمینی‌های مورد نظر ما باشد، استفاده از بمب‌های هسته‌ای در کنار چالش‌های عظیم زیست محیطی و خطرات زیاد ایجادشده، احتمال بروز فاجعه در صورت شکست خوردن ماموریت فضایی را هم به مشکلات اضافه می‌کند. این در حالیست که ثمرات به‌کارگیری این روش در مقابل ریسک‌های موجود به نظر فوق‌العاده کم است.

بنابراین نتیجه‌گیری هیپک این بوده که موجودات فضایی ساکن ابر زمین‌ها شانس بسیار پایینی برای سفر به یک ماه فرضی و یا پرتاب ورژنی مشابه تلسکوپ هابل به فضا دارند.

البته، با مطالعه مقاله تهیه‌شده توسط هیپک متوجه این موضوع می‌شویم که فرض ابتدایی برای سفرهای فضایی مورد نظر، استفاده از راکت‌هایی مشابه موشک‌های زمینی بوده است؛ با این حال برخی نظریه‌پردازان علمی تخیلی احتمال ساخت تجهیزاتی پیشرفته‌تر از این موشک‌ها را مطرح می‌کنند و می‌گویند که شاید مقابله با جاذبه سیاره برای چنین فرازمینی‌های پیشرفته‌ای از آنچه که تصور می‌کنیم، ساده‌تر باشد!

هیپک مقاله‌اش را برای بررسی و تایید، به ژورنال “International Journal of Astrobiology” ارسال کرده است.