ردیابی موقعیت مکانی توسط اپلیکیشن‌های موبایل، معضلی جدی برای حریم خصوصی کاربران

ردیابی موقعیت مکانی کاربر اگرچه برای ارائه برخی سرویس‌ها ضروری است، اما سو استفاده‌های فراوانی از داده‌های مربوط به آن می‌شود. طبق گزارشی جدید، برخی اپلیکیشن‌ها با ردیابی موقعیت مکانی در حال درآمدزایی میلیارد دلاری هستند.

بر اساس یکی از گزارش‌های جدید نیویورک تایمز، اپلیکیشن‌هایی که روی گوشی هوشمند خود نصب کرده‌اید، داده‌های مربوط به موقعیت جغرافیایی‌تان را به شرکت‌های تبلیغاتی و یا دیگر افراد و شرکت‌هایی که در پی دستیابی به این نوع داده‌ها هستند می‌فروشند. ممکن است از شنیدن این خبر متعجب نشده باشید، اما احتمالا درباره حجم داده‌های جابه‌جا شده و نحوه شناسایی‌ شما از طریق این داده‌های ناشناس، سوالاتی برایتان پیش آمده است.

ردیابی موقعیت مکانی نقطه به نقطه کاربران!

خانمی 46 ساله با نام لیزا مگرین (Lisa Magrin)، که معلم ریاضی است، را در نظر بگیرید. او هر روز هفت صبح، از شمال نیویورک حدود بیست و دو کیلومتر تا مدرسه محل تدریس خود رانندگی می‌کند. یک اپلیکیشن نصب شده روی گوشی وی، حدودا هر دو ثانیه یک مرتبه داده‌های مربوط به موقعیت جغرافیایی لیزا را جمع‌آوری کرده است. اگرچه درون پایگاه داده ذخیره‌کننده داده‌های مربوط به این معلم، نام او ذکر نشده است، اما نیویورک تایمز در جریان تحقیق خود توانست به وسیله دنبال کردن نقطه‌های مشخص شده روی نقشه، به هویت لیزا مگرین پی ببرد.

همه این داده‌ها فقط از طریق یک اپلیکیشن گوشی هوشمند وی جمع‌‌آوری شده بودند. با ردیابی دقیق مشخص شد لیزا مگرین در یک جلسه موسسه Weight Watcher حضور داشته و یک مرتبه نیز به متخصص پوست مراجعه کرده است. متاسفانه از آنجایی که ردیابی موقعیت مکانی به صورت نامحسوس، حریم خصوصی نمی‌شناسد، نیویورک تایمز متوجه شد فرد مورد بررسی به منزل همسر سابق خود نیز رفت و آمد دارد!

بر اساس گزارش نیویورک تایمز، نزدیک به هفتاد و پنج شرکت از داده‌های جمع‌آوری شده به وسیله ردیابی موقعیت مکانی کاربران توسط اپلیکیشن‌های موبایل استفاده می‌کنند. آن‌ها فقط در آمریکا نزدیک به 200 میلیون گوشی هوشمند را تحت نظر داشته و قادر هستند موقعیت جغرافیایی دقیق یک فرد را با ضریب خطای چند متر اعلام کنند. داده‌های جمع‌آوری شده از طریق ردیابی موقعیت مکانی روزانه حدود چهارده هزار مرتبه به‌روزرسانی می‌شوند.

ادعای متفاوت توسعه‌دهندگان درباره هدف جمع‌آوری داده‌ها

اگرچه شرکت‌ها مدعی هستند الگوهای ارائه شده توسط این داده‌ها برایشان جذابیت بیشتری دارد، اما واقعیت این است که به وسیله تحلیل آن‌ها می‌توان محل قرارگیری هر فردی را پیدا کرد. به عبارتی بعید به نظر می‌رسد از داده‌های جمع‌آوری شده به وسیله ردیابی موقعیت مکانی کاربران، سو استفاده نشود. به وسیله مطابقت دادن داده‌های جمع‌آوری شده طی ساعت خواب، که حین آن فرد در منزل قرار داده و گوشی خود را جابه‌جا نمی‌کند، می‌توان او را شناسایی کرد و متوجه شد یک سری الگوی رفتاری خاص، دقیقا به چه کسی مربوط می‌شود.

طبق گزارش، شرکت‌های جمع‌آوری‌کننده این نوع داده‌ها از طریق ردیابی موقعیت مکانی دائمی کاربران، سال گذشته از محل فروش آن‌ها به شرکت‌های تبلیغاتی نزدیک به 21 میلیارد دلار پول به جیب زده‌اند! شاید به همین دلیل شرکت آی بی ام، اپلیکیش‌های The Weather Channel را خریداری کرد. این برنامه‌ها (همچون ابزارهای اعلام وضعیت هوا) یا به صورت علنی و مستقیم نیازمند دسترسی به موقعیت جغرافیایی‌ کاربر بوده و یا برخلاف نیاز واقعی خود، از کاربر دسترسی به موقعیت جغرافیایی وی را درخواست می‌کنند.

بر اساس گفته‌های یک مدیر اجرایی شرکت GroundTruth که اپلیکیشن WeatherBug را در اختیار دارد، شرکت‌های توسعه‌دهنده برنامه‌های ردیابی موقعیت مکانی کاربران تلاش می‌کند بر اساس مکان‌هایی که یک فرد در آن‌ها حضور داشته و مکان‌هایی که به آن‌ها سر می‌زند، وی را شناسایی کنند. در ادامه این کاربر (از همه جا بی‌خبر)، به منظور انجام رفتارهای بعدی خود همچون رفتن به مکانی خاص، به شیوه‌های مختلف تحت تاثیر قرار خواهد گرفت! نکته بسیار جالب اینجاست که برنامه WeatherBug به منظور ردیابی موقعیت مکانی کاربر از وی اجازه گرفته و اعلام می‌کند داده‌های جمع‌آوری شده به منظور نمایش تبلیغات شخصی‌سازی شده مورد استفاده قرار خواهند گرفت!

مشتریان، سرویس‌ها و اطلاعات دریافت شده را از اپلیکیشن‌های دارای دسترسی به موقعیت جغرافیایی کاربر طلب می‌کنند. بر اساس گفته‌های مدیر عامل شرکت تبلیغات موبایلی Kiip، این سرویس‌ها معمولا رایگان ارائه می‌شوند، چرا که تبلیغ‌کنندگان به شیوه‌های دیگری از آن‌ها درآمد دارند. یک کاربر فقط در صورت فراموشکار بودن می‌تواند این واقعیت را نادیده بگیرد. به عبارتی اغلب کاربران حدس‌هایی درباره دلیل رایگان بودن استفاده از یک سرویس زده و می‌دانند شرکت توسعه‌دهنده نرم افزار، در حال بذر و بخشش داده‌های مربوط به آن‌ها به دیگر شرکت‌ها است! اما این قراردادی نانوشته بوده و کاربران، کاغذی را به منظور صدور اجازه استفاده از داده‌های شخصی آن‌ها برای کاربردهای تبلیغاتی در ازای دریافت سرویس رایگان، امضا نمی‌کنند.

از بین هفده اپلیکیشن ردیاب موقعیت جغرافیایی، تنها سه نرم افزار آی او اسی و یک نرم افزاری اندرویدی در زمان نمایش دسترسی‌های مورد نیاز به کاربر اعلام می‌کنند داده‌های مربوط به موقعیت جغرافیایی وی به منظور نمایش تبلیغات سفارشی و شخصی‌سازی شده مورد استفاده قرار خواهند گرفت. به عنوان نمونه نرم افزار theScore به کاربر اعلام می‌کند بر اساس موقعیت جغرافیایی او، تیم‌ها و بازیکنان محلی مرتبط با کاربر را (در قالب تبلیغات) پیشنهاد خواهد کرد. اما حتی برخی از این دسته اپلیکیشن‌ها نیز داده‌های جمع‌آوری شده را در اختیار سایر شرکت‌ها قرار خواهند داد تا هم به صورت مستقیم و هم به صورت غیر مستقیم کسب درآمد کنند.

بر اساس گزارش نیویورک تایمز، گوگل و فیس بوک رهبران عرصه تبلیغات مبتنی بر موقعیت جغرافیایی محسوب می‌شوند. البته این شرکت‌ها مدعی هستند بعد از ردیابی موقعیت مکانی از طریق اپلیکیشن‌های تحت اختیار خود، آن‌ها را در اختیار دیگر شرکت‌ها قرار نمی‌دهند.

گوگل و اپل در پلتفرم‌های موبایل خود تغییراتی را به منظور کاهش ردیابی موقعیت مکانی توسط نرم افزارها اعمال کرده‌اند. به عنوان نمونه در جدیدترین سیستم عامل اندروید، اپلیکیشن‌های غیر فعال می‌توانند در هر ساعت، فقط برای چند مرتبه محدود داده‌های موقعیت جغرافیایی دستگاه را جمع‌آوری کنند. اپل اعلام کرده توسعه‌دهندگان تنها در صورت فراهم کردن یک قابلیت نیازمند دسترسی به موقعیت جغرافیایی کاربر و یا انتشار تبلیغاتی طبق دستورالعمل این شرکت، می‌توانند این نوع داده‌ها را از طریق اپلیکیشن‌های آی او اسی خود جمع‌آوری کنند.

کاربران باید بدانند هیچ سرویسی بدون دلیل رایگان ارائه نمی‌شود. به عنوان نمونه فیس بوک بعد از رسوایی بزرگش بر سر فروش اطلاعات کاربران به شرکت‌های تبلیغاتی اعلام کرد در صورت توقف سرویس‌دهی به کاربران به صورت رایگان (که فروش اطلاعات شخصی کاربران بخشی جذایی‌ناپذیر از آن است)، هر فرد باید به منظور استفاده از بزرگترین شبکه اجتماعی دنیا ماهیانه 11 دلار پرداخت کند.

نکته بسیار مهمتر اینجاست که حتی به سرویس‌های پولی نیز دیگر نمی‌توان اعتماد کرد! اگرچه آن‌ها در زمان درخواست ردیابی موقعیت مکانی علت این نیاز را مطرح می‌کنند، اما هیج تضمینی برای سو استفاده از داده‌های شما وجود ندارد! به دلیلی مشابه هر اپلیکیشن دارای دسترسی اتصال به اینترنت، که به حافظه گوشی نیز دسترسی دارد، می‌تواند همه فایل‌هایتان اعم از عکس، ویدیو و موسیقی را سرقت کند.