چرا داوینچی را سرآمد دوران رنسانس می‌دانند؟

لئوناردو داوینچی را همه می‌شناسند و به راحتی می‌توان او را بزرگترین چهره عصر رنسانس و فردی با توانمندی‌های چند وجهی عنوان کرد که موفق شد هنر و علم را با هم به شیوه‌های منحصر به فرد ترکیب کند.

500 سال از مرگ لئوناردو داوینچی می‌گذرد، هنرمند، طراح و مهندسی بی‌مانند که همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. او کسی بود که در دوران رنسانس زندگی می‌کرد، اما به شدت از دوران خود جلوتر بود و توانست ترکیب عجیبی از مهندسی، علم، دانش و هنر ارائه دهد. وی در زمینه‌های مختلف به آنچنان رشد و بالندگی رسید که بسیاری او را مطرح ترین چهره عصر رنسانس می‌دانند. در ادامه به این حوزه‌ها نگاهی مختصر خواهیم انداخت.

داوینچی و مهندسی

داوینچی را بسیاری با نقاشی می‌شناسد، اما او یک مخترع بزرگ بود که ید طولایی در حوزه معماری داشته و بشدت به طراحی آناتومی بدن هم علاقمند بود. وی همچنین یک مهندس طراز اول بود، زیرا او اولین مخترع گلایدر‌های بزرگ، هلیکوپترها‌ی ابتدایی، چتر نجات، لباس غواصی، جرثقیل، گیربکس و بسیاری از سلاح‌های جنگی بود. او موفق به درک اصول علم و مهندسی شد و توانست به طراحی ابزارهای مهمی از جمله اهرم، چرخ دنده، قرقره و یاطاقان بپردازد.

خلاقیت‌هایش باعث شد تا زمامداران آن دوران به او نزدیک شوند، کسانی که قصد داشتند تا از هوش و خلاقیت او برای مهندسی جنگی بهره ببرند تا جایی که او موفق شد طرح‌های اولیه ساخت تانک جنگی را توسعه دهد. در طرح‌های او می‌توان نشانه‌هایی از  طراحی چرخبال را مشاهده کرد. همچنین داوینچی بسیار علاقمند به ساخت ماشینی بود که انسان با استفاده از آن بتواند پرواز را تجربه کند.

داوینچی و عشق به ریاضی

با وجودی که داوینچی بیشتر از هر چیزی برای آثار هنری خود شناخته شده است، او خود را یک دانشمند می‌داند تا یک هنرمند. بخش‌های مختلف ریاضی از جمله پرسپکتیو، تقارن، نسبت و هندسه تاثیر قابل توجهی روی نقاشی‌های او داشتند و به او این امکان را دادند تا در نقاشی‌های خود عمق را ایجاد نماید؛ حالتی که به خوبی می‌توان آن را در تابلوهای بشارت مریم و شام آخر مشاهده کرد. او از ریاضی برای رسیدن به بهترین نسبت‌های زیباشناختی استفاده کرد.

تاکید عجیب داوینچی بر اهمیت آب

از نظر داوینچی بنیان طبیعت بر آب استوار است و آب برای طبیعت به مانند خون برای بدن انسان است و بر همین اساس در بسیاری از آثار او از جمله خود مونالیزا می توان شاهد نمایش آب در تصویر بود. او می‌خواست دینامیک جریان آب را کشف کند  و به تمامی رموز حرکت آب پی ببرد.

داوینچی قادر بود تا دانش، علم، هنر، فلسفه و مهندسی را با هم ترکیب کند و پروژه‌های عجیبی را در پیش بگیرد. در دست‌نوشته‌های داوینچی ارجاعات بی‌شماری به آب وجود دارد و همه این موارد در نهایت منجر به رشد مهندسی آب شد و مقوله آبیاری و مدیریت سیلاب‌ها را در سراسر دنیا از خود متاثر ساخت. او اولین کسی است که از منظری تجربی به مقوله آب می‌نگرد.

توهم بصری در آثار داوینچی

داوینچی پیش‌قراول مطالعه فیزیوگونیا با معرفی مفهوم “moti mentali” بود که در واقع مطالعه در خصوص حالات روانی، احساسات و افکار انسان است. علاقه داوینچی به این حوزه بدان خاطر بود که وی تاکید داشت در زمان کشیدن تصویر باید حالت درونی سوژه را به تصویر درآورد. به همین دلیل، لئوناردو حالت چهره مبهم را ایجاد کرد. در این حالت نوعی پویایی و تغییر دائمی در حالت چهره سوژه وجود دارد.

لئوناردو تکنیک sfumato را نیز توسعه داد. این واژه در واقع یک اصطلاح ایتالیایی‌ست که توصیف‌کننده حالت ناپدید شدن به مانند دود است. در این تکنیک انتقال از روشنایی به تاریکی و یا از یک رنگ به دیگری به آرامی صورت می‌گیرد. البته مبدع این تکنیک داوینچی نبوده است بلکه او تنها این روش را به اوج خود رساند و استفاده منحصر به فردی از آن را نمایش داد.

به طور کلی لئوناردو قادر بود حالتی از خطای دید در طراحی خود ایجاد کند. به طور مثال در مونالیزا او موفق شد حالتی توامان از لبخند و خشم را در لب‌های سوژه به وجود آورد. با تمامی این اوصاف، داوینچی یگانه فرد در طول تاریخ است که هنر و علم را به زیباترین شکل ممکن با هم ترکیب کرده است.