مدتی است که اپراتورهای اینترنت ثابت با اعتراض به رگولاتوری خواستار افزایش قیمت اینترنت شدند. این شرکتها معتقدند به دلیل تعرفه پایین اینترنت همراه، توان باقی ماندن در این فضای رقابتی را ندارند. اما این مشکل چگونه به وجود آمده و چه راهکاری باید برای آن در نظر گرفت؟
اخیرا اپراتورهای اینترنت ثابت به رگولاتوری اعتراض کردهاند و خواستار تغییر قیمت اینترنت و تغییر در رویکرد اپراتورهای تلفن همراه شدهاند تا بتوانند در فضای رقابتی باقی بمانند. این موضوع باز هم سر و صدای زیادی به پا کرد و وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز به قضیه ورود کرد و بررسیهای لازم را انجام داد. البته اعتراض اپراتورهای اینترنت ثابت موضوع جدیدی نیست و این شرکتها از یکی دو سال پیش اعتراض خود به قیمت اینترنت همراه را مطرح کرده بودند.
سالهاست که اپراتورهای تلفن همراه با ارائه بستههای اینترنتی متنوع، باکیفیت و ارزانقیمت، این فضا را دگرگون کرده و کاربران اینترنت را به سوی خود جذب کردهاند. تا جایی که اکنون بیشترین ضریب نفوذ اینترنت کشور در اختیار اپراتورهای تلفن همراه به خصوص همراه اول و ایرانسل است. آمارها نیز نشان میدهند که تعداد مشترکان اینترنت پهن باند ثابت در کشور روز به روز در حال کاهش است. به عنوان مثال در آماری که پاییز سال گذشته منتشر شد، تا پایان شهریور 97 در مجموع 71 میلیون و 249 هزار و 601 مشترک اینترنت پهن باند در کشور داشتیم که از این تعداد، 10 میلیون و 35 هزار و 272 مشترک مربوط به اینترنت ثابت و 61 میلیون و 214 هزار و 329 مشترک مربوط به اینترنت همراه بود. طبق این آمار، تعداد مشترکان اینترنت ثابت در پایان تابستان 97 نسبت به فصل بهار بیش از 1 میلیون و 690 هزار مشترک کاهش یافت.
همانطور که گفته شد از یکی دو سال گذشته، اپراتورهای ارائه دهنده اینترنت ثابت اعتراضات خود را شروع کردند و گفتند به خاطر مانور قدرتمند اپراتورهای اینترنت همراه، در آستانه ورشکستگی قرار دارند. بنابراین تنها راهکار این شرکتها این بود که یا قیمت اینترنت همراه افزایش پیدا کند یا این که اپراتورهای اینترنت ثابت نیز بتوانند در بستههای اینترنتی خود مانور بدهند و کف تعرفه خود را پایینتر بیاورند که در صورت کاهش قیمت اینترنت ثابت هم خود این شرکتها بیشتر آسیب میدیدند و ممکن بود درآمدشان کاهش پیدا کند.
افزایش تعرفه اینترنت همراه توسط اپراتورها در سال گذشته
پس از این اتفاقات و از سال گذشته، اپراتورهای تلفن همراه به خصوص همراه اول و ایرانسل، کمی تعرفه اینترنت همراه خود را بالاتر بردند و بعضی از بستههای بلندمدت خود را حذف کردند تا به این ترتیب مشترکان اینترنت رغبت بیشتری به خرید بسته های اینترنت ثابت داشته باشند. یعنی اپراتورهای تلفن همراه حاضر شدند بستههای خود را حذف یا گرانتر کنند و عملا بعضی از مشترکان خود را از دست بدهند تا اپراتورهای اینترنت ثابت در فضای رقابتی باقی بمانند. بعد از این اتفاق، اعتراضات شرکتهای ارائه دهنده اینترنت ثابت فروکش کرد و این شرکتها اعلام رضایت کردند.
یوسفی زاده، مدیرعامل شرکت آسیاتک در شهریور 97 گفته بود:
متاسفانه در ماههای اخیر حدود 30 درصد از مشترکان اپراتورهای ثابت به سمت تکنولوژیهای جدید از جمله ارتباطات همراه جابهجا شدهاند. از آن جهت که این قشر درخواستی برای جمعآوری خطوط اینترنت ثابتشان نداشتهاند، به صراحت میتوان گفت که به سمت تکنولوژی دیگری مهاجرت کرده و دور استفاده از اینترنت ثابت را خط کشیدهاند که این اتفاق خوبی نیست و نشاندهنده عدم توازن در بخش مقرراتی بخشی از صنعت ارتباطات دارد.
وی همچنین در آن زمان، افزایش نرخ در بسته های اینترنت همراه را اتفاق مثبتی ارزیابی کرد و گفت این اتفاق حداقل میتواند نرخهای خدمات ثابت و همراه را در کشور به شرایط توازن و رقابتی برساند. ظاهرا این افزایش قیمت میتواند راه چارهای برای ادامه فعالیت فعالان حوزه اینترنت ثابت باشد که تا پیش از آن، عرصه را برای فعالیت تنگ و ناممکن میدیدند. طبق آمار سازمان تنظیم مقررات نیز پس از افزایش قیمت برخی بسته های اینترنت همراه، تعداد مشترکان اینترنت ثابت تکانی خورد و در پاییز 97 شاهد افزایش استفاده از اینترنت ثابت بودیم.
درخواست اپراتورهای اینترنت ثابت برای افزایش قیمتها
حالا پس از گذشت نزدیک به یک سال، بار دیگر صدای اعتراض اپراتورهای اینترنت ثابت بلند شده و این شرکتها باز هم به وضعیت خود و نرخ اینترنت معترض شدهاند و اعتراض خود را با رگولاتوری در میان گذاشتهاند. در همین رابطه، احمدرضا نخجوانی، مدیرعامل شاتل در گفتوگو با رسانهها اظهار کرد:
در اقتصاد تورمی که قیمت کالاها و خدمات هر ساله دهها درصد افزایش پیدا میکند، چگونه است که قیمت خدمات دسترسی به اینترنت باید ثابت بماند؟ این در حالی است که چندین بار با هدف توسعه دسترسی کاربران به اینترنت، قیمتها را طی سالهای گذشته کاهش دادهاند.
وی اضافه کرد با وجود این که تلاش وزارتخانه بر این بوده تا با تثبیت قیمت پهنای باند، به شرکتهای ارائه دهنده خدمات اینترنت کمک کند، اما پهنای باند اینترنت حداکثر 25 درصد قیمت تمام شده خدمات اینترنت شرکتهای یاد شده را تشکیل میدهد. برای مثال، از سال گذشته هزینه نیروی انسانی نزدیک به 40 درصد افزایش پیدا کرده و قیمت تجهیزات و کالاهای مصرفی برای شبکه بین 300 تا 400 درصد افزایش یافته است. به این صورت در این اقتصاد تورمی، طبیعی است که قبول کنیم قیمت خدمات اینترنت نیز همپای سایر محصولات و خدمات افزایش پیدا کند. شرکتهای ارائه دهنده خدمات اینترنت ثابت در یک سال اخیر چند هزار نفر از نیروهای خود را تعدیل کردهاند و مصرف کنندگان هم دیر یا زود نمیتوانند از خدمات پرکیفیت استفاده کنند.
نخجوانی در ادامه بیان کرد خواسته ما از وزارت ارتباطات این است که با افزایش 40 درصدی نرخ خدمات اینترنت در کشور موافقت کند و اجازه بدهد سازوکارهای عرضه و تقاضا، قیمت را در بازار مشخص کند. علاوه بر این، آنچه به اپراتورهای همراه امکان ارائه سرویس ارزانقیمت را داده، سوبسیددهی متقاطع از خدمات تلفن است که این پدیده برای آسیب دیدن اپراتورهای اینترنت ثابت مزید بر علت شده است. او در پایان خاطرنشان کرد:
شرایط فعلی به گونهای است که تعداد زیادی از شرکتهای ارائه دهنده خدمات اینترنت به جای فکر کردن به سرمایهگذاری در جدال با خاموشی هستند و تنها راه نجات آنها افزایش قیمتها است. شواهد و آمار نشان میدهد متوسط پرداختی یک خانوار برای اینترنت ثابت در ماه حدود 25 هزار تومان است و اگر این رقم 10 هزار تومان افزایش پیدا کند، در هزینههای آنها احساس نمیشود، اما میتواند این صنعت را نجات دهد.
پس از این درخواست شرکت های ارائه دهنده خدمات اینترنت ثابت، رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی اعلام کرد تعرفه خدمات اینترنت موضوعی کارشناسی است و اپراتورهای اینترنت ثابت باید دلایل و مستندات خود برای افزایش تعرفه خدمات را به رگولاتوری ارائه کنند. حسین فلاح جوشقانی در ادامه افزود موضوع افزایش تعرفه خدمات اینترنت باید از ابعاد مختلف بررسی شود و شرکتهای ارائه دهنده این خدمات به جای طرح موضوع در رسانهها، دلایل و مستندات خود را به رگولاتوری ارائه کنند.
محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هم در واکنش به این اظهارات در صفحه توییتری خود نوشت:
شرکتهای ارائه دهنده خدمات اینترنت ADSL در درخواستی مفصل نوشتهاند با افزایش هزینههایشان و کاهش تعداد مشترکانشان که به سمت اینترنت موبایل رفتهاند، با کاهش درامد جدی مواجهاند و درخواست کردهاند تعرفه آنها 50 درصد افزایش پیدا کند. سرویس ADSL رو به انقراض است. سرمایهگذاری کنید، تکنولوژی را بهروز کنید، تولیدات داخلی استفاده کنید، کیفیت خوب ارائه کنید، برای مردم هم پرداخت هزینه سرویس خوب قابل توجیه است. منتظر برنامههایشان هستیم. راستی مدیریت هزینهها را فراموش کردم. پرداخت عدم مدیریت صحیح هزینهها از جیب مردم، قابل قبول نیست.
ماجرای کم فروشی برخی شرکتها
همه اینها در حالی است که اخیرا سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات به نوعی مچ شرکتهای ارائه دهنده خدمات اینترنت ثابت را گرفت و کم فروشی 5 تا 8 درصدی این شرکتها را تایید کرد. پس از این که بسیاری از کاربران اینترنت در کشور نسبت به کمتر بودن حجم اینترنتی فروخته شده توسط شرکتها اعتراض کردند، رگولاتوری بررسیهای لازم را انجام داد و در نهایت اعلام کرد شرکتهای مخابرات، پارس لین ارتباطات، پیشگامان توسعه ارتباطات، داده پردازی فن آوا و گروه فناوری ارتباطات شاتل کم فروشی 5 تا 8 درصدی در بسته های اینترنتی خود داشتند. این شرکتها در واکنش به موضوع کم فروشی، مسائلی چون سرباره ارسال و افت خط را عنوان کردند که چنین مواردی اصلا به مشترکان مربوط نیست و به این ترتیب شرکتهای متخلف موظف شدند این کم فروشی را در بسته های اینترنتی خود جبران کنند.
بنابراین اپراتورهای اینترنت ثابت که بارها نسبت به ارزان بودن قیمت بسته های اینترنتی خود معترض بودند، عملا داشتند با کم فروشی، بخشی از هزینههای خود را جبران میکردند. حالا این سوال هم پیش میآید که اگر قیمت اینترنت ثابت افزایش پیدا کند، چه تضمینی وجود دارد که باز هم کاربران اینترنت از بسته های اینترنت ثابت زده نشوند و به سوی اینترنت همراه مهاجرت نکنند؟ آیا افزایش نرخ اینترنت ثابت در نهایت به ضرر خود شرکت های ارائه دهنده خدمات اینترنت ثابت تمام نمیشود؟
باید به این نکته نیز توجه داشته باشید که کیفیت خدمات اینترنت ثابت در مقایسه با اینترنت همراه بسیار پایینتر است و همین موضوع میتواند کاربران بیشتری را به استفاده از اینترنت همراه ترغیب کند. این در حالی است که در یک سال گذشته، اپراتورهای تلفن همراه به خاطر اپراتورهای اینترنت ثابت دست از حاشیه سود بیشتر خود کشیدهاند، اما باز هم میبینیم که شرکتهای ارائه دهنده اینترنت ثابت دست از اعتراض نکشیدهاند. آیا این اعتراض مجددا باعث افزایش قیمت بسته های اینترنت همراه خواهد شد تا باز هم شاهد فروکش کردن اعتراض اپراتورهای اینترنت ثابت و البته ناراضی شدن مشترکان باشیم؟ مشترکانی که معتقدند با توجه به میزان درآمد و اوضاع اقتصادی، همین قیمت فعلی اینترنت نیز برایشان گران است. باید دید در نهایت، سازمان تنظیم مقررات چه پیشنهادی برای حل این مشکل دارد.
نظر شما در این باره چیست؟ به نظر شما برای حل این مشکل چه راهکاری را باید در نظر گرفت؟ چگونه میتوان اپراتورهای اینترنت خانگی را از این بحران نجات داد؟ آیا شما موافق افزایش قیمت بسته های اینترنت ثابت هستید؟ نظرات خود را در بخش کامنتهای این پست با ما در میان بگذارید.