ماه نورد چین بخشی از ماموریتی با نام چانگ ای 4 (Chang’e-4) بوده که بر اساس تازهترین اطلاعات موجود، قسمت مهمی از فعالیتهای کاوشی خود روی قمر زمین را تکمیل کرده است.
به تازگی اعلام شده که ماه نورد چین که عضوی از یک ماموریت فضایی با نام چانگ ای 4 (Chang’e-4) بوده، اخیرا 566 متر از سطح نیمه تاریک ماه را زیر پا گذاشته است. در بررسی این خبر با گجت نیوز همراه باشید.
همانطور که گفته شد، کل ماموریت اکتشافی کشور چین برای جمع آوری اطلاعات در مورد قمر زمین، با نام چانگ ای 4 شناخته میشود و تجهیزات فرود آورنده ماه نورد مورد نظر و خود رباتی که روی سطح قمر زمین جابهجا میشود، نامهای متفاوتی دارند.
گفته شده که در شنبه گذشته این بخش از ماموریت ربات مورد نظر با موفقیت انجام شده و دانشمندان چینی طی شدن مسافت نیم کیلومتری اخیر را به عنوان دستاوردی بزرگ در نظر گرفتهاند. آژانس فضایی چین اعلام کرده که در حال حاضر، تجهیزات فرود آورنده این ربات و همچنین خود کاوشگر در وضعیت استندبای یا همان آماده باش قرار دارند، چرا که هماکنون آنها در تاریکی قمر سیاره قرار گرفتهاند. پیش از ثبت رکورد اخیر، چانگ ای 4 توانسته بود تا برای 23 روز قمری، از نور خورشید که به نیمه تاریک ماه میتابد، استفاده کرده و مسافت مورد نظر را نسبت به تجهیزات فرود آورنده خود طی کند.
ماه نورد چین در نیمه تاریک ماه
در ابتدا باید کمی در مورد اصطلاح نیمه تاریک ماه که گاهی با نام نیمه پنهان ماه (far side of the moon) هم شناخته میشود، آشنا شویم. در واقع به واسطه نیروی گرانش خاص و وضعیت مشخصی که بین زمین و قمر آن وجود دارد، ما زمینیان همیشه یک نیمه ثابت از ماه را میبینیم و با وجود گردش این قمر به دور سیاره ما، قسمت پشتی این جرم آسمانی همیشه از ما پنهان است. اصطلاح تاریک هم به این معنا نبوده که آن قسمت از ماه نور خورشید را تجربه نمیکند، بلکه منظور اصلی پنهان بوده نیمه مورد نظر از دید زمینیان است.
محققان مسئول کار با چانگ ای 4 اعلام کردهاند که تجهیزات مادر ماه نورد چین در جمعه گذشته، در حدود ساعت 10 شب به وقت پکن در حالت استندبای قرار گرفته بود و خود ربات کاوشگر هم که با نام یوتو 2 (Yutu-2) شناخته میشود، دو ساعت بعد، در این وضعیت قرار گرفت. جالب است بدانیم که روزهای ماه دقیقا شبیه به روزهای زمینی نیستند و در واقع، برای یک چرخش کامل این جرم آسمانی، 14 روز زمینی باید طی شود. به همین دلیل در هر نقطه از قمر سیاره ما دو هفته زمان میبرد تا روز به شب تبدیل شود.
به این ترتیب، به دلیل تامین انرژی تجهیزات چینی روی ماه از طریق صفحات خورشیدی، ربات یوتو 2 و سایر تجهیزات موجود مجبور هستند تا به هنگام تاریکی شب روی قمر زمین، در حالت استندبای قرار بگیرد. هردوی این تجهیزات تاکنون 660 روز زمینی را روی نیمه تاریک ماه دوام آوردهاند و همانطور که اشاره کردیم، ماه نورد چین 23 روز قمری که برابر 322 روز زمینی بوده را صرف حرکت به سمت شمال غرب محل فرود و رسیدن به مکان برخورد یک شهاب سنگ با سطح ماه کرده است.
جزئیات ماموریت
یکی از جالبتوجهترین اقداماتی که ربات یوتو 2 انجام داده، استفاده از طیفسنج نزدیک مادون قرمز سوار بر خود برای آنالیز وضعیت یک سنگ 30 سانتیمتری روی ماه بوده است. دادههای که از وضعیت این سنگ جمعآوری شده بود، هماکنون برای تحلیل به زمین فرستاده شده و نکته مهم این بوده که بررسی دادههای مورد نظر، اولین تلاش دانشمندان در طول تاریخ برای مشخص کردن شرایط تشعشعی سطح ماه است.
اندازهگیری تشعشعات سطح این جرم آسمانی هماکنون توسط پرتوسنج نوترونی سوار بر ماه نورد چین انجام میشود و از آنجایی که قمر سیاره ما شدیدا رادیواکتیو بوده، مشخص کردن جزئیات این ویژگی سطحی ماه برای ماموریتهای آینده بسیار مهم خواهد بود.
بررسیها نشان داده که سطح ماه حدودا 2 تا 3 برابر از سطح ایستگاه فضایی بینالمللی در مدار زمین، رادیواکتیو بیشتری داشته و تشعشعات آن در مقایسه با سطح سیاره ما در شهری مانند پکن، 300 برابر بیشتر است. در حالی که ما زمینیان در زیر لایهای ضخیم از اتمسفر، از تشعشعات رادیواکتیو در امان هستیم، مقابله با این خطر چالشی بوده که فضانوردان و تجهیزات کاوشی مختلف دائما با آن دست و پنجه نرم میکنند.
این در حالی بوده که آژانس فضایی آمریکا تحت عنوان پروژهای به نام آرتمیس قصد دارد تا انسانها را برای بار دیگر و بعد از گذشت چندین دهه، به سطح ماه برساند و حتی روی این جرم آسمانی سکونتگاههای دائمی بسازد. به این ترتیب تحلیل وضعیت رادیواکتیویته ماه و همچنین سایر ویژگیهای سطحی این قمر برای اکتشافات آینده بشری فوقالعاده مهم است.