بمب افکن B-1B لنسر حمل مهمات در آویزگاه خارجی خود را به نمایش گذاشت

لنسر بمب افکنی بزرگ است که می‌تواند چندین تن مهمات با خود حمل کند. این هواپیما به تازگی توان حمل مهمات در آویزگاه خارجی خود را به نمایش گذاشت.

نیروی هوایی آمریکا اخیرا ویدیویی از یک فروند بمب افکن راهبردی B-1B لنسر – Lancer منتشر کرد که در آن دیده می‌شود هواپیما مشغول حمل موشک کروز هواپرتاب در آویزگاه خارجی خود است. اما چرا این ویدیو تا این قدر اهمیت دارد؟ در ابتدا اجازه دهید قدری با این بمب افکن آشنا شویم.

لنسر یک هواپیمای راهبردی با برد بین قاره‌ای است. این بمب افکن از پایگاه خود در یک قاره برخاسته، پرواز بین قاره‌ای انجام داده و پس از انجام عملیات در یک قاره دیگر، مجددا به پایگاه اولیه خود باز می‌گردد.

این هواپیما که در سال ۱۹۸۶ وارد خدمت شد، دومین نسل B-1 محسوب می‌شود و حاصل تکامل B-1A است. از مجموع 100 فروند B-1B تولید شده، در حال حاضر ۶۲ فروند از آن‌ها در نیروی هوایی آمریکا عملیاتی هستند. دو فروند دیگر نیز در نقش بستر آزمایشی خدمت می‌کنند.

B-1B Lancer

این هواپیما 4 موتور داشته و با سرعت فراصوت ۱.۲۵ تا ۱.۳۶ ماخ پرواز می‌کند. بال‌های آن بسته به سرعت و ارتفاع پروازی هواپیما باز و بسته می‌شوند تا با تغییر زاویه پسگرایی خود، بیشترین کارایی را در حالت‌های مختلف داشته باشند. لنسر با وجود جثه بسیار بزرگش، همچنین هواپیمایی بسیار چالاک با توان مانور بالا در نوع خود محسوب می‌شود.

این هواپیما 45 متر طول دارد و فاصله بین دو سر بال آن از یکدیگر در حالت باز و بسته به ترتیب 42 و 24 متر است. با این اوصاف سطح مقطع راداری آن از جلو برابر با 0.5 متر مربع است! برای مقایسه بد نیست بدانید سطح مقطع راداری جنگنده‌ پنهانکار و رادارگریز نسل 5 روسیه موسوم به سوخوی Su-57 (نامگذرای ناتو: فلون) یا همان پک فا که نخستین بار در سال 2010 پرواز کرد نیز برابر با 0.5 متر مربع است!

سرعت فراصوت، توان مانور بالا، قابلیت پرواز در ارتفاع پایین، برد بالا، سطح مقطع راداری کم و سیستم‌های الکترونیکی پیشرفته از لنسر یک هیولای واقعی ساخته‌اند. اما این همه ماجرا نیست.

این هواپیما سه دهلیز داخلی حمل مهمات درون بدنه‌اش دارد که می‌توانند پذیرای 34 تن مهمات گوناگون اعم از بمب‌های هدایت دقیق ماهواره‌ای و لیزری در انواع متعارف، مین گذار، خوشه‌ای، بمب‌های گلایدری کم قطر با برد ۱۱۰ کیلومتر، موشک‌های کروز هواپرتاب و موشک کروز ضد کشتی AGM-158C LRASM باشند.

و اما لنسر 6 آویزگاه خارجی زیر بدنه دارد که آن‌ها نیز می‌توانند بیش از 27 تن مهمات با خود حمل و توان حمل کلی هواپیما را به رقم سرسام آور بیش از 61 تن مهمات برسانند! هیچ هواپیمای بمب افکنی در تاریخ نیز نتوانسته تا این مقدار مهمات حمل کند. پس از لنسر بیشترین توان حمل مهمات متعلق به توپولف Tu-160 است که 45 تن مهمات حمل می‌کند.

حمل آزمایشی موشک کروز در آویزگاه خارجی لنسر

تا پیش از این نیروی هوایی آمریکا از توانمندی حمل مهمات در آویزگاه خارجی لنسر استفاده نمی‌کرد. اما اخیرا پس از 30 سال تصمیم به آزمایش و استفاده مجدد آن گرفته است. در آزمایش اخیر یک فروند بمب افکن B-1B لنسر یک موشک کروز پنهانکار هواپرتاب AGM-158A JASSM را زیر یکی از آویزگاه‌های خارجی خود حمل نمود، اما آن را شلیک نکرد.

این بمب افکن می‌تواند 24 موشک کروز هواپرتاب AGM-158A JASSM یا AGM-158B JASSM-ER و یا موشک کروز ضد کشتی AGM-158C LRASM را درون آویزگاه‌های داخلی و 12 تیر دیگر در آویزگاه‌های خارجی خود حمل و مجموعا 36 موشک همراه داشته باشد. به عبارتی استفاده از آویزگاه‌های خارجی توان حمل موشک آن را 50 درصد افزایش می‌دهد.

لنسر در ابتدا توان حمل تسلیحات هسته‌ای نیز داشت، اما طی توافقی که در سال 2007 بین آمریکا و روسیه صورت گرفت، نیروی هوایی با اعمال تغییراتی در آن این قابلیت را از لنسر گرفت و بدین‌ترتیب این هواپیما هم اکنون فقط مهمات با سرجگی متعارف غیراتمی حمل می‌کند. بد نیست بدانید در حال حاضر نیروی هوایی آمریکا مشغول کار روی یک موشک کروز هواپرتاب با کلاهک اتمی است که LRSO نام دارد و در آینده وارد خدمت می‌شود، اما طبق تفاهم نامه لنسر از حمل آن محروم خواهد بود.

این هواپیما سال‌ها در خدمت است و همواره حضور بسیار پررنگی در جنگ‌های عراق، افغانستان، کوزوو و سوریه داشته و همچنان دارد. اما طی این عملیات‌ها هیچ گاه از آویزگاه‌های خارجی خود استفاده نکرد.

چرا که تا به اینجای کار نیازی به حمل مهمات در آویزگاه خارجی نبود. اما با توجه به تنش‌های اخیر و تغییرات بین المللی، آمریکا توجه نظامی و آمادگی رزمی خود را از دشمنانی در عراق و افغانستان همچون داعش و طالبان به چین و روسیه معطوف کرد. جنگ با این دو کشور نیاز به تانک‌ها، هواپیماها و صد البته موشک‌های بیشتری دارد.

برای مقابله با این دو کشور آمریکا نیاز به هواپیماهایی دوربرد دارد که موشک‌هایی با برد بالا حمل کنند و خود را به اروپا یا آسیا-اقیانوسیه رسانده و عملیات موشک باران دشمن را از فاصله امن و دور ایستا انجام دهند.

رهاسازی AGM-158B JASSM-ER از بمب افکن B-1B لنسر

موشک‌های کروز خانواده AGM-158 از جمله تسلیحات اصلی نیروی هوایی آمریکا برای تهاجم هوایی محسوب می‌شوند. این موشک‌های پنهانکار و رادارگریزند، از هوش مصنوعی بهره برده و به نوعی رباتیک محسوب می‌شوند، می‌توانند به پیشرفته‌ترین و سنگین‌ترین شبکه‌های پدافندی نفوذ کرده با سرجنگی قدرتمند خود انفجار بزرگی رقم بزنند.

موشک‌های کروز فعلی قابل حمل توسط لنسر عبارت‌اند از AGM-158A JASSM با برد 400 کیلومتر، AGM-158B JASSM-ER با برد 1000 کیلومتر و موشک کروز ضدکشتی AGM-158C LRASM که پیشرفته‌ترین موشک ضدکشتی به شمار می‌رود می‌تواند تا 1600 کیلومتر برد داشته باشد، از این رو دوربردترین موشک ضدکشتی نیز تلقی می‌شود.

موشک جدید دیگری که از 2023 وارد خدمت می‌شود نیز AGM-158D JASSM-XR نام دارد که حاصل ارتقای AGM-158B JASSM-ER است. برد JASSM-XR دو برابر افزایش یافته و به 2 هزار کلیومتر می‌رسد. سر جنگی این موشک دو برابر سنگین‌تر از نسل پیش بوده و ۹۱۰ کیلوگرم وزن دارد و فیوز انفجاری آن نیز هوشمند است.

هدف می‌تواند بتنی، زیر زمین یا در دل کوه باشد، به همین دلیل پس از اینکه موشک با کمک انرژی جنبشی خود به درون هدف نفوذ کرد، فیوز سرجنگی را منفجر می‌کند تا بیشترین آسیب ممکن را به آن برساند. ناگفته نماند در صورت کاستن از وزن سرجنگی، برد موشک بیشتر نیز می‌شود.

برد بیشتر JASSM-XR نسبت به نمونه‌های قبلی هواگرد حامل را قادر می‌سازد تا از فاصله دورتری اقدام به شلیک موشک‌های خود کند و اهدافی که در عمق بیشتری از خاک دشمن قرار دارند را هدف قرار دهد. افزایش برد موشک علاوه بر اینکه سبب ‌می‌گردد تا برد حمله بیشتر شود، سبب حفظ امنیت هواپیما می‌شود، زیرا می‌توان از فاصله دور ایستا و بی‌نیاز از ورود به حریم هوایی دشمن، موشک را شلیک کرد. به لطف برد بالای موشک، هواپیمایی همچون بمب افکن راهبردی آمریکایی B-52H استراتوفورترس – Stratofortress که هواپیمایی بزرگ، غیر رادارگریز و کم سرعت است نیز می‌تواند در امنیت کامل موشک را حمل و به سمت اهداف شلیک کند.

به منظور پنهانکاری بیشتر موشک‌های خانواده JASSM دارای سرعت فروصوت بوده و برای مخفی ماندن از دید رادار، می‌تواند در ارتفاع بسیار کم نزدیک به سطح زمین پرواز کند تا با بهره‌گیری از کروی بودن زمین، بدون کشف شدن به هدف نزدیک شود. ناوبری موشک‌های JASSM توسط هدایت داخلی (اینرسایی: INS) و سیستم مکان‌یاب جهانی GPS صورت می‌گیرد؛ سامانه GPS این موشک در برابر جنگ الکترونیک مقاوم است و در محیط‌هایی که آلوده به اخلالگری هستند نیز کار می‌کند. موشک پس از نزدیک شدن به هدف، در گام پایانی حمله نیز جستجوگر فروسرخ دماغه خود را روشن و به کمک سیستم هدایتی تصویرساز فروسرخ، هدف را با الگوریتم‌های خاص شناسایی و به سوی آن می‌رود. احتمالا در JASSM-XR سیستم ناوبری،‌ به ویژه سامانه ناوبری داخلی، نیز دستخوش بهسازی شود.

همانطور که گفته یک فروند B-1B با حمل مهمات در آویزگاه خارجی و دهلیزهای داخلی‌ خود، می‌تواند 36 موشک کروز هواپرتاب از خانواده JASSM همراه خود ببرد. هیچ هواپیمایی در تاریخ قادر نبوده تا این تعداد موشک کروز هواپرتاب با خود حمل کند. بدین ترتیب نیروی هوایی می‌تواند با استفاده از تعداد کمتری هواپیما، مقدار بیشتری مهمات حمل کند.

برای مثال تنها با یک اسکادران بمب افکن که شامل 12 فروند هواپیما است، می‌توان از فاصله‌ای بسیار دور و خارج از برد کشف و رهگیری دشمن، 432 موشک کروز پنهانکار و فوق دقیق را به سمت اهداف مهم شلیک کرد که هر کدام یک سرجنگی 450 تا 910 کیلوگرمی داشته و در مجموع توان تخریب به شدت بالایی معادل چندین بمب اتمی دارند.

هنگامی که در حمله پیش دستانه یا حتی تلافی جویانه موفق علیه چین یا روسیه، تنها یک اسکادران بتواند بیش از 400 نقطه استراتژیک همچون مراکز فرماندهی، پایگاه‌های نظامی، سایت‌های راداری و موشکی، فرودگاه‌ها، بنادر، نیروگاه‌های برق، کارخانه‌ها، مراکز سیاسی و… را هدف قرار دهد، ضربه بسیار سختی بر دشمن وارد ‌میکند و می‌توان سرنوشت نبرد را در همان ساعات ابتدایی مشخص کرد.

AGM-183A ARRW

و اما آن چه که نیروی هوایی برای لنسر در نظر دارد فراتر از آن‌ چه است که بیان کردیم. نیروی هوایی در نظر دارد این بمب افکن‌ها را به موشک‌های هایپرسونیک AGM-183A ARRW (یا ARROW به معنی پیکان) مسلح کند. این موشک پس از شلیک با موتور بسیار قدرتمندش از جو خارج و در فاز پایانی حمله با استفاده از جاذبه و سرعت اولیه خود به سمت هدف شیرجه می‌زند.

از آن‌جا که AGM-183A ARROW هنگام شیرجه سرعت هایپرسونیک بالایی بین ۲۰ تا ۲۳ ماخ دارد، پدافند دشمن نمی‌تواند آن را رهگیری و سرنگون کند. این گلایدر بسیار چابک و مانورپذیر بوده و حین شیرجه مانورهای گریز فوق العاده سنگینی را اجرا و در مسیری غیرقابل پیش بینی پرواز می‌کند تا پدافند از رهگیری آن ناتوان باشد. سرجنگی انفجاری غیراتمی در ترکیب با انرژی جنبشی ناشی از سرعت اولیه موشک و ورود مجدد آن به جو نیز توان تخریب به شدت مهلکی به آروو می‌دهد.

هر فروند لنسر می‌تواند ۳۱ موشک AGM-183A ARROW در آویزگاه‌های خارجی و دهلیز داخلی خود حمل کند. همچنین می‌تواند ترکیبی از موشک‌ها و بمب‌های گوناگون در کنار ARROW با خود ببرد. از برد AGM-183A ARROW اطلاعاتی در دست نیست، اما به واسطه هواپرتاب بودن و سرعتش باید برد چندین هزار کیلومتری داشته باشد.