به بهانه دهمین سال فعالیت Tim Cook به عنوان مدیرعامل اجرایی در کمپانی اپل، در این مقاله به بررسی عملکرد تیم کوک و تغییرات کمپانی اپل در این مدت میپردازیم.
۱۰ سال پیش، ۲۴ آگوست سال ۲۰۱۱ تیموتی دونالد کوک به عنوان رئیس اجرایی جدید کمپانی اپل انتخاب شد. آقای تیم کوک شخصاً توسط استیو جابز افسانه ای برای این سمت پیشنهاد شده بود؛ شخصی که بعدها کوک آن را یک دوست و الهامبخش نامید. اما عملکرد تیم کوک در رأس کمپانی اپل چگونه بوده است؟
از زمانی که تیم کوک در رأس کمپانی اپل قرار گرفته، این شرکت کوپرتینویی تغییرات زیادی را به خود دیده است. در حالی که زمان مدیریت استیو جابز کمتر شاهد این تغییرات بودیم. ما در اینجا به مناسبت دهمین سالگرد روی کار آمدن کوک، قصد داریم عملکرد تیم کوک را طی این مدت بسنجیم. اما بگذارید قبل از آن یک داستان کوتاه را تعریف کنیم.
یک داستان کوتاه…
تیم کوک چه کسی است و چه زمانی به اپل پیوست؟
تیم کوک در یکم نوامبر ۱۹۶۰ در شهرستان موبیل ایالت آلاباما آمریکا متولد شد. پدر او دونالد کارمند ارشد شرکت ساخت و ساز کشتی آلاباما بود و مادر او جرالدین نیز در یک داروخانه مشغول کار بود. به گفته مادرش، اولین کار کوک پخش روزنامه بود. کوک فرد با استعدادی بود و از همان کودکی استعدادهایش توسط معلمان مدرسه سابقش کشف شده بود.
کوک در سن ۱۶ سالگی، یکم آوریل ۱۹۷۶ بی شاز ۲۲۰۰ مایل از خانه فاصله گرفت و به کالیفرنیا، جایی که دو استیو (استیو وزنیاک و استیو جابز) شرکت اپل را تأسیس کردند مهاجرت کرد.
استیو وزنیاک، استیو جابز و شریک تجاری آنها رونالد وین، سودآورترین کمپانی در جهان را تأسیس کردند و اولین محصول آنها که یک کامپیوتر خام خانگی ساخت وزنیاک بود را روانه بازار کردند.
پس از سالها تلاش و کوشش، در سال ۱۹۹۸ استیو جاز شخصاً از تیم کوک که در آن زمان در شرکت Compaq مشغول کار بود درخواست کرد که آن شرکت موفق را ترک کند و به اپل بپیوندد. کوک تصمیم گرفت صرف نظر از شانس موفقیت یا ناموفقیت اپل این ریسک بزرگ را انجام دهد و با ترک Compaq، به عنوان معاون ارشد در امور جهانی شرکت اپل مشغول فعالیت شود.
تیم کوک در سخنرانی خود در دانشگاه اوبرن اینچنین گفته است:
روزی در اوایل سال ۱۹۹۸، من بیتوجه به سمت چپ مغزم یا مشورت با اطرافیانم، به احساسات درونی خودم گوش کردم. اینکه چرا دست به چنین تصمیمی زدم، چیزیست که حتی امروز هم نمیتوانم دلیلی برای انجام آن پیدا کنم؛ اما ۵ دقیقه بیشتر از مصاحبه من با استیو جابز نگذشته بود که من همان زمان بدون توجه به هیچ چیزی فقط میخواستم به اپل بپیوندم. ظاهراً احساسات من از قبل میدانسته که پیوستن به اپل یک بار این فرصت را به من خواهد داد تا بتوانم برای خلق نبوغ کار کنم و در یک تیم اجرایی که میتواند یک شرکت بزرگ آمریکایی را سر زبان همگان بیندازد، حضور داشته باشم.
فرقی نمیکند این تصمیم واقعاً از روی احساسات گرفته شده یا شخصیت متقاعد کننده استیو جابز باعث استخدام کوک شده است؛ هر چه که بود، تیم کوک انتخاب درستی را انجام داد.
عملکرد تیم کوک در دهمین سال مدیریت اپل
اوایل فعالیت در اپل و مدیریت پروژهها
تیم کوک نشان داد که میتواند پروژهها را همراه با کاهش هزینهها و افزایش سودآوری شرکت جلو ببرد. عملکرد تیم کوک هم نشان میدهد که او در این کار موفق بوده است. در سال ۲۰۰۷ کوک به سمت معاونت ارشد در امور جهانی شرکت اپل درآمد و دو سال بعد هم مدیر اجرایی این شرکت لقب گرفت. در آن زمان استیو جابز به خاطر شرایط جسمانی بدی که به دلیل سرطان لوزالمعده داشت، ناچار بود دائم مرخصیهای پزشکی بگیرد.
درست در زمانی که استیو جابز با بدتر شدن وضعیتش ناچار به پیوند کبد و برخی عملهای دیگر بود، تیم کوک موظف بود اپل را مدیریت کرده و روی کارهای روزمره این شرکت نظارت کند. دقیقاً ۱۰ سال پیش بود که استیو جابز به ناچار از تیم مدیریتی اپل کنارهگیری کرد و معتمدترین فرد او یعنی تیم کوک، مدیرعامل جدید کمپانی اپل لقب گرفت.
اقدامات مهم تیم کوک در ابتدای ریاست اپل
ارزش سهام اپل تحت رهبری تیم کوک افزایش پیدا کرد و در نهایت با پیشی گرفتن از رقبای بسیار موفقی همچون آمازون، به سودآورترین کمپانی در جهان تبدیل شد. اما پیش از آن…
اولین آیفونی که تیم کوک با خودش آن را روی استیج آورد، آیفون ۱۲ نام داشت. اپل در ساخت این گوشی از طراحی مسطح آیفون ۵ که چندین سال پیش استیو جابز آن را با خود روی صحنه آورده بود، الهام گرفته است.
در پشت صحنه، مدیریت تیم کوک باعث ایجاد تغییراتی در تیم مدیریتی اپل و حذف افرادی شد که در جهت هدف ساخت یک «هارمونی فرهنگی» حرکت نمیکردند. در آن زمان شخصیت متفاوت تیم کوک با استیو جابز برای کارمندان اپل آشکار بود. بعدها در سال ۲۰۱۴ کوک از سهامداران اپل خواست در صورت مخالفت با تمرکز این شرکت روی نظارت بر تغییرات زیست محیطی، سهام خود را بفروشند. او در مصاحبهای گفت که «اگر میخواهید فعالیتهای من فقط منجر به بازگرداندن سرمایهها شود، شما باید سهام خودتان را به فروش بگذارید».
چند وقت بعد، شخصیت و ارزشهای کوک در یکی از بزرگترین درگیریهای اپل با دولت ایالات متحده آشکارتر شد.
حریم خصوصی کاربران مهمتر از هر چیز دیگر است
در سال ۲۰۱۵، یک حمله تروریستی در سن برناردینو که منجر به کشته شدن ۱ نفر و مصدومیت ۲۲ فرد شد، اهمیت حریم خصوصی کاربران نزد اپل را به خوبی فاش کرد. یکی از دو تروریست در این حمله صاحب آیفون 5C بود که توسط مقامات در صحنه جنایت کشف شد؛ اما با یک رمزعبور ۴ رقمی صفحه آن قفل بود. علیرغم تعداد رقمهای کم، ولی عبور از قفل آیفون بدون دانستن این ۴ عدد غیرممکن است. در واقع آیفون فقط ۱۰ بار به شما اجازه میدهد رمزعبور را وارد کنید. در صورتی که طی این ۱۰ بار نتوانید رمزعبور صحیح را وارد کنید، گوشی تمام دادههای خودش را حذف خواهد کرد.
بعد از ناموفقیت FBI و ناسا در بازگشایی قفل آیفون، اوایل سال ۲۰۱۶ یک قاضی فدرال به اپل دستور داد که اجازه دهد این ارگان به اطلاعات رمزگذاری شده آیفون مهاجم سن برناردینو دسترسی داشته باشد؛ شرکت کوپرتینویی تا پیش از آن با هیچ نهاد و ارگانی در این مورد همکاری نکرده بود. کوک در ایمیلی به کارمندان اپل دلیل این موضوع را توضیح داد:
امنیت اطلاعات صدها میلیون کاربر قانون مدار و ساختن یک سابقه خطرناک که آزادیهای مدنی هر شخصی را تهدید میکند، در خطر است…
اپل هرگونه اطلاعاتی که به این پرونده کمک میکرد را در اختیار FBI قرار داد. با این حال هیچ دسترسی ویژهای توسط تیم کوک و شرکت تحت امر آن برای نفوذ به یک آیفون که میتواند تهدیدی برای دیگر کاربران تلقی شود، داده نشد.
در نهایت FBI از دیگر گروههای هک برای دسترسی پیدا کردن به اطلاعات آیفون فرد مهاجم استفاده کرد. ولی سر باز زدن اپل از انجام این کار باعث شد کاربران متوجه باشند که حریم خصوصیشان چقدر برای اپل مهم است و جدی گرفته میشود. همین باعث شد بسیاری از کاربران اندرویدی که نگرانیهایی بابت حفظ حریم خصوصی در گوشیهای خود داشتند، به طرف آیفونهای اپل گرایش پیدا کنند.
آیفونهای بزرگتر و آیپدهای بهتر مدل «پرو»
در میان تغییرات قابل توجهی که اپل تحت هدایت تیم کوک تجربه کرد، باید به شروع عرضه آیفونهای بزرگتر اشاره کرد که تصمیمی اجتناب ناپذیر است؛ زیرا این روند از سال ۲۰۱۳ به بعد در صنعت گوشیسازی شکل گرفته بود. در گذشته آیفون ۵ با یک نمایشگر ۴ اینچی که بزرگتر از نمایشگر آیفونهای قدیمیتر بود عرضه شد. این افزایش اندازه تا جایی رسید که اکنون اپل گوشی ۶.۷ اینچی آیفون ۱۲ پرو مکس را نیز در بازار عرضه میکند. اما غول آمریکایی با تولید آیفون ۱۲ مینی ۵.۴ اینچی نشان داده که هنوز هم هوای علاقهمندان به گوشیهای جمع و جور را دارد.
کاربران آیپد شاهد تکامل یافتن تبلت خود با پشتیبانی از حافظه اکسترنال، مدیریت فایل، درگاه USB-C و سیستمعامل سفارشی iPadOS بودند. اما شاید مهمترین تغییر، حضور چیپست توانمند Apple M1 که پیش از این در زیر قاب کامپیوترهای مک بوک قرار گرفته بود، این بار در زیر قاب تبلتهای آیپد اپل باشد که آینده درخشانتری را برای آنها ترسیم کرده است.
تیم کوک اعلام کرد استفاده از چیپستهای پرآوازنه اینتلی را کنار خواهد گذاشت و در عوض از چیپستهای سری Apple M که نخستین مدل آن M1 نام دارد، استفاده خواهد کرد. این تراشههای داخلی ساخت اپل قدرت و توان بیشتری در مقایسه با مدلهای اینتلی دارند.
طراحی پلتفرم iOS نیز بین سالهای ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۳ که نخستین سالهای حضور تیم کوک در رأس کمپانی اپل بود، تغییرات بزرگی را به خود دید. در حالی که استیو جابز عاشق رابط کاربری آیفون و آیکونهایی بود که شبیهسازی شده از دنیای واقعی بودند (مثل آیکون اپلیکیشن Notes که شبیه به یک دفترچه یادداشت واقعی بود)، سیستم عامل iOS 7 زبان طراحی شیکتر با آیکونهای مسطحتر و سادهتری را به نمایش گذاشت. این زبان طراحی همچنان در آیفونها و آیپدهای اپل مورد استفاده قرار میگیرد.
کمکهای مالی و تلاش برای جلوگیری از تغییرات آب و هوا
تیم کوک در بسیاری از مسائل و رویدادها نظر خودش را صراحتاً اعمال کرده است. به عنوان مثال در سال ۲۰۲۰ از حمایت خودش از چین و پاکیزه شدن آب و هوای این منطقه از جهان خبر داد و تصریح کرد که اپل به تلاش برای پاکسازی محیط زیست نه تنها در چین بلکه در سایر مناطق از جمله ایالات متحده و اروپا نیز کمک خواهد کرد. عملکرد تیم کوک در کاهش استفاده از کربن برای ساخت گوشیهای آیفون نیز به نوبه خودش کمک بزرگی برای حفظ هرچه بهتر محیط زیست تلقی میشود.
تیم کوک در سال ۲۰۲۰ طی مصاحبهای اینچنین گفت:
ما از نظر کربن برای تولید گازهای گلخانهای در سراسر جهان، خنثی شدهایم. در حال حاضر ما به ۹۵ درصد تأمین کنندگان خود کمک میکنیم تا به استفاده ۱۰۰ درصدی از انرژی تجدید پذیر دست پیدا کنند و این میزان همچنان رو به افزایش است. ما از طرحی بلندپروازانه رونمایی کردیم که بر اساس آن استفاده از کربن را تا سال ۲۰۳۰ به صفر میرساند. این ۲۰ سال جلوتر از هدفی است که سازمان ملل متحد تعیین کرده است. ما هر قسمتی از چرخه عمر دستگاهمان را از طراحی گرفته تا ساخت، دوام و تعمیر و بازیافت، به عنوان فرصتی برای ارائه نوآوریهای زیست محیطی در نظر میگیریم و این ما را به سمت هدفمان که یک زنجیره تأمین حلقه-بسته است سوق میدهد. در کنار هم، ما میتوانیم به یک اقتصاد بدون نیاز به کربن برسیم و عصر جدیدی را آغاز کنیم.
در نهایت اپل تصمیم گرفت آیفونها و برخی از مدلهای اپل واچ را بدون وجود آداپتور شارژر در داخل جعبههایشان وارد بازار کند که پشت این تصمیم اهداف محیط زیست دوستانه بود. حرکتی بحث برانگیز که البته برخی دیگر از گوشیسازها از جمله سامسونگ و شیائومی نیز از آن پیروی کردهاند.
سیستم اسکن CSAM
پس از اینکه اپل در سال ۲۰۱۵ نشان داد که چقدر برای حریم خصوصی کاربران اهمیت اهمیت قائل میشود و به خوبی از آنها محافظت میکند، اکنون این شرکت اعلام کرده است که تصاویر موجود در iCloud را برای مقابله با رابط جنسی کودکان (CSAM) اسکن میکند. گرچه این حرکت با نیت خوبی راه اندازی شده، اما با واکنش منفی کاربران مواجه شده و بسیاری از محققان امنیتی آن را خطری بالقوه امنیت حریم خصوصی کاربران میدانند.
آینده تیم کوک در کمپانی اپل
در مجموع عملکرد تیم کوک به عنوان مدیرعامل اجرایی اپل پس از کنارهگیری استیو جابز مناسب بوده است. تیم کوک بعد از تصدی پست مدیرعاملی اپل، نشان داده که به حریم خصوصی و اعتماد کاربران احترام میگذارد و مدیر لایقی به عنوان جانشین استیو جابز است. از کمک به مردم هائیتی بعد از زلزله ویرانگر این کشور تا اقدامات امدادی او در سال ۲۰۲۰ و همچنین فعالیت مدام در رابطه با گرمایش زمین و کمک به خیریههای متعدد، از جمله فعالیتهایی است که از تیم کوک چهرهای دلنشین و خوب نزد کاربران ساخته است.
او در صحبتهایش میگوید حریم خصوصی دادهها یکی از اصلیترین موضوعات قرن است و همین باعث شده اپل قابلیتی به نام App Tracking Transparency را به آی او اس و آیپد او اس اضافه کند تا به کاربران اجازه دهد جلوی ردیابی اطلاعات توسط برنامههایی مثل فیسبوک را بگیرند.
تیم کوک که در آوریل امسال وارد سن ۶۰ سالگی شد میگوید که شاید ۱۰ سال آینده در اپل نباشد، اما از موقعیتی که در حال حاضر در این شرکت دارد، لذت میبرد.