هوش مصنوعی امروز به جایگاه خاصی در زندگی انسانها دست پیدا کرده است. در این مطلب میخواهیم به 5 حقیقت جالب درباره AI و تاریخچه آن بپردازیم.
در سالهای اخیر حضور هوش مصنوعی در زندگی روزمره کاربران به شکل چشمگیری افزایش پیدا کرده است. حالا ما این فناوری را در گوشیها، در امنیت مجازی و حتی در ماشینها مشاهده میکنیم؛ اما Artificial Intelligence یا همان AI از کجا شروع شد و چه آیندهای در انتظارش است؟ با گجت نیوز همراه باشید تا این موضوع را بیشتر بررسی کنیم.
۵ حقیقت جالب درباره گذشته، حال و آينده هوش مصنوعی
ایده هوش مصنوعی برای اولین بار در قرن هفدهم میلادی مطرح شد
برای اولین بار یک ریاضیدان و فیلسوف آلمانی به نام Gottfried Wilhelm Leibniz ایده هوش غیر انسانی را مطرح کرد. Leibniz وقتی تنها ۲۰ سال داشت، نظریهای را مطرح کرد که بر اساس آن امکان داشت ماشینهایی با توانایی تولید ایده ساخته شوند.
وی بر این باور بود که افکار انسانها را میتوان با هر ظرفیتی که باشند به صورت کمی تعریف کرد و در نهایت همه آنها به ترکیب خاصی از مفاهیم بنیادین میرسند. به همین خاطر Leibniz اعلام کرد که میتوان همین ترکیب را در یک دستگاه پیاده کرد تا همانند انسان عمل کند.
لایبنیتس نام «ابزار بزرگ خرد» را بری مکانیزم نظری خود انتخاب کرد و عنوان کرد که دستگاهی که با این فرمول ساخته شود میتواند تمامی سوالاتی که در برابرش قرار گیرد را پاسخ دهد. ایده ماشین تفکر تحت بحث و بررسی زیادی قرار گرفت. خیلی از افراد بر این باور بودند که افکار انسانها بیشتر فرمی روحانی و غیر قابل تکرار دارد و نمیتوان آن را به علم تقلیل داد.
همانطور که احتمالا تاکنون حدس زدهاید، ابزار بزرگ خرد هرگز با موفقیت ساخته نشد و هنوز نیز بشر نتوانسته دستگاهی را بسازد که به هر سوال ممکن پاسخ دهد. در این مورد هنوز باید کمی صبر کنیم،
عبارت Artificial Intelligence برای اولین بار در سال ۱۹۵۶ ساخته شد
اگرچه ایده مربوط به هوش مصنوعی برای قرنها مورد بحث و بررسی قرار داشت؛ اما عبارت «هوش مصنوعی» برای اولین بار در سال ۱۹۵۶ و در خلال کنفرانسی در دانشگاه دارتموث در هانوفر نیوهمپشر ابداع شد. در واقع در همین کنفرانس بود که رشته AI نیز به صورت رسمی چشم به جهان گشود.
در این کنفرانس الن نیول، کلیف شا و هربرت سایمن برنامه Logic Theorist خود را به حضار ارائه دادند. این برنامه طوری طراحی شده بود که قرار بود پروسههای مربوط به فکر کردن و حل مسئله موجود در ذهن انسان را بازسازی کند.
پس از معرفی برنامه Logic Theorist، ماروین مینسکی استاد علوم شناختی دانشگاه MIT و چند دانشمند و پژوهشگر برتر درباره اطمینان خود از آينده روشن این فناوری سخن گفتند.
آلن تورینگ ریاضیدان برجسته بریتانیایی نیز در دهه ۱۹۵۰ مقالهای درباره هوش مصنوعی و امکان ساخت دستگاهی که بتواند مستقل فکر کند و حتی بتوان هوش آن را در معرض آزمایش قرار داد، منتشر کرد.
AI امروز در همه جا حضور دارد
اگرچه ما هنوز نتوانستهایم ماشینهای همه چیزدان و رباتهایی که همانند انسان عمل میکنند را بسازیم، ولی هوش مصنوعی هر سال بیشتر توسعه پیدا میکند و بهتر از قبل میشود. در حال حاضر نیز در صنایع مختلف کاربردهای فراوانی دارد.
اول از همه نگاهی به گوشی هوشمند خود بیندازید. AI نقشی مهم در دستیار صوتی شما دارید. حال این دستیار میخواهد سیری باشد یا بیکسبی، کورتانا و الکسا. این دستیارهای مجازی از هوش مصنوعی برای درک صدای شما و تصمیمگیری بر اساس چیزی که از آن میخواهید یا میپرسید استفاده میکنند.
قابلیت تشخیص چهره گوشی شما هم از این فناوری استفاده میکند. AI حتی در برنامههای شناخت اشیاء همانند سامسونگ بیکسبی ویژن نیز نقشی محوری دارد. البته نقش مهم این فناوری فقط به گوشيهای هوشمند محدود نمیشود.
بیایید به ماشینها بپردازیم. شرکت تسلا که به عنوان سازنده خودروهای الکتریکی شهرت دارد از هوش مصنوعی در قابلیت Autopilot خود استفاده میکند. با استفاده از این ویژگی، خودرو متوجه تغییرات جاده میشود و بر اساس آن تصمیمگیری میکند.
ایلان ماسک همچنین از برنامه خود برای عرضه ربات تسلا بات در آینده نزدیک سخت گفت. این ربات AI محور، به منظور انجام کارهای روزمره و نه چندان جالبی که انسانها علاقهای به آنها ندارند، طراحی شده است. کسی چه میداند؛ شاید این ربات در آینده لباسهای شما را تا کند!
فناوری هوش مصنوعی هنوز کامل نیست و ایرادات زیادی دارد
درست است که دانشمندان و مهندسان پیشرفتهای زیادی در این بخش داشتهاند؛ اما این فناوری هنوز به اوج خود نرسیده است. ما هنوز نتوانستهایم رباتی را خلق کنیم که همانند اسنانها فکر میکند و قطعا فاصله زیادی با رباتهای هوشمندی که در فیلمهای علمی تخیلی میبینیم، داریم.
یکی از عناصر اصلی AI یادگیری ماشینی است که یعنی یک دستگاه بتواند به صورت مستقل چیزی را فراگیرد، بر اساس تجربیات خود اطلاعات کسب کند و خود را با شرایط مختلف وفق دهد. کاستیهایی که در این بخش وجود دارد عملا سبب محدودیتهای فعلی در تواناییهای هوش مصنوعی شده است.
اما AI چه کارهایی را نمیتواند انجام دهد؟
اول از همه قادر نیست همانند انسانها فکر کند؛ زیرا آنها از چیزی که با نام «درک عام» شناخته میشود، بی بهرهاند. همین نیز سبب میشود که کارهایی که هوش مصنوعی میتواند انجام دهد و یا مفاهیمی که میتواند درک کند، بسیار محدودتر از انسانها باشد.
AI هنوز نمیتواند خود را به خوبی با شرایط بحرانی وفق دهد و یا به عبارتی دیگر فیالبداهه تصمیم بگیرد. این مورد نیز مسئله بسیار مهمی است.
ویژگی دیگری که (اکثر) انسانها دارند و هوش مصنوعی از آن بی بهره است، توانایی درک اصول اخلاقی است. AI ارزشهای بنیادین و یا اصول اخلاقی خاص خود را ندارد و به همین خاطر نمیتواند بر اساس مصلحت و یا به خاطر یک هدف مهمتر تصمیم بگیرد. تمام این عوامل در کنار هم سبب میشوند که هوش مصنوعی در برابر انسانها بسیار ساده و اولیه به نظر بیاید.
هرچند که هوش مصنوعی آینده بسیار درخشانی در پیش رو دارد که شامل افزایش هوش و تواناییهای آن میشوند. البته اگر از طرفداران فیلمهای علمی تخیلی هستید، حتما میدانید که این اتفاق ممکن است در آينده دردسر ساز شود.
مردم از دستگاههای مجهز به AI میترسند
در حال حاضر انسانها باهوشترین موجودات روی کره زمین هستند و طبیعتا دوست داریم که شرایط همینگونه باقی بماند؛ اما اگر هوش مصنوعی با همین سرعت کنونی پیشرفت کند، ممکن است در دهههای آينده با موجودی مواجه شویم که همانند ما باهوش باشد و یا شاید حتی از انسانها نیز پیشی گیرد. در واقع به بیانی دیگر فرضیه تکینگی فناوری اثبات میشود.
بر اساس فرضیه تکینگی فناوری پیشرفت هوش مصنوعی و پیشی گرفتن آن از هوش بشری میتواند در نهایت به تغییرات زیادی در تمدن انسانها و حتی پایان آن منجر شود.
اگر دستگاهی بتواند با سرعت و سطح هوش بیشتری نسبت به ما عمل کند، قطعا میتواند برای بشریت تهدید بزرگی تلقی شود و افراد زیادی نیز از همین احتمال میترسند.
در سال 2019 یک نظرسنجی در میان مردم آمریکا انجام شد که بر اساس آن ۴۶ درصد فکر میکردند رسیدن به تکینگی فناوری میتواند عواقب منفی داشته باشد و حتی سبب پایان تمدن بشری شود. در میان شرکت کنندگان، تنها ۲۷ درصد فکر میکردند که این اتفاق در نهایت به سود انسانها تمام خواهد شد. شرایط در بریتانیا نیز مشابه است و ۶۰ درصد از مردم از هوش مصنوعی هراس میترسند.
با توجه به تعداد زیاد افرادی که از عواقب ناشی از توسعه هوش مصنوعی پیشرفته هراس دارند، میتوان گفت که حتی در صورت رسیدن به آن مرحله نیز شکافهایی در جوامع ایجاد خواهد شد که خود مشکل بزرگی است. هرچند در حال حاضر AI به سختی میتواند حتی صحبتهای شما را متوجه شود. پس خیلی جای نگرانی نیست.
جمعبندی
درست است که افراد مختلف دیدگاههای متفاوتی درباره هوش مصنوعی دارند؛ اما بدون شک پیشرفت AI میتواند راه را برای فناوریهای بسیار پیشرفته باز کند. رباتهای هوشمند، ماشینهای کاملا خودران و … ممکن است در سالهای آینده به یک امر کاملا عادی تبدیل شوند. البته پیشرفت زیاد این فناوری کمی هم ترسناک است، ولی مشتاقانه منتظر آن هستیم.