و حالا اروپا نیز با سرمایه‌گذاری چند ده میلیاردی وارد رقابت تراشه سازی می‌شود

رقابت تراشه سازی مسابقه‌ای است که بین آمریکا، کره جنوبی و تایوان در جریان است. حال اروپا نیز سعی دارد همچون چین وارد این تورنومنت شود.

در حال حاضر کشورهای آمریکا، تایوان و کره جنوبی عمده نیاز دنیا به طراحی و تولید تراشه را تامین می‌کنند. صنایع نیمه هادی تایوان موسوم به TSMC حدود 55 درصد از تراشه‌های دنیا را تولید می‌کند و بزرگ‌ترین تولید کننده تراشه است. سامسونگ نیز 17 درصد از نیاز دنیا را تامین و دومین تولید کننده بزرگ تراشه و همچنین به همراه اینتل بزرگ‌ترین تراشه‌سازان دنیا محسوب می‌شوند.

علاوه بر این سه کشور مذکور پذیرای کمپانی‌های دیگر نظیر مدیاتک، اس کی هاینیکس، کوالکام، انویدیا، اپل، میکرون و… نیز هستند که همگی در جمله بزرگ‌ترین سازندگان و تولید کنندگان تراشه جای می‌گیرند.

منظور از تراشه‌ساز کمپانی‌های فعال در صنعت نیمه هادی است که کار طراحی را انجام و برای تولید همچون سامسونگ، اینتل، میکرون و اس کی هاینیکس خودکفا هستند و خط تولید دارند و یا همچون کوالکام، انویدیا، AMD، اپل و… فقط طراحی را انجام داده و از آن جا که خود خط تولید ندارند، کار ساخت را به تولیدکنندگان دیگر نظیر TSMC، سامسونگ، گلوبال فاندریز، UMC و… می‌سپارند. به دسته دوم اصطلاحا فبلس گفته می‌شود.

از بین تولید کنندگان تراشه کمپانی‌های TSMC، گلوبال فاندریز از آمریکا و UMC که دیگر هموطن TSMC است، بازیگران اصلی در کلاس خود هستند و تنها به صورت قراردادی برای کمپانی‌های فبلس تراشه تولید می‌کنند. این دسته از کمپانی‌ها هیچ محصولی با برند خود ندارند. سامسونگ نیز در این زمینه فعالیت دارد.

به بیانی دیگر سامسونگ تنها کمپانی فعال در صنعت نیمه رسانا است که طراحی و تولید برای خود را انجام داده و همچنین به صورت قراردادی برای کمپانی‌های دیگر مانند کوالکام و AMD نیز تراشه می‌سازد. در واقع سامسونگ کامل‌ترین کمپانی نیمه رسانا است، ضمن اینکه بزرگ‌ترین تراشه‌ساز نیز محسوب می‌شود.

در بین بزرگ‌ترین تراشه‌سازان و تولید کنندگان تراشه بیشتر به کمپانی‌هایی از سه کشور اشاره شده بر می‌خوریم. حال کشورهای دیگر نیز سعی دارند به این رقابت وارد شوند و سهمی از بازار را به خود اختصاص دهند.

از جمله این کشورها می‌توان به چین اشاره کرد که طی دو دهه اخیر صدها میلیاردها دلار صرف کرد تا بتواند در صنعت تولید تراشه پیشرفت کرده و به کشورهای مدعی برسد که البته در این راه موفق نشد. تنها طی 3 سال اخیر 6 پروژه بزرگ تولید تراشه در چین با شکست روبرو شد. این کمپانی‌ها حداقل 2.3 میلیارد دلار بودجه دولتی را هدر دادند و برخی از آن‌ها حتی یک تراشه نیز تولید نکردند. در حال حاضر کمپانی SMIC بزرگ‌ترین تولید کننده تراشه در چین است و با فناوری 28 نانومتری که متعلق به بیش از یک دهه پیش است تراشه می‌سازد.

کشور دیگری که قصد دارد به این رقابت ورود کند هند است. کمپانی تاتا به عنوان طلایه دار صنعت هند قصد دارد تا پایان سال 2022 کارخانه تراشه‌سازی خود را وارد مدار کرده و بدین‌ترتیب هند را لیست کشورهایی که تراشه تولید می‌کنند قرار دهد و وارد رقابت تراشه سازی شود. ضمن اینکه سوزوکی با همکاری کمپانی هندی ماروتی نیز قصد دارند در هند تراشه بسازند.

ژاپن نیز طی چند سال اخیر فعالیت‌های خود در این صنعت را افزایش داده و مشغول احداث کارخانه‌های جدید جهت تولید بیشتر تراشه است. از جمله این اقدامات می‌توان به همکاری سونی و TSMC جهت راه‌اندازی یک خط تولید جدید در ژاپن و همچنین کارخانه جدید توشیبا در استان ایشیکاوا اشاره کرد. کمپانی‌های کیوکسیا (یازدهمین تراشه‌ساز بزرگ)، TDK، پاناسونیک،‌ رنسانس و… از جمله تولید کنندگان ژاپنی تراشه هستند. کمپانی انگلیسی arm که طراح معماری به کار رفته در ساخت پردازنده همه گوشی‌های هوشمند دنیا است نیز تحت مالکیت گروه ژاپنی سافت بنک است.

و اما در این بین اروپایی‌ها قدری دیر اقدام کردند. آن‌ها از سال گذشته که متوجه عقب ماندگی خود نسبت به تایوان و کره در صنعت تراشه‌سازی و تولید قطعات نیمه رسانای پیشرفته شدند، تصمیم گرفتند قاره سبز را که یکی از صنعتی‌ترین نواحی کره زمین محسوب می‌شود را بار دیگر به رقابت تراشه سازی وارد کرده و مجددا در لیگ بزرگان بازی کنند.

بدین منظور اتحادیه اروپا اخیرا سرمایه‌ای به ارزش 48 میلیارد یورو را به گسترش خط تولید تراشه در قلمرو خود اختصاص داد که از جمله بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته در صنعت نیمه رسانا محسوب می‌شود و البته بایستی توسط تمامی کشورهای عضو حمایت شود. این اقدام انعکاسی از تخصیص سرمایه 54 میلیارد دلاری بایدن جهت گسترش خط تولید تراشه در خاک آمریکا است. اروپایی‌ها با این حرکت قصد دارند وابستگی خود به کشورهای آسیایی که سازنده انواع تراشه‌ها برای بخش‌های مختلف، از خودروسازی گرفته تا ساخت ونتیلاتور، را کاهش دهند.

وابستگی شدید اروپا در زمینه انرژی به روسیه سبب شده تا این موضوع به اهرم فشاری در دستان کرملین جهت تحمیل خواسته‌های خود به اروپا شود. اروپایی‌ها که از این موضوع خرسند نیستند و تجربه تلخی دارند، به دنبال کسب استقلال و خودکفایی در همه عرصه‌های صنعت می‌باشند که به جرات می‌توان گفت تولید تراشه مهم‌ترین آن‌هاست. زیرا همانطور که رئیس کل اتحادیه اروپا اشاره کرد، تراشه‌ها قلب مسابقه پیشرفت جهانی و همچنین بستر یک اقتصاد پیشرفته هستند.

صنعت خودروسازی که یکی از مهم‌ترین بازوهای اقتصادی اروپا به شمار می‌رود، اکنون به دلیل بحران کمبود تراشه ناشی از بیماری کرونا روزگار سختی گذرانده و تولیدشان با کاهش میلیونی مواجه است. بسیاری از مشتریان حدود یک سال است که منتظر خودروهایی هستند که به دلیل کمبود تراشه از خط تولید خارج نشدند. کاهش تولید خودرو سبب تعطیلی بخشی از خط تولید خودروسازان و نتیجتا نیاز کمتر به نیروی کار و از دست رفتن هزاران فرصت شغلی در اروپا شده است.

در حال حاضر اروپا خانه کمپانی‌های تراشه‌ساز و تولیدکنندگان متعددی است که اینفینئون آلمانی، کمپانی ایتالیایی – فرانسوی STM واقع در سوئیس و NXP هلندی (که پیشتر صنایع نیمه رسانای فیلیپس نام داشت) به ترتیب بزرگ‌ترین آن‌ها هستند. اروپا 9 درصد از نیاز جهانی به تراشه را تامین می‌کند، در حالی که این سهم برای تایوان، کره جنوبی و آمریکا به ترتیب 63، 18 و 12 درصد است. چین نیز در این بین سهم 6 درصدی دارد. اروپا قصد دارد سهم خود از بازار جهانی تراشه را تا سال 2030 به 20 درصد برساند.

یک ماشین لیتوگرافی فرابنفش EUV

مشکلات اروپایی‌ها در زمانی رخ می‌دهد که خود پذیرای کمپانی‌های بسیار مهم و کلیدی در این صنعت هستند. برای مثال ساخت تراشه‌های پیشرفته که فناوری ساخت زیر 14 نانومتر دارند با استفاده از ماشین آلات لیتوگرافی فرابنفش EUV میسر است و کمپانی هلندی ASML تنها تولید کننده چنین دستگاه‌هایی محسوب می‌شود. نزدیک‌ترین رقیب ASML کمپانی ژاپنی نیکون است که دستگاه‌های ساخت آن از نوع DUV بوده که برای ساخت تراشه‌های پیشرفته نظیر چیپست موبایل کاربردی ندارند. دستگاه‌های EUV تنها توسط هلند با استفاده از لنزهای آلمانی ساخته می‌شوند.

در حال حاضر فقط 3 کمپانی TSMC، سامسونگ و اس کی هاینکس (دیگر طراح و سازنده تراشه بزرگ از کره جنوبی) چنین دستگاه‌هایی را در اختیار دارند و اینتل نیز به زودی آن‌ها را دریافت می‌کند. دیگر کمپانی‌های سازنده تراشه به خصوص اروپایی‌ها به دستگاه‌های DUV دسترسی دارند. هرچند عمده فعالیت‌ اروپایی‌ها مربوط به تولید تراشه‌هایی است که فناوری فعلیشان پاسخ‌گوی آن است، اما دسترسی به چنین دستگاه‌هایی توازن قوا در نبرد تراشه‌ها را به شدت تغییر می‌دهد و اروپا را در رقابت تراشه سازی به شدت جلو می‌راند.

مثال دیگر از این موضوع کمپانی‌های اینفینئون و NXP هستند که بزرگ‌ترین تراشه‌سازان صنعت خودرو به شمار می‌روند. اما قادر به مهار بحران کمبود تراشه در صنعت خودروسازی که اقتصاد اروپا را به شدت تحت تاثیر قرار داد نبودند. گسترش خط تولید این کمپانی و همچنین دسترسی به فناوری‌ها جدید به خصوص برای NXP که در زمینه طراحی و تولید تراشه برای گجت‌های الکترونیکی نیز فعالیت دارد بسیار حیاتی است. ضمن اینکه علاوه‌بر بازگردادن شغل‌های بیشتر، سبب ایجاد فرصت‌های شغلی جدیدتر و همچنین افزایش صادرات در اروپا خواهد شد.