در سال جاری تغییرات زیادی در خطوط تولید خودروسازان صورت گرفت؛ اما امسال تولید کدام خودروها متوقف شده و کدام خودروها وارد خط تولید میشوند؟
شرکتهای خودروسازی مانند ایران خودرو و سایپا در سال جاری بعضی از خودروهای خود را از خط تولید خارج کردهاند و به ازای این حذف کردن، خودروی جدیدی هم برای عرضه معرفی نکردهاند. در این میان تعداد خودروهای جدیدی هم که به تولید رسیده به انگشتان یک دست هم نمیرسد و این حاکی از شرایط و اوضاع بد بازار است.
خودروهای جدید کی میرسند؟
در همین شرایط وزیر صنعت، معدن و تجارت مدعی است که تا سال 1404 حداقل ده خودروی جدید به خط تولید خودروسازان افزوده خواهد شد. همانطور که میدانید ایران خودرو و سایپا شرکتهای دولتی کشور هستند و در این میان شرکتهای خصوصی مثل مدیران خودرو هم وجود دارند که به تولید خودروهای مونتاژی چینی میپردازند. بنابراین این تعداد خودروی جدید به گفته وزارت صمت برای خودروسازان دولتی است و حساب غیر دولتیها جداست.
وزارت صمت همچنین پیرو وعدهای که تا سال 1404 داده، بیان داشته که در سال آینده قرار است که 3 خودرو از ده خودروی مذکور وارد خط تولید بشوند. هنوز نمیدانیم که کدام خودروها قرار است عرضه شوند، اما میتوان از اخبار قبلی اینگونه حدس زد که برنامه وزارت صمت، ورود سه خودروی کراس اوور ایران خودرو، آریا و اطلس سایپا است.
همچنین این وزارتخانه برنامه خود را برای سال 1402 به دو خودرو منحصر کرده و قرار است خودروسازان داخلی تا سال 1402، جمعا 5 خودروی جدید را راهی بازار کنند. در ادامه برنامههای وزارت صنعت، معدن و تجارت، قرار بر این شده که در سال 1403 سه خودروی دیگر و نهایتا در سال 1404 دو خودرو عرضه شوند.
گر چه برنامه وزارت صمت برای شرایط کنونی بد نیست و میتواند بخشی از مشکلات موجود را حل کند اما سوالات مبهمی در این باره پیش میآید مثل اینکه آیا خودروسازان با چنین برنامهای هماهنگ و همگام هستند؟ آیا پتانسیلی برای تولید خودروهای جدید وجود دارد؟
سوال دیگری که در خصوص تولید 10 خودروی جدید تا 3 سال آینده مطرح میشود این است که آیا وزارت صمت برای تولید این خودروها شرایط تحریمی کشور را در نظر گرفته است یا خیر؟ نکته و سوال مهمتر این که آیا طراحان خارجی در این پروژهها مشارکت خواهند داشت یا همه چیز با اتکا به نیرو و توان داخلی انجام خواهد شد؟ و سوال پایانی این که قرار است این ده خودرو در چه بازه قیمتی راهی بازار شوند؟
به نظر میرسد که وزارت صمت شرایط تحریمی را در نظر گرفته است و با توجه به این اوضاع و با فرض این که شرایط تحریمی ادامهدار خواهد بود، قرار است تولید شوند. مشکل اینجاست که اگر همچنان تحریم باشیم و نتوانیم از قطعات و تولیدات با کیفیت استفاده کنیم، در عرضه محصولی تماما داخلی اطمینان و اعتماد از بین میرود.
در نهایت متاسفانه باید بگوییم که تحریم در شرایط فعلی باعث شده تا ارتباط ما با شرکتهای خودروسازی و تولید قطعات اصل قطع شود و همین منجر به استفاده از قطعات نامرغوب میشود و اگر هم تمامی قطعات مرغوب باشند، هزینههای تولید به طور چشمگیری افزایش خواهد یافت. با این شرایط به نظر میرسد که تولید ده خودرو طی 4 سال حداقل کیفیت را زیر سوال میبرد.
برنامه وزارت صمت وقتی منطقی جلوه خواهد کرد که تحریمها برداشته شوند و قیمت و هزینههای تولید کاهش یابد و بتوانیم امیدوار باشیم که همه چیز در بالاترین سطح خود قرار دارد و میتوانیم در 4 سال 10 خودروی داخلی استاندارد تولید کنیم. اگر تحریمها برداشته شوند، خودروسازان داخلی قادر خواهند بود به کمک خودروسازان خارجی روند تولید را سریعتر پیش ببرند و خودروهای با کیفیتتر و ایمنتر به دست مصرف کنندگان داخلی برسانند.
اما آنچه از کیفیت و ایمنی مهمتر است، قیمت خودروها است. در شرایطی که قیمت خودروها روزانه به طرز چشمگیری افزایش مییابند، نمیتوانیم وضعیت در سال 1404 را پیشبینی کنیم و ببینیم که قیمتها در آن زمان چقدر خواهد بود. با این حال این را میدانیم که طی سالهای اخیر قدرت خرید هموطنان به صورت فزایندهای کاهش پیدا کرده و خیلی از آنها توان خرید خودروهای داخلی و نو را ندارند.
با احتساب همه اینها قیمت آن چیزی است که موفقیت و عدم موفقیت محصول را مشخص خواهد کرد. وزارت صمت هم در این زمینه مشخص نکرده که حداقل و حداکثر قیمتها باید به چه ترتیب و بر چه اساسی باشد. همچنین مشخص نشده که از این 10 خودرو چند خودرو در زمره خودروهای لوکس قرار میگیرند و چند مدل از آنها اقتصادی خواهند بود.
کدام خودروها از چرخه تولید خارج شدند؟
نگاهی اجمالی به روند تولید خودروها و روند خروج آنها از شرکتهای خودروسازی و آمار وزارت صمت نشان میدهد که برخی از خودروها دیگر تولید نمیشوند. در این میان نه تنها خودروسازان دولتی حضور دارند، بلکه خودروسازان بخش خصوصی هم نمایندگانی دارند.
همانطور که میدانید خودروسازان بخش خصوصی بیشتر مونتاژ میکنند و خودروهای بخش خصوصی که در این فهرست قرار گرفتهاند هم مونتاژ بودهاند. در واقع به علت تحریمها و هزینههای بالایی که برای تأمین قطعات و ساخت آنها وجود دارد، این تولیدات از چرخه خارج شدهاند. برای مثال خودروهای رنو شامل تندر 90، پارس تندر و ساندرو که سال گذشته در خط تولید حضور داشتند، امسال از روند تولید خارج شدهاند.
از دیگر خودروهایی که با بازار ایران خداحافظی کردهاند میتوان به پژو 2008 و دانگ فنگ اشاره کرد. همچنین سراتو در سال گذشته تولید محدودی داشته و در سال جاری در خط تولید سایپا حضور نداشته است. در واقع علت توقف تولید این خودروها تحریمها بوده است، چرا که تولیدکنندگان قطعات آنها از تأمین قطعات سر باز زدهاند.
البته همه این خودروها به علت تحریم از مدار تولید خارج نشدهاند و تولید برخی از آنها به خواست و اراده خودروساز متوقف گشتهاند. از جمله این خودروها میتوان به پژو 206 تیپ 5، 207 صندوقدار، پژو پارس دوگانه، سمند ال ایکس، رانا معمولی و پژو 405 جی ال ایکس اشاره کرد.