نیروی هوایی آمریکا دومین موشک هایپرسونیک HAWC را مخفیانه آزمایش کرد

ایالت متحده آمریکا ماه گذشته یک موشک هایپرسونیک جدید موسوم به HAWC را به صورت مخفیانه آزمایش و به تازگی چندی پیش این موضوع را فاش ساخت.

با پیشرفت پدافند هوایی، کشورهای پیشرو در صنعت موشکی برای حفظ توان تهاجمی خود به سراغ نسل جدیدی از تسلیحات رفته‌اند که تحت عنوان موشک‌های هایپرسونیک شناخته می‌شوند.

هایپرسونیک پرتابه‌ای است حداقل 5 برابر سریع‌تر از صوت پرواز می‌کند. در حال حاضر ارتش آمریکا دست کم 17 پروژه موشک هایپرسونیک شناخته شده در حال توسعه دارد که شماری متعلق به نیروی زمینی، برخی برای نیروی هوایی و شماری دیگر نیز مربوط به نیروی دریایی هستند. چند مورد از این پروژه‌ها نیز بین دو تا سه قوای ارتش به طور مشترک پیش می‌روند. پروژه‌های مخفی نیز حسابشان جداست و کوچکترین اطلاعاتی حتی درباره نام و یا موجودیت آن‌ها در دست نیست.

این نوشتار مربوط به پروژه موشک هایپرسونیک HAWC است که نیروی هوایی آمریکا در اواسط ماه گذشته آن را به صورت مخفیانه آزمایش کرد. دلیلی که این موضوع همان موقع رسانه‌ای نشد نیز جلوگیری از تنش بیشتر بین واشنگتن و مسکو است که با تجاوز روسیه به خاک اوکراین، به شدت بالا گرفت. البته این آزمایش سریعا پس از آن که روسیه یک موشک بالستیک هواپرتاب کینژال که اشتباها به آن هایپرسونیک گفته می‌شود را در اوکراین شلیک کرد، صورت گرفت.

نام پروژه HAWC که با نام HAWK (هاوک: به معنی شاهین) نیز شناخته می‌شود، کوتاه شده عبارت “Hypersonic Air-breathing Weapon Concept” به معنی «طرح مفهومی سلاح هایپرسونیک هوا تنفس» است. هوا تنفس یعنی دارای موتوری از خانواده جت است که بایستی هوا را به داخل مکیده، فشرده و سپس با سوخت ترکیب کند تا با احتراق آن، رانش ایجاد شود. مخالف آن موتور راکتی است که نیازی به مکش هوا ندارد و سوخت آن ضمن اکسید شدن، رانش ایجاد می‌کند.

آزمایشی که به تازگی در میانه ماه مارچ توسط هواپیماهای نیروی هوایی انجام شد، با همکاری سازمان پروژه‌های پیشرفته دفاعی وزارت دفاع آمریکا موسوم به دارپا صورت گرفت که در توسعه موشک مذکور با آزمایشگاه تحقیقاتی نیروی هوایی آمریکا (AFRL) نیز همکاری داشت. در این آزمایش موشک هاوک توسط یک فروند بمب افکن راهبردی B-52H استراتوفورترس (Stratofortress) به هوا حمل و شلیک شد. هدف از این آزمایش یکپارچه سازی موشک با هواپیما و رهاسازی امن آن، روشن شدن موتور پرتابگر و اصلی و سپس پیمایش بود که همگی با موفقیت صورت گرفتند.

موشک جدید توسط کمپانی هوافضا، امنیتی و دفاعی آمریکایی لاکهید مارتین (Lockheed Martin) و کمپانی هوافضا و دفاعی آئروجت راکت‌‌ داین (Aerojet Rocketdyne) طراحی و ساخته شد. لاکهید مارتین بزرگ‌ترین کمپانی دفاعی و سازنده سلاح و آئروجت راکت‌ داین نیز بزرگ‌ترین سازنده موتورهای راکتی است.

موتور این موشک نیز که از نوع اسکرم جت است، توسط آئروجت راکت داین طراحی و ساخته شد. تاکنون هیچ موشکی با چنین موتوری وارد خدمت نشده و کشورهای پیشرفته مشغول کار روی آن هستند. سرعتی که این موشک به لطف موتور خود توان دستیابی به آن را دارد کاملا محرمانه است و اعلام نشده است. اما همانطور که در ابتدا اشاره شد، هایپرسونیک به پرواز با سرعت حداقل 5 برابر سریع‌تر از صوت (1715 متر بر ثانیه یا 6177 کیلومتر بر ساعت) گفته می‌شود.

با این حال دارپا اعلام کرد که موشک جدید تا 20 کیلومتر از سطح زمین اوج گرفت و مسافتی بیش از 555 کیلومتر را پیمود. هرچند همچون سرعت، برد و سقف پرواز آن نیز محرمانه است و تنها به مسافت طی شده در این آزمایش اشاره شد. دیگر مشخصات موشک نظیر نوع سرجنگی آن و یا اینکه کدام هواپیماها آن را حمل می‌کنند نیز در دسترس عموم قرار نگرفت. با این حال پیشتر گفته شده بود سرجنگی انرژی جنبشی دارد و جنگند‌ه‌ها به خصوص نسل پنجمی‌ها نیز قادر به حمل آن هستند.

پرتاب موشک با موتور راکتی سوخت جامد کمکی صورت گرفت تا ابتدا سرعت فراصوت را رد کند؛ زیرا موتور اسکرم جت در سرعت فراصوت فعال می‌شود. این موشک سپس با سرعت هایپرسونیک در لبه فضا در یک ترجکتوری (مسیر پرواز) غیرقابل پیش‌ بینی حرکت کرده و با انجام مانورهای فوق سنگین، مانع از هدف قرار گرفتنش توسط سامانه‌های پدافند هوایی و سپر موشکی می‌شود. این از تفاوت‌های اصلی یک موشک هایپرسونیک با موشک بالستیک است.

در این آزمایش موشک پس از جدا شدن موتور راکتی و رد کردن سرعت 5 ماخ، به مدت 327 ثانیه با سرعت هایپرسونیک پرواز کرد که یک رکورد جدید در این زمینه محسوب می‌شود. آمریکا پیشتر در سال 2010 نیز یک موشک هایپرسونیک دیگر با نام X-51A ویو رایدر (Waverider) را تست کرده بود که مجددا موتور اسکرم جت آن نیز ساخت آئروجت راکت داین بود و موشک پس از رهاسازی راکت پرتابگر، به مدت 210 ثانیه با سرعت هایپرسونیک پرواز کرد که در آن زمان یک رکورد محسوب می‌شد.

هایپرسونیک تب جدید دنیای تسلیحات است و علاوه بر آمریکا و روسیه، کشورهای چین، ژاپن، کره جنوبی، هند، استرالیا و کشورهای اروپایی نظیر فرانسه، ایتالیا و انگلیس نیز مشغول کار روی پروژه موشک هایپرسونیک خود هستند که یا از نوع گلایدری هستند و یا موتور هواتنفس دارند. همچون انواع آمریکایی و روسی نیز پرتاب موشک‌های هایپرسونیک دیگر نیز با موتور راکتی کمکی صورت می‌گیرد.

ناگفته نماند این آزمایش مربوط به دومین نمونه موشک هاوک بود. نمونه دیگری از موشک HAWC نیز که در سال 2021 با موفقیت آزمایش شد، توسط کمپانی هوافضا، امنیتی و دفاعی ریتیان‌ (Raytheon) که بزرگ‌ترین سازنده موشک است، ساخته شده بود و از موتور اسکرم جت ساخت کمپانی هوافضا، امنیتی و دفاعی نورثراپ گرومن (Northrop Grumman) که آن نیز بزرگ‌ترین سازنده اویونیک (سیستم‌های الکترونیکی هوایی) است، بهره می‌برد.

علاوه بر HAWC، نیروی هوایی آمریکا دست کم 3 پروژه موشک هایپرسونیک دیگر به نام‌های AGM-183 ARRW ،HACM و Mayhem نیز در دست ساخت دارد. همچنین مشغول ساخت حداقل 2 هواپیمای هایپرسونیک نیز که یکی از آن‌ها برای عملیات شناسایی و دیگری برای جابجایی رییس جمهور است. ناسا نیز یک فضاپیمای هایپرسونیک در دست توسعه داد. نیروی زمینی و دریایی نیز حداقل 13 پروژه موشک هایپرسونیک دیگر در دست دارند.

آمریکا پیشتر نیز پروژه‌های هایپرسونیک متعددی داشت که از بین آن‌ها می‌توان به هواگردهای X-51A ،X-43 و همچنین پروژه فالکون اشاره کرد که در سال 2011 به سرعت بالای 20 ماخ نیز دست یافتند. البته همانطور که پیشتر اشاره شد، ما تنها پروژه‌های معرفی شده را می‌شناسیم و از پروژه‌های طبقه بندی شده اطلاعاتی در دست نیست.