آیا تلسکوپ جیمز وب زمین های جدید را پیدا خواهد کرد؟

تلسکوپ جیمز وب به گونه‌ای طراحی شده تا اسرار هستی را برملا سازد؛ اما آیا بزرگترین تلسکوپ فضایی جهان می‌تواند زمین های جدید قابل سکونت را پیدا کند؟

ناسا اخیرا نخستین تصاویر ثبت شده توسط تلکسوپ فضایی جیمز وب را منتشر کرد و بسیاری از مردم در سراسر جهان با تماشای این تصاویر حیر‌ت‌انگیز از کیهان به وجد آمدند. البته کار اصلی این تلسکوپ هنوز آغاز نشده و دانشمندان انتظار دارند جیمز وب با آغاز جستجوی حیات فرازمینی قدرت اصلی خود را به رخ بکشد. در واقع چگونگی پیداش کیهان و کشف حیات فرازمینی به عنوان دو هدف اصلی تلسکوپ فضایی جیمز وب محسوب می‌شوند.

تلسکوپ جیمز وب به دنبال برملا ساختن اسرار هستی

دانشمندان به کمک تلسکوپ جیمز وب قصد دارند به اطلاعات مهم مربوط به زمان اندکی پس از انفجار بزرگ در 13.8 میلیارد سال قبل دست پیدا کنند و به کمک آن اسرار هستی را برملا سازند. در همین راستا دانشمندان ابزارهای دقیق جیمز وب را روی ستارگان دوری نظیر ایرندل (Earendel) تنظیم کردند تا بتوانند نگاه دقیقی به گذشته داشته باشند.

ستاره ایرندل که دانشمندان آن را با نام علمی WHL0137-LS می‌شناسند یک ستاره در صورت فلکی نهنگ بوده که حدود 28 میلیارد سال نوری با زمین فاصله داشته و دورترین ستاره شناخته شده نسبت به زمین محسوب می‌شود. نور ایرندل فقط 900 میلیون سال بعد از بینگ بنگ یا انفجار بزرگ در کیهان منتشر شده است.

دان کو، اخترشناس در موسسه علمی تلسکوپ فضایی در این خصوص عنوان کرد ما با نگاه به بازه زمانی آغازین قصد داریم اولین کهکشان‌هایی که در تاریخ کیهان ایجاد شده‌اند را رصد کنیم. در واقع دانشمندان به کمک تلسکوپ جیمز وب می‌توانند داخل کهکشان‌هایی که در تاریخ اولیه کیهان ایجاد شدند را مشاهده و نحوه ساخت آنها را درک کنند.

گفتنی است کهکشان‌های فعلی از نوع مارپیچی یا بیضوی هستند، اما اولین بلوک‌های کهکشانی باستانی از نوع توده‌ای و نامنظم بودند و اکنون جیمز وب می‌تواند تصاویری از ستارگان داخل آن کهکشان‌ها را به ثبت برساند. گفتنی است تلسکوپ فضایی هابل توانایی ثبت چنین تصاویری را نداشت و اکنون جیمز وب در حال تاریخ‌سازی است.

کشف زمین های جدید

پیدا کردن زمین های جدید یکی دیگر از اهداف تلسکوپ جیز وب محسوب می‌شود. در همین راستا دانشمندان قصد دارند سیارات سنگی هم‌اندازه با زمین که به دور یک ستاره کوتوله فراسفید با نام تراپیست-۱ در حال چرخش هستند را مورد بررسی دقیق قرار دهند. فاصله این ستاره با زمین به حدود 39 سال نوری می‌رسد.

سامانه فراخورشیدی تراپیست-۱ حدودا از تمام شرایط برای جستجوی حیات در خارج از منظومه شمسی بهره می‌برد. طبق بررسی محققان، 3 سیاره از 7 سیاره تراپیست-۱ در منطقه قابل سکونت قرار دارند؛ یعنی به ستاره خود خیلی نزدیک یا خیلی دور نیستند. همین موضوع باعث شده تا دمای مناسب برای جمع شدن آب به شکل مایع در سطح این سیاره‌ها فراهم شود.

البته محققان سعی دارند به این پرسش پاسخ دهند که آیا جو آنها برای ایجاد حیات مناسب است یا خیر که البته اکنون محققان به کمک تلسکوپ فضایی جیمز وب می‌توانند پاسخ این پرسش را پیدا کنند. در واقع در زمان عبور نور ستارگان از مولکول‌های جو این سیارات، آثاری از ترکیبات شیمایی باقی خواهد ماند که تلسکوپ جیمز وب با ابزار دقیق خود می‌تواند آنها را رصد کند.

در حقیقت هر نوع موکول قادر به جذب طیف متفاوتی از طول موج‌های نور بوده و به همین دلیل جیمز وب می‌تواند آنها را رصد کند. اگر محققان موفق به اثبات وجود بخار آب، دی اکسید کربن و ازن در این مولکول‌ها شوند، می‌توان حیات در آن سیارات را تایید کرد.

مگان منسفیلد، اخترشناس در دانشگاه آریزونا در این خصوص عنوان کرد به احتمال زیاد سیاراتی را رصد خواهیم کرد که شانس وجود حیات در آنها بسیار زیاد خواهد بود. البته شناسایی حیات در آنها به این زودی‌ها امکان‌پذیر نیست. در واقع نوری که از تراپیست-۱ رصد می‌شود بسیار ضعیف بوده و به همین دلیل تجزیه و تحلیل آن طولانی خواهد بود.

تا به امروز دانشمندان موفق به شناسایی 5 هزار سیاره فراخورشیدی و زمین های جدید شدند؛ زمین‌هایی که به سیاره ما بسیار شباهت داشته و از سنگ تشکیل شدند. این زمین های جدید در یک مدار و در منطقه طلایی در حال چرخش به دور ستاره خود هستند؛ به گونه‌ای که نه آنچنان نزدیک که بسیار سوزان باشند و نه آنچنان دور که به سرزمین یخی تبدیل شوند.

دانشمندان طی سال‌های گذشته به دلیل کوچک بودن اندازه سیارات فراخورشیدی برای مطالعه آنها با چالش‌های زیادی مواجه شدند، اما تلسکوپ فضایی جیمز وب می‌تواند همانند یک ذره‌بین آنها را مورد کاوش قرار دهد. دکتر مگان منسفیلد، ستاره‌شناس دانشگاه آریزونا عنوان کرد جیمز وب به عنوان نخستین رصدخانه فضایی محسوب می‌شود که به کمک آن می‌توان اتمسفر سیارات فراخورشیدی را مورد مطالعه قرار داد.

اریک اسمیت، دانشمند ارشد پروژه جیمز وب اعلام کرد تصاویر سیارات فراخورشیدی در نخستین دسته از تصاویر ثبت شده منتشر خواهند شد. از این رو به زودی دانشمندان می‌توانند جو این سیارات را مورد بررسی قرارداده و به این پرسش پاسخ دهند که آیا امکان شکل‌گیری حیات همانند زمین در آنها وجود دارد یا خیر؟