کارشناسان نظرات مختلفی در مورد ساخت آرمان شهر لاین عربستان دارند. اما برخی از آنها از هدف خطرناک بن سلمان برای ساخت شهر Line خبر میدهند.
عربستان سعودی طرح یک سازه به طول ۱۷۰ کیلومتری به نام Line را ارائه کرده که زندگی در آن مثل فیلمهای علمی-تخیلی است. مکان ساخت آرمان هر لاین عربستان در یک صحرا انتخاب شده است. مقدار زیادی از یکی از حیاتیترین منابع سیاره زمین در اختیار این پادشاهی است. جامعهای که سوالات حقوق بشری زیادی هنوز در آن بیپاسخ مانده است. حاکمی که به خاطر صدور فرمان قتل یکی از منتقدان برجسته خودش به بدترین شک ممکن مشهور شده ولی در عین حال تلاش میکند چهره کشورش را با یک پروژه بزرگ آیندهنگرانهای به نام “Neom” از نو بسازد.
اکنون تصویری از این تلاش آیندهنگرانه نیز در اختیار ما قرار گرفته است: دو سازه آینهای که ۹ میلیون نفر را در خودشان جای خواهند داد. سازههایی که نزدیک به ۵۰۰ متر مربع بالا رفته و از میان شن و ماسههای صحرای عربستان تا صدها کیلومتر امتداد دارد.
ویدیو معرفی آرمان شهر لاین عربستان
شهر لاین یک پیشنهاد جسورانه است. منتقدان نیز آن را یک معماری فانتزی خواندهاند که متفکرانه طراحی شده است. بر اساس گزارش جدیدی که منتشر شده، لاین به گونهای طراحی شده که هیچ اتومبیلی در آن فعالیت نکند، ۱۰۰ درصد منابع آن تجدیدپذیر هستند و هر امکاناتی که هر ساکنی به آنها نیاز داشته باشد، در فاصله ۵ دقیقهای آن با پیادهروی وجود دارد. محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی درباره این پروژه میگوید:
یک شهر لایهبندی شده عمودی میتواند شهرهای افقی سنتی را به چالش بکشد و الگویی را برای حفظ طبیعت و بهبود کیفیت زندگی انسان ایجاد کند.
عربستان سعودی در یک انیمیشن تبلیغاتی شهری را در میان شن و ماسهها و سواحل دریایی نشان داد که به لطف معماری مدرن، به مکانی مناسب برای زندگی مردم تبدیل شده است. با وجود ایدههای بلندپروازانهای که برای شهرسازی بدون نیاز به خودرو و راهکارهای فناورانه برای زندگی در عصر تغییرات اقلیمی، کارشناسان معتقدند که چنین ایدهای تا آزمایش نشود، نمیتوان در موردش نظر داد. با این حال رابرت فیشمن، استاد معماری و شهرسازی در دانشگاه میشیگان و نویسنده کتاب مطرح «اتوپیاهای شهری در قرن بیستم» معتقد است که مفهوم یک شهر خطی ریشههای عمیقی در دنیای طراحی دارد. یکی از اولین ایدههای خط شهری مربوط به مادرید در دهه ۱۸۸۰ میلادی است. فیشمن میگوید علت اینکه همیشه به شهرسازی خطی فکر میکنیم این است که از نظر منطقی، عملکرد بسیار خوبی دارد.
در ابتدا ایده خط شهری برای مقابله با چالش صنعت رو به رشد و افراد شاغل در آن صنعت شکل گرفت. معمولاً در اطراف یک کریدور حمل و نقل مثل یک ریل راه آهن واقع میشد که بخشی از آن محل اقامتگاه کارکنان و بخش دیگر مربوط به کارخانجات بود. این مربوط به زمان پیش از منطقهبندی شهرها و استانها بود؛ زمانی که کارخانجات دودزا در همسایگی محلههای متراکم قرار داشتند. حالا آرمان شهر لاین عربستان هم میتواند نسخه مدرن شده همان ایده باشد.
برندا کیس شر، استاد برنامه ریزی شهری در دانشگاه یوتا که نویسنده کتاب «تکامل فرم شهری» نیز هست، معتقد است که شهر خطی پیشنهاد شده از سوی عربستان سعودی، طرح منحصر به فردی است، اما اما برخی از واقعیتهای مهم در نحوه شکلگیری شهرها را نادیده گرفته است. او میگوید:
اکثر شهرها طراحی نشدهاند. اکثر آنها طی صدها سال از یک مکان کوچک به مکان بزرگی تبدیل شدهاند و آنها شروع به رشد کردند، چون دلیلی برای این کار داشتند. شهر چیزی نیست که به راحتی بتوان آن را در وسط یک بیابان طراحی کرد. شهر فقط خانههای بزرگ نیست.
رندرهای شهر لاین که توسط یک شرکت معماری به نام Morphosis طراحی شدهاند، بالکنهایی با پوششهای گیاهی و نماهای ساختمانی را نشان میدهد که مسیرهای پیادهروی شبیه به پارک و کانالها را احاطه کردهاند. حتی یکی از مدیران ارشد این پروژه پیشنهاد داده که کودکان بتوانند از این کانالها برای شنا کردن تا مدرسه استفاده کنند. برندا کیس شیر نسبت به چنین ایدهای شک دارد. به خصوص به چشم انداز شهری که انسانها باید در یک عرض تنها ۲۰۰ متری در آن زندگی کنند. او میگوید:
این یک چشم انداز تاریک است. هم از نظر مفهومی و هم از نظر کلمهای. شما نه میتوانید در این فضا هوای تازه استشمام کنید، نه میتوانید جلوی در خانه خود گلکاری کنید، چون در یک بیابان زندگی میکنید هیچ علفهای هرزی را نمیتوان در لابهلای شکافهای پیاده رو دید. آن دقیقاً شبیه یک فرودگاه است.
آنطور که رندرهای منتشر شده از شهر Line نشان میدهند، نور خورشید هم از بالا و هم با دیوارهای آینهای دو طرف این شهر مسدود میشود. بنابراین تاریکی و سایههای فراوان در این شهر اجتنابناپذیر است. تصاویر تبلیغاتی این پروژه تصویری از یک شهر زیبا را ترسیم میکنند که نشانگر یک مدل جدید شهرسازی با کنترل همیشگی آب و هوای داخلی آن در تمام فصول و کاهش تخریب طبیعت برای ساخت یک کلان شهر جدید است.
با این حال برندا کیس شر میگوید این شهر یک سازه مهندسی است و سازهها دوام خیلی زیادی ندارند. هر چه یک سازه بزرگتر باشد، سرعت از بین رفتن آن هم سریعتر خواهد بود. با این وجود، اتل سارا ولپر، استاد دانشگاه نیوهمپشایر که در زمینه تاریخچه شهرهای خاورمیانه مطالعه میکند، معتقد است که ساخت یک شهر در بیابان غیرممکن نیست. او برای صحبت خودش، دبی را مثال میزند که آن هم برخواسته از یک بیابان است.
هدف بن سلمان از ساخت لاین، به کنترل درآوردن زندگی مردم است
به گفته فیشمن، آرمان شهر لاین عربستان چه یک مدینه فاضله باشد یا یک دیستوپیا، نسخه بروز شده ایده شهرهای خطی را ارائه میکند که قدمت آن به دهه ۱۸۰۰ میلادی باز میگردد. شر هم میگوید در حالی که ممکن است فناوریهای کافی برای ساخت این پروژه وجود داشته باشد، مشخص نیست که بن سلمان چرا میخواهد چنین پروژهای را در دنیایی که پر از شهرهای فعال است احداث کند.
این جذاب است که نیازی به یک ماشین برای زندگی روزمره خود نداشته باشید، اما در شهرهای امروزی نیز تقریباً همین قضیه وجود دارد. تنها دلیل ساخت این شهر میتواند احداث نوعی زندان برای مردم و تحت کنترل نگه داشتن آنها در تاریکی باشد! این موضوع بیشتر از این که تکنولوژی را به رخ بکشد، رهبری بن سلمان بر مردم عربستان را دیکته میکند.