بررسی های علمی نشان میدهد که خواب کمتر از 5 ساعت تاثیر فاجعهواری دارد. رانندگی در این حالت همچون رانندگی در حالت مستی است. آیا قانونی در این رابطه وجود دارد؟
زمانی در کشورهای غربی علت بسیاری از تصادفات رانندگی مست بودن راننده عنوان میشد. هرچند که این میزان در طول ۲۰ سال گذشته رو به کاهش بوده است و حالا مشکلی مهمتر مشاهده میشود. ۲۰ درصد تصادفات رانندگی در استرالیا بهخاطر خواب کمتر از 5 ساعت رخ دادهاند. چرا کشورهای غربی توانستهاند مشکل رانندگی در مستی را حل کنند؛ اما در فرهنگسازی خواب کافی پیش از رانندگی ناکام ماندهاند؟
رانندگی با خواب کمتر از 5 ساعت میتواند به یک فاجعه منجر شود
اول از همه به رویکرد اتخاذ شده در برابر رانندگی در مستی میپردازیم. کشورهای مختلف ابتدا سرمایهگذاری چشمگیری در بخش آموزش عمومی کردند. سپس با روشهایی ساده به رانندگان آموزش دادند که تا چه حد مصرف الکل باعث اختلال در عملکرد ذهنی آنها و بروز تصادف میشود.
اجرای محکم قانون با تستهای مکرر جادهای و همچنین عمومی کردن برخورد شدید با هنجارشکنان در این بخش در نهایت به نتیجهای مثبت منجر شد. جالب اینجاست که اگر میزان غلطت الکل در خون فردی بیشتر از ۰.۰۵ درصد باشد؛ اما وی در رانندگی هیچ مشکلی هم نداشته باشد، مجرم شناخته میشود. حالا بررسیها نشان میدهند که این رویکرد را باید برای رانندگی با خواب کمتر از 5 ساعت نیز در پیش گرفت.
بررسی یافتههای ۶۱ پژوهش منحصر بهفرد نشان میدهد که خواب کمتر از 4 یا 5 ساعت در طول 24 ساعت پیش از رانندگی میتواند خطر تصادف را دو برابر کند. این دقیقا همان مقداری است که برای غلظت بیش از ۰.۰۵ الکل در خون عنوان شده است. حتی اگر راننده شب پیش از آن نیز کمبود خواب داشته باشد، بهازای هر ساعت خطر تصادف افزایش قابل توجهی پیدا میکند.
برخی پژوهشها نیز نشان میدهند که خواب بین 0 تا 4 ساعت میتواند احتمال تصادف در رانندگی را تا ۱۵ برابر افزایش دهد. برخی افراد با اشاره به یافتههای علمی ضرورت برخورد شدید با افرادی که در هنگام خستگی رانندگی ميکنند را مطرح کردهاند. هرچند نباید فراموش کرد که مصرف الکل یک عمل اختیاری است؛ اما خستگی یا کمخوابی میتواند برای افرادی همچون پدران و مادران جدید، کارگران شیفتی و افراد دچار مشکلات خواب اجتنابناپذیر باشد.
بدتر از همه اینکه فعلا راهی وجود ندارد که بتوان خواب کمتر از 5 ساعت را در هنگام رانندگی اثبات کرد؛ بنابراین این موضوع را صرفا باید با فرهنگسازی پیش برد. البته در برخی مناطق نیز قوانینی وضع شدهاند. بهعنوان مثال در سال ۲۰۰۳ یک راننده خسته باعث مرگ یک دانشجو شد. بسیاری این موضوع را کماهمیت تلقی میکردند؛ اما این اتفاق بهتصویب قانون مهمی در نیوجرسی منجر شد.
بر اساس قانون مگی اگر مشخص شود که راننده در طول ۲۴ ساعت گذشته نخوابیده است، به ۱۰ سال زندان و پرداخت ۱۰۰ هزار دلار جریمه محکوم خواهد شد. هرچند در این مورد نیز خوداظهاری فرد میتواند به محکومیت وی منجر شود و راهی علمی برای اثبات آن وجود ندارد. در نهایت آموزش عمومی و افزایش آگاهی در مورد خطرات خواب کمتر از 5 ساعت در هنگام رانندگی است که میتواند بهعنوان راهکار نهایی مفید واقع شود.
همچنین پیشتر شنیده بودیم که دانشمندان در تلاش برای برگرداندن سریع افراد مست به حالت عادی فقط با یک آمپول هستند. شاید در آينده نیز چنین دستاوردهایی را در مورد خواب کم شاهد باشیم.