استانبول زمانی بخشی از امپراتوری روم شرقی بهحساب میآمد و دارای معابد زیبایی بود. اخیرا مجسمه یک خدای یونانی با عمر 1700 سال در استانبول خبرساز شده است.
باستان شناسان در حال فعالیت در منطقه باستانی Sarachane در استانبول بودند که با یک اثر باستانی فوقالعاده ارزشمند مواجه شدند. آنها مجسمه یک خدای یونانی بهنام پن را با قدمت 1700 سال کشف کرده بودند. این مجسمه ۲۰ سانتیمتر ارتفاع دارد و عرض آن نیز به ۱۸ سانتیمتر میرسد. البته این در حالی است که دست چپ و پایینتنه خدای معروف گم شده است.
مجسمه پن، خدای یونانی در استانبول دنیای اسطورهشناسی را زنده کرد
این مجسمه که در عمق ۲۶۰ سانتیمتری زمین قرار داشت، یادگاری از امپراتوری روم باستان بهحساب میآید. خرابههای فعلی که مجسمه خدای یونانی در آن کشف شد، زمانی به کلیسای Saint Polyeuktos تعلق داشت. این کلیسا تا پیش از سقوط شهر توسط ترکان عثمانی در سال ۱۴۵۳ بهعنوان یکی از زیباترین و مهمترین بناهای قسطنطنیه شناخته میشد.
این کلیسا بهدستور پرنسس Anicia Juliana ساخته شد تا قدرت امپراتوری روم شرقی را به رخ دیگران بکشد. در ساخت کلیسا هم از معماری پیچیدهای استفاده شد و هم آثار تزیینی فراوانی همچون مجسمه خدای یونانی به آن آورده شدند. در حال حاضر باستان شناسان در رابطه با زمان دقیق ساخت مجسمه اختلافنظر دارند و میخواهند بررسیهای بیشتری را روی آن انجام دهند.
البته مجسمهی پن اولین اثر باستانی کشف شده در محوطه این کلیسا نیست و پیشتر نیز یک مجسمه رومی ۱۹۰۰ ساله در همین حوالی پیدا شده بود. همچنین کاوشها توانسته بود از یک گذرگاه زیرزمینی پرده بردارد که قدمتی ۱۵۰۰ ساله داشت و با سنگهای مرمر تزیین شده بود. علاه بر این، روی دیوارها طرحهای برجسته دیده میشدند. این یافتهها در کنار مجسمه خدای یونانی از ارزش بالای منطقه از منظر باستان شناسی خبر میدهند.
اما خدای تازه کشف شده کیست و چه تاریخچهای دارد؟ پن از شخصیتهای مهم اسطورهشناسی یونان باستان است و مردم در گذشته به وی احترام میگذاشتند. هرچند که سایر خدایان یونان چندان علاقهای به معاشرت با وی نداشتند. او خدای حیاتوحش، گلهها و چوپانان بهحساب میآمد و بیشتر وقت خود را در جنگلها میگذراند.
با وجود اینکه اکثر خدایان یونان باستان ظاهری مشابه انسانها داشتند، اما پن همیشه بهعنوان موجودی با بالاتنه انسانی و پایینتنهای مشابه بز تصویر شده است. این خدای خاص مو و ریشی پرپشت داشت و روی سرش نیز دو شاخ وجود داشت. همین باعث شده بود که مردمان باستان عموما از او بترسند و هنگام عبور از جنگل عجله کنند. هرچند علیرغم ظاهر ترسناک، او اکثر وقت خود را با شادی و رقص و نوشیدن شراب میگذراند. پن همچنین بهعنوان مخترع نی شناخته میشود.
امروزه در زبان انگلیسی واژه پنیک (Panic) به ترس اشاره دارد و برگرفته از نام این خدای یونانی است. در اسطورهشناسی یونان باستان گفته شده که وقتی زئوس و دیگر خدایان در جنگ با تایتانها در حال شکست بودند، پن فریادی گوشخراش کشید که باعث ترس و فرار تعدادی از تایتانها شد. همین نیز ورق را برگرداند و جنگ با پیروزی زئوس بهپایان رسید.
هرچند برخی فریادهای ناگهانی و ترسناک خدای یونانی در هنگام خواب را ریشه این واژه انگلیسی میدانند. فریادهایی که باعث فرار کردن موجودات جنگل میشد. در حال حاضر مجسمه خدای یونانی در موزه باستانشناسی استانبول نگهداری میشود و یادآور زمانی است که انسانها به وجود مجموعهای از خدایان اعتقاد داشتند.