چه بلایی سر نوکیا آمد؟ داستان ظهور و سقوط یک غول فناوری

با نگاهی به تاریخچه پرفراز و نشیب برند نوکیا – Nokia دلایل اوج‌گیری و افول آن، بررسی می‌کنیم که آیا نوکیا می‌تواند تاج پادشاهی را پس بگیرد؟

در دهه اول هزاره سوم میلادی گوشی های نوکیا شهرت فراوانی داشتند. راحتی استفاده و دوام بسیار بالای گوشی‌های این برند باعث شده بود که بسیاری افراد محصولات این برند فنلاندی را به سایر برندها ترجیح دهند.

به گزارش BBC، در سال 2007 و پیش از رونمایی آیفون و ظهور گوشی های هوشمند، نوکیا به‌طور کامل بر بازار گوشی های موبایل مسلط بود و 49.4 درصد از سهم این بازار را در اختیار داشت.

بیشتر بخوانید:

پس از نیم قرن لوگو نوکیا تغییر کرد؛ پیش به‌سوی عصری تازه

پس از این سال، افول برند فنلاندی به‌تدریج آغاز شد و پایان نام درخشان Nokia پس از بیش از یک دهه کلید خورد! شش سال بعد، در سال 2013، سهم نوکیا از بازارهای جهانی موبایل به تنها 3 درصد کاهش یافته بود و صحبت‌هایی مبنی بر خروج کامل این کمپانی از بازار به گوش می‌رسید.

این اتفاق باعث تعجب شدید کارشناسان را در پی داشت. چطور ممکن بود برندی که زمانی سلطان بی‌رقیب بازار گوشی های موبایل بود، به یکباره با افتی تا این حد شدید روبرو شود و به فکر خروج از بازار بیفتد؟

همانند سقوط بسیاری برندهای سرشناس دیگر در طول تاریخ، شکست نوکیا هم نه حاصل تنها یک اشتباه بلکه نتیجه زنجیره‌ای از اشتباهات و بدشانسی ها بود.

البته نوکیا هنوز به‌طور کامل از صحنه روزگار محو نشده و پس از چند دست چرخیدن و با تغییرات فراوان در سیستم مدیریتی، هنوز هم در بازار حضور فعالی دارد. با این وجود، شکوه و جلال گذشته این کمپانی با فعالیت محدود امروز آن در حوزه گوشی‌های میانرده و اقتصادی قابل قیاس نیست.

در ادامه این مطلب با گجت نیوز همراه باشید تا با نگاهی به تاریخچه برند Nokia، دلایل شکوه و سقوط آن را به‌طور دقیق‌تر بررسی نماییم.

نوکیا از حداقل‌ها شروع کرد!

شاید برای برخی از شما جالب باشد که بدانید نوکیا در ابتدا اصلا به‌عنوان یک کمپانی حوزه تکنولوژی شروع به کار نکرد!

این کمپانی در سال 1865 به‌عنوان یک شرکت تولیدکننده کاغذ تاسیس شد. Nokia که نام خود را از شهری که دفتر مرکزی در آن بنا شده بود، به عاریت گرفته بود، با قرارداد بستن با شرکت‌های بزرگ آن زمان فنلاند مانند Finnish Cable Works کار خود را گسترش داد.

این کمپانی در ادامه با دو شرکت Finnish Cable Works و Finnish Rubber Works ادغام شد و برند Nokia به فرم کنونی را تشکیل داد. این شرکت جدید قصد داشت با ورود به بازار صنایع الکترونیکی در دهه 70 میلادی به نامی بزرگ در این بازار تبدیل شود.

البته این کمپانی فنلاندی در حوزه‌های دیگر هم فعالیت می‌کرد؛ اما عمده محصولاتش گوشی های موبایل به شمار می‌رفتند که در آن زمان با استقبال فوق‌العاده‌ای هم روبرو شدند.

همین موفقیت باعث شد که کمپانی ادغامی Nokia رفته رفته سرمایه خود را از بازارهایی مثل تولید کاغذ و لاستیک بیرون کشیده و در ابعاد گسترده‌تری روی ساخت گوشی های موبایل تمرکز کند.

به این ترتیب ماجراجویی نوکیا در بازار گوشی های موبایل در دهه 1980 آغاز شد؛ جایی که این کمپانی با تصاحب برخی برندهای کوچک‌تر مثل Salora و Mobria یا بخش سیستم‌های اطلاعاتی اریکسون، تلاش کرد جایگاه خود را در میان کمپانی‌های مختلف حوزه تکنولوژی تثبیت کرده و به سمت تولید نخستین گوشی موبایلش حرکت کند.

این گوشی، Mobria Senator نام داشت که در سال 1982 روانه بازار شد و یک دستگاه موبایل برای استفاده داخل خودرو به شمار می‌رفت. این گوشی توانست به یک محصول جریان‌ساز تبدیل شده و روی طراحی گوشی‌های موبایل تاثیرگذار باشد.

دهه 2000 تا 2010؛ سال‌های طلایی Nokia

نیمه اول دهه اول هزاره سوم را باید پربارترین دوران در تاریخ نوکیا دانست. پرفروش‌ترین و موفق‌ترین گوشی‌های این کمپانی یعنی Nokia 1100 و Nokia 1110 به‌ترتیب در سال‌های 2002 و 2005 روانه بازار شده و زمینه‌ساز موفقیت تجاری باورنکردنی این برند فنلاندی شدند.

بر اساس گزارش‌های موجود، نوکیا در سال 2007 موفق به ثبت رکورد سود خارق‌العاده 51 میلیارد دلاری شد.

این زمان، دقیقا همزمان با رونمایی آیفون از سوی اپل بود که یک محصول انقلابی تلقی شده و نویدبخش آینده‌ای درخشان برای بازار گوشی های موبایل به شمار می‌رفت.

در آن زمان نوکیا، مانند بسیاری کمپانی‌های دیگر فعال در حوزه تکنولوژی و گوشی‌های موبایل، اپل را جدی نگرفته و خبر نداشت که چگونه بازار گوشی های هوشمند در سلطه این کمپانی آمریکایی قرار خواهد گرفت.

نوکیا موفقیت تجاری خود را تا سال 2010 ادامه داد و توانست حدود 30 درصد تجارت موبایل در دنیا را در اختیار بگیرد. با این وجود، امپراطوری بنا شده توسط این کمپانی فنلاندی تنها ظرف چند ماه فرو ریخت و رقبایی نظیر سامسونگ، اچ تی سی و اپل، شروع به تصاحب سهم آن از بازار کردند.

تا ماه آوریل سال 2012، سامسونگ موفق شد جای نوکیا را در صدر جدول پرفروش‌ترین برند گوشی های موبایل بگیرد. در همین حین، فنلاندی‌ها تصمیم به عرضه محصولاتی در بازار می‌گرفتند که زمینه ساز خروج کامل آن‌ها از بازار بود!

فنلاندی‌ها در برابر پیشرفت مقاومت می‌کردند

دلایل مختلفی برای کنار گذاشته شدن نوکیا از سوی کاربران وجود دارد. با این وجود، اصلی‌ترین دلیل، خود گوشی‌های این برند بودند!

با وجود این که نوکیا سال‌ها بر تخت پادشاهی گوشی‌های موبایل تکیه زده بود، اما در بازار گوشی‌های هوشمند، وضعیت کاملا متفاوت بود و این کمپانی هیچ تلاش جدی برای غلبه بر رقبای قدری چون سامسونگ، موتورولا و هواوی در این بازار نوپا نکرد!

این اتفاق در شرایطی رخ می‌داد که کاربران رفته رفته به خرید محصولاتی گرانقیمت‌تر، اما با ارائه رابط کاربری قدرتمند و قابلیت پشتیبانی از اپلیکیشن‌ها علاقمند می‌شدند!

بیشتر بخوانید:

گوشی نوکیا مجیک مکس با ویژگی های جذاب به جنگ آیفون می‌آید

در آن زمان نوکیا از سیستم عامل Symbian OS بهره می‌برد که در برابر اندروید و iOS دست و پا بسته و بدردنخور به نظر می‌رسید! این ضعف تا حدی بود که حتی خود مقامات نوکیا هم در آن زمان به ناتوانی در عرضه محصولاتی هم‌تراز با آیفون و گوشی‌های اندرویدی اعتراف کرده بودند.

در نتیجه این عقب‌افتادگی، دیری نپایید که حتی گوشی‌های پرچمدار نوکیا نیز به محصولاتی ضعیف و ناکارآمد تبدیل شدند!

گرایش دیرهنگام و بی‌فایده Nokia به گوشی‌های هوشمند و ادامه اشتباهات استراتژیک!

پس از فروریختن امپراطوری نوکیا، مسئولین این کمپانی سرانجام تسلیم شده و قصد سوار شدن بر قطار گوشی‌های هوشمند را داشتند. اما این تصمیم نه تنها دیر گرفته شده بود؛ بلکه فنلاندی‌ها همکار اشتباهی را هم برای ورود به دنیای اسمارتفون‌ها انتخاب کرده بودند.

در سال 2011، نوکیا به‌جای این که به سیستم عامل اندروید گرایش پیدا کند و محصولاتی بر پایه این سیستم عامل بسازد، مایکروسافت را به‌عنوان شریک تجاری خود برگزید و محصولاتی بر پایه ویندوز فون 7 تولید کرد.

این اتفاق، بحران شدیدتری برای نوکیا رقم زد؛ به‌گونه‌ای که این کمپانی برای نخستین بار شاهد ثبت تراز تجاری منفی در یک نیم‌سال مالی بود.

رقابت در بازار گوشی های موبایل در حال افزایش بود و نوکیا هم با شتابی وحشتناک در مسیر سقوط قرار داشت.

البته تعداد انگشت‌شماری از محصولات این کمپانی مانند برخی مدل‌های سری لومیا محصولاتی تقریبا رقابتی به شمار می‌رفتند. اما این محصولات برای بقای نوکیا در بازار پرچالش گوشی های هوشمند کافی نبودند. در نتیجه این اتفاق، نوکیا به‌طور رسمی کل کسب و کار موبایل خود را در ماه سپتامبر سال 2013 به مایکروسافت فروخت!

با این وجود، آبروریزی برند Nokia به اینجا خاتمه نیافت؛ چراکه عرضه چندین محصول ناموفق از سوی مایکروسافت باعث شد که ضرری 8 میلیارد دلاری برای این کمپانی ثبت شود و کسب و کار موبایل نوکیا بار دیگر به فروش برسد!

این بار، خریدار این برند آواره فنلاندی، HMD Global بود که توسط تعدادی از کارمندان سابق نوکیا پایه‌ریزی شده بود. در حال حاضر، گوشی‌های نوکیا توسط یکی از زیرمجموعه‌های فاکسان تحت نام FIH Mobile تولید می‌شوند.

آینده برند نوکیا؛ درخشش یا نابودی؟

Nokia هنوز حضور فعالی در عرصه تکنولوژی دارد؛ هرچند که تمرکز آن بر روی حوزه‌های دیگر هم معطوف شده است.

علاوه بر برخی تغییرات اخیر در این کمپانی، فناوری‌های مخابراتی ارتباطی و دیجیتال‌سازی صنعتی نیز برخی دیگر از حوزه‌های فعالیت نوکیا به شمار می‌روند. HMD Global همچنین هنوز گوشی های هوشمند خود را تحت برند Nokia به بازار عرضه می‌کند.

با وجود این که کسب و کار موبایل برند Nokia یکی از سنگین‌ترین سقوط‌های تاریخ تکنولوژی را به نام خود ثبت کرده است؛ اما خود این کمپانی هنوز روزنه‌های امیدی را پیش روی خود می‌بیند.

علاوه بر قرارداد همکاری با HMD Global، نوکیا همچنین برندهایی نظیر آلکاتل لوسنت (َAlcatel-Lucent) و Bell Labs را هم تصاحب کرده و مشغول به تحقیق روی لبه تکنولوژی است. علاوه بر این، نوکیا همچنان صاحب تعداد زیادی از پتنت‌ها و اختراعات مختلفی است که سایر برندها سال‌هاست که از آن‌ها استفاده می‌کنند.

در این میان از خط تولید گوشی های اقتصادی، میانرده و پریمیوم این برند در کنار تبلت‌های خوش‌قیمتی که به موفقیت قابل قبولی هم رسیده‌اند، نباید غافل شد.

نوکیا در گذشته چوب غفلت و تنبلی خود در خصوص گرایش به تکنولوژی‌های جدید را خورد و ضمن از دست دادن جایگاه مستحکم خود در بازار گوشی‌های موبایل، ضرر اقتصادی فراوانی هم به خود و هم به مایکروسافت تحمیل کرد.

با این وجود، وضعیت Nokia در حال حاضر کاملا پایدار است و گزارش‌های مالی این شرکت نیز گویای عملکرد قابل قبول و ثبت سودهای میلیارد دلاری از سوی آن هستند.

اما آینده این برند فنلاندی چه خواهد بود؟ آیا این کمپانی ریشه‌دار قادر است بار دیگر به پس گرفتن جایگاه خود در بازار گوشی های موبایل فکر کند یا خیر؟