آنتی ویروس ایرانی فارز؛ امنیت بیشتر یا روش جدید فیلترینگ و محدودیت؟

آنتی ویروس ایرانی فارز برای گوشی های موبایل توسط پلیس فتا رونمایی شد. اما آیا این آنتی ویروس قرار است امنیت گوشی مردم را بیشتر کند یا روشی جدید برای فیلترینگ و محدودیت در ایران باشد؟

در طی چند روز گذشته، بخشی از تمرکز اخبار تکنولوژی روی آنتی ویروس و سامانه جدید فارز بوده است. اطلاعات و صحبت‌های منتشر شده در این مورد، نگرانی‌ها و دغدغه‌هایی در ذهن مردم ایجاد کرده است. در ادامه به معرفی این سامانه جدید می‌پردازیم و آن را از تمام زوایا مورد بررسی قرار خواهیم داد.

دیروز رئیس فضای تولید و تبادل اطلاعات فراجا (فتا) از سامانه جدیدی با عنوان آنتی ویروس فارز رونمایی کرد. طبق توضیحات معرفی این سامانه، آنتی ویروس فارز با بررسی تمام اپلیکیشن‌های موجود در گوشی موبایل فرد، پس از بررسی همه برنامه‌ها، می‌تواند در مورد مخرب بودن یا نبودن برنامه مذکور تصمیم‌گیری کند. در واقع این آنتی ویروس مانند فیلتری در گوشی هوشمند شما خواهد بود که تصمیم در رابطه با بودن یا نبودن یک برنامه بر عهده این سامانه است.

یکی از عواملی که باعث می‌شود گمانه‌زنی‌های مختلفی درباره این سامانه مطرح شود این است طی مصاحبه‌ها و اطلاعیه‌های پلیس فتا یا ارگان‌های مرتبط، هنوز مشخص نیست که یک اپلیکیشن باید دارای چه ویژگی‌هایی باشد تا توسط این سامانه به‌عنوان بدافزار شناخته شود. از طرفی هم پلیس فتا پیشنهاد الزامی شدن نصب این آنتی ویروس روی تمامی گوشی های هوشمند را به مجلس ارسال کرده که این موضوع نیز نگرانی‌هایی را به وجود آورده است.

بی‌اعتمادی سر به فلک کشیده است

الزام نصب آنتی ویروس فارز، نمونه دیگری است که باعث می‌شود کارشناسان بوی خطر در کمین را حس کنند. در کشوری که حدود 10 درصد گوشی های هوشمند آن به‌صورت قاچاق وارد کشور شده‌اند و اطلاعاتی از این گوشی‌ها در سامانه‌های ثبتی وجود ندارد، چگونه می‌توان نصب آنتی ویروس را در همه این گوشی‌ها الزامی کرد. از طرفی هم هزینه زیاد کرایه کارگر برای نصب آنتی ویروس فارز روی تمامی گوشی های هوشمند موجود در فروشگاه‌ها، هیچ فروشنده‌ای را قانع به این کار نمی‌کند.

خود مردم نیز قطعا استقبال خوبی از این سامانه نخواهد داشت. سابقه استفاده از پلتفرم‌های ایرانی و گرفتاری در دردسرهای عظیم این پلتفرم‌ها باعث شده است تا مردم دیگر اعتمادی به رهبران فضای دیجیتال ایران نداشته باشند. در کشوری که حتی برای ساده‌ترین اطلاعات، دسته‌بندی و پایگاه داده درست و به‌روزی وجود ندارد، نمی‌توان از این سامانه‌ها استقبال خوبی داشت.

یکی دیگر از علل این بی‌اعتمادی، نبود شفافیت و قانون ساختارمند برای استفاده از این سامانه را می‌توان در نظر گرفت.

آنتی ویروس فارز ، نمونه بارز یک خطای دیگر

فارز نیز همانند نمونه مشابهش یعنی طرح فیلترینگ، به‌احتمال زیاد با مخالفت مردم روبه‌رو خواهد شد. آثار فیلترینگ مردم را مجبور کرده برای خرید فیلترشکن هزینه کنند و آنها را در مقابل نمایندگانی قرار داده است که برای قطع سود زیاد فروش فیلترشکن، پیشنهاد فروش فیلترشکن به وزارت ارتباطات را داده‌اند.

آن‌گونه که آمارهای مختلف از حضور ایرانیان در پلتفرم‌های فیلتر شده خبر می‌دهد، می‌توان گفت فیلترینگ در نگاه مردم، یک طرح شکست خورده است که تنها باعث به‌وجود آمدن بازار دلال‌ها و سود‌ بردن هنگفت از این هزینه‌ها شده است. گفته می‌شود که حدود 80 درصد کاربران اینترنت برای ورود به شبکه های اجتماعی مختلف از فیلترشکن استفاده می‌کنند. با ادامه روند این فیلترینگ، تنها جیب دلال‌ها پر می‌شود و هیچگونه منفعتی نصیب مردم نخواهد شد. تنها در یک نمونه، گردش مالی فیلترشکن‌ها در سال 1401، مبلغی در حدود 25 تا 30 میلیارد تومان برآورد شده است.

در ادامه همین خالی شدن جیب مردم و پر شدن کاسه دلال‌ها، مردم باز هم به‌احتمال زیاد شاهد یکی از همین نوع سامانه‌های فیلترینگ خواهند بود؛ سامانه‌ای که توانسته است در ابتدای شروع کارش، این قدر دغدغه در ذهن کاربران اینترنت ایجاد کند، به‌احتمال قوی آینده درخشان و بلندمدتی نخواهد داشت.