سلاحهای مختلفی توسط ساموراییها در مدت حضور 700 سالهی آنها، طراحی و تولید شد که هرکدام دارای ویژگیهای منحصر به فردی بودند. برای آشنایی با چهار مورد از نمادینترین شمشیرهای این جنگجویان مشهور تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
ساموراییها همیشه به عنوان جنگجویانی بسیار ماهر با توانایی بالا در اجراهای حرکات رزمی منحصر به فردی شناخته میشدند و به همین دلیل مجهز به طیف گستردهای از سلاحها و زرههایی با طراحی و کاربرد ویژهای بودند. ابزارهای جنگی آنها طی زمان توسعه پیدا کرد و در موقعیتهای به خصوصی نیز مورد استفاده قرار میگرفتند.
ساخت سلاح توسط ساموراییها بسیار گسترده بود و همین امر منجر به توسعه و تکامل سلاحهای بسیار منحصر به فردی شد که تا قرنها به ساموراییها شهرت بالایی داده بود. هر سلاح برای یک کار خاص مانند نبردهای تکی، استفاده در هنگام سواری یا دفاع شخصی تولید میشد.
سلاحهای ساموراییها شامل کمانی یومی شکل، بازوهای قطبی مانند ناگیناتا و شمشیرهای تیغی مثل کاتانا بود که با روشها و ویژگیهای جالب توجهی که داشتند در نبردهای پیشرو بسیار کارآمد و کشنده به شمار میرفت. در این مطلب به 4 مورد از شمیشر سامورایی ها یعنی اوچیگاتانا، کاتانا، واکیزاشی و تاچی پرداختهایم.
ساموراییها چه کسانی بودند؟
ساموراییها از طبقهی نجیبزادگان نخبه بودند که در قرن دوازدهم شکل گرفتند و تا انقلاب میجی در سال 1868 همچنان در ژاپن حضور داشتند. ساموراییها رزمندگانی بودند که با قوانین خاص و محکمی بر مبانی شرافت، وفاداری و صداقت زندگی میکردند و علاوه بر این بسیار وفادار به اربابان و فرماندهان خود بودند.
ساموراییها طی تاریخ 700 سالهی حضور خود در ژاپن، همیشه در خط مقدم درگیریهای خارجی و داخلی بودند. آنها از هجوم امپراتوری مغول و جنگ بین قبایل بزرگ و قدرتمند جلوگیری میکردند. در آن زمان به دلیل وجود قوانینی تحت عنوان کم شدن سختیهایی برای افراد خاص در جامعهی کشور ژاپن، به ساموراییها امتیازات ویژهای داده شد؛ مانند حق وضع kirisute-gomen که به معنای مجوز قطع و ترک است. ساموراییها به راحتی میتوانستند افرادی که به خانوادهی آنها آسب میزند را بکشند.
شمشیرهای سامورایی در بازیهای ویدیوئی و فرهنگ عامه
شمشیر سامورایی ها رایجترین فرهنگ ژاپنی درمیان مردم در سراسر جهان است که در فیلمها و بازیهای ویدیویی بسیار از آن استفاده شده است. بسیار رایج هستند. برای نمونه شمشیر اوچیگاتانا در فرانچایز بازیهای ویدئویی Dark Souls و Elden Ring گنجانده شده است. این سلاح شروع کنندهی مراحل سامورایی در بازی است و مورد استفاده در حملههای سریع و تهاجمی است.
شمشیر اوچیگاتانا (Uchigatana)
اوچیگاتانا نوعی از شمشیر سامورایی ها بود که در دوران فئودالیسم ژاپن از آن استفاده میکردند و سلاحی بود که قبل از کاتانا ساخته شد. در زبان ژاپنی اوچیگاتانا به معنای ضربه زدن با شمشیر است. احتمالا اوچیگاتانا برای اولین بار در طول دورهی کاماکورا (1192-1333)، همزمان با پایهگذاری فئودالیسم در ژاپن توسعه یافته است.
طرحهای اولیه اوچیگاتانا بسیار بیکیفیت بودند به همین منظور معمولا به جای تعمیر دور انداخته میشدند، چون تنها استفادهی آنها به عنوان شمشیرهای موقت و یکبار مصرف بود، بنابرین خیلی زود هم آسب میدیدند. در روش دیگر آنها را ذوب میکردند و سپس شمشیرهای جدید تولید میشد.
از این شمشیرها نمونههای تاریخی بسیار کمی باقی مانده است، به همین دلیل مورخین نمیتوانند به بررسی تکامل و تاریخچهی دقیق آنها با استناد بر نمونههای فیزیکی پی ببرند. شمشیرهای اوچیگاتانا دارای یک تیغهی منحنی شکل (سوری) در نزدیکی دسته (تسوکا) هستند که به سمت نوک (بوشی) صافتر میشود. برخلاف شمشیرهای تاچی که با استفاده از لبه تیغه تا قسمتهای پایین پوشیده میشد، تیغه اوچیگاتانا به صورتی طراحی شده که لبهی آن رو به بالا باشد.
این طراحی به مبارز کمک میکرد تا بتواند بلافاصله پس از کشیدن شمشیر، ضربه را نیز همزمان وارد کند، این حرکت به نام Iaijutsu معروف است. با گذشت زمان این تکنیک به نمادی از هنر رزمی ساموراییها تبدیل شد و تا زمانی که به تکنیکی کارآمد و با ثبات برسد، حرکاتاش بارها تمرین شد.
طراحی اوچیگاتانا در طول زمان برای انجام عملکردهای مختلف به دو نمونهی بلند و کوتاه تکامل پیدا کرد. شکل طولانی آن به کاتانای معروف بدل شد و نسخهی کوتاهتر آن به شمشیر واکیزاشی شناخته میشود. کاربردی بودن تیغهی تک لبهی منحصر به فرد آن به مراتب باعث پیشرفت بیشتر این شمشیر شد و درنهایت سلاحی مرگبار ساخته شد که برای مبارزه با پای پیاده کارایی چشمگیری داشت.
شمشیر مشهور کاتانا (Katana)
شمشیر کاتانا درمیان سلاحهای ساموراییها شهرت بیشتری دارد. این شمشیر سامورایی ها با الگوبرداری از اوچیگاتانا و با تغییرات مهمی در ساختار و ارتفاع آن ساخته شد که معمولا دارای طولی با بیش از 60 سانتی متر بود. جنس این شمشیر از فولا تامهگان بود و همچنین ساخت آن با یک روش کاملا سنتی و منحصر به فرد ژاپنیها همراه میشد. به این منظور که بارها فولا را تا میزدند تا در نهایت یک تیغهی بسیار قوی به وجود بیاید.
فولادگران ژاپنی برای استحکام بیشتر تیغه از روش دیگری به نام yakibatsuchi بهره میبردند. در این شیوه قبل از عملیات حرارت دهی، تیغه را با مخلوطی از آب، خاک رس و خاکستر میپوشاندند تا لبهی آن بسیار سختتر از قسمتهای دیگر شمشیر شود و این عمل در آخر باعث مقاومت و انعطافپذیری تیغه میشد.
این سبک و شیوه از ساخت، الگوی نمادین هامون در قسمت لبهی تیغه را ایجاد میکرد که به کاتانا توانایی برش بسیار بالایی میداد. زیبایی و قدرت چشمگیر شمشیر کاتانا، امروزه هم مورد احترام کلکسیونرها و رزمیکاران است.
طی حملات مغول، شمشیر کاتانا به دلیل امتیاز بالایی که در بلندی و تیز بودن داشت سلاح بیمانندی در نبردها برای ساموراییها بود؛ زیرا شمشیرهای کوتاهتر و زرههای سبک مغولها در مقابل کاتانا بسیار ضعیف عمل میکردند. ضمن اینکه فقط جنگوجویان حرفهای به خاطر سنگینی بیش از حدش از آن استفاده میکردند.
واکیزاشی (Wakizashi) یک شمشیر متفاوت بود
شمشیر واکیزاشی نمونهی کوتاهتر شمشیر اوچیگاتانا و طول آن به طور معمول بین 30 تا 55 سانتیمتر است. واکیزاشی اصولا همراه با شمشیر کاتانا در یک مجموعهای به نام دایشو قرار میگیرد. همهی ساموراییها در دورهی توکوگاوا یا ادو (1867-1603)، از دایشو استفاده میکردند تا خود را از این طریق به عنوان یک افسر نظامی معرفی کنند و در نهایت نشان بدهند که سامورایی از یک فرد عادی در جامعه کاملا متمایز است.
طول کوتاه شمشیر واکیزایشی امکان حرکات بسیار پرشتاب و دقیق در برابر دیگر سلاحها را برای ساموراییها ایجاد میکرد. همچنین محدویتهایی که شمشیرکاتانا در مواقع مختلف برای دفاع از خود ایجاد میکرد، واکیزایشی همیشه بهترین همراه بود و یک سلاح کاملا متفاوتی نسبت به پیشینیان خود بود. این شمشیر در نبردهای نزدیک و دفاع شخصی مانند یک اتاق کوچک و مبارزات با فاصلهی کوتاه، بهترین گزینه بود. علاوه بر اینها ویژگی دیگر واکیزاشی سرعت بالای آن در ضربه زدن بود که به عنوان یک سلاح دفاعی و تهاجمی بسیار تاثیرگذار عمل میکرد.
یکی مهمترین ویژگیهای کاربردی سلاحها، اندازهی مناسب آن در دفاع بهتر مقابل سلاحهای دوربردتر، مانند شمشیرهای بلند یا نیزه بود. واکیزاشی بر خلاف کاتانا به عنوان سلاحی قابل قبول و آسان برای مردم معمولی بود؛ زیرا این شمشیر هنگام عبور از جادههای اغلب خطرناک در ژاپن مانند جاده توکایدو که کیوتو را به توکیو متصل می کرد، بسیار کاربردی و مهم به شمار میرفت.
تاچی (Tachi) زیباترین شمشیر ساموراییها
شمشیر تاچی به عنوان اجداد اوچیگاتانا و کاتانا عمل میکرد؛ اما برخلاف شمشیرهایی که تاکنون به آنها اشاره شد، تاچی برای اهداف متفاوتتری به کار گرفته میشد. اغلب شمشیرها مخصوص مبارزه با پای پیاده بودند، درحالی که شمشیر تاچی بیشتر برای استفاده روی اسب طراحی شده بود.
به این صورت که یک تیغهی بلندتر با انحنای عمیقتری داشت تا مبارز بتواند تنها با یک دست به راحتی آن را بکشد. انحنای شمشیر تاچی آنقدر مناسب طراحی شده بود که به سوارکار کمک میکرد تا راحتتر تیغه را به سمت پایین بکشد؛ زیرا امکان حرکت قوس بر روی اسب را فراهم میکرد.
روی قسمت تانگ تیغهی شمشیر، یک حکاکی برای نام شمشیرساز انجام میشد و این یکی از ویژگیهای مشترک تمام شمشیرهای ژاپنی به خصوص شمشیر سامورایی ها است. از آنجایی که تاچی به خاطر تیغه روبه پایین معلق میشد، معمولاً این حکاکی در قسمت راست این سلاح صورت میگرفت. اما حکاکی روی کاتانا اصولا در سمت چپ بود، زیرا شمشیر با تیغهی خود روبه بالا بود.