استیون هاوکینگ یکی از برترین فیزیکدانان جهان بود و دیدگاههای جذابی در مورد فضا ارائه کرد. اما از نظر استیون هاوکینگ پایان جهان چطور رقم خواهد خورد؟
وقتی استیون هاوکینگ در سال ۲۰۱۸ مرد، جهان یکی از بزرگترین دانشمندان خود را از دست داد. کسی که توانسته بود برای چندین دهه حیرت همگان را برانگیزد و مسائل فوقالعادهای را مطرح کند. افراد زیادی استعداد هاوکینگ را فراطبیعی قلمداد میکردند و البته از شوخطبعی او نیز لذت میبردند. استیون هاوکینگ بارها در مورد پایان جهان صحبت کرد و سناریوهایی را ارائه داد که میتوانند دنیا را برای انسان تمام کنند.
استیون هاوکینگ چندین احتمال ترسناک را برای پایان جهان مطرح کرده است
تقریبا ۵ میلیارد سال دیگر سوخت خورشید تمام میشود و پس از آن ستاره حیاتبخش منظومه ما به یک غول جهنمی تبدیل میشود. بزرگ شدن ابعاد خورشید و افزایش دمای سطح آن سبب میشود که زندگی بهصورت کامل در کره زمین نابود شد و تکه سنگی بیجان جای سیاره ما را بگیرد. هرچند به باور استیون هاوکینگ این پایان جهان نخواهد بود؛ زیرا انسان ها خیلی زودتر از آن مسیر نابودی را طی خواهند کرد.
این فیزیکدان بزرگ معتقد بود که پیشرفت بشر همیشه سبب میشود عوامل نابودی گسترش یابند. هرچند در عین حال باور داشت که انسان باید موارد نگرانکننده را شناسایی کرده و کنترل کند.
جهان های موازی پایان کار ما خواهند بود
استیون هاوکینگ در آخرین مقاله خود پایان جهان را پیشبینی کرده بود. دانشمندان بر این باور هستند که جهان با نرخ نابرابری در حال گسترش است و این موضوع مورد بررسی تلسکوپ فضایی جیمز وب نیز قرار گرفته است. اما این گسترش تا کجا ادامه خواهد یافت؟ به باور استیون هاوکینگ گسترش جهان سبب میشود که جهانهایی کوچکتر بهوجود آیند و هر روز نیز فاصله بین این جهانها بیشتر شود.
تصور کنید که در یک وان حمام حبابهایی از صابونهای مختلف وجود داشته باشند. در این مثال هرکدام از حبابهای مربوط به یک نوع صابون خاص نسخههای جایگزین یک جهان هستند. بدینترتیب میتوان گفت که جهانهای موازی وجود دارند و هر عملی میتواند بینهایت بار در جهانهای دیگر تکرار شود. طبق پیشبینی استیون هاوکینگ از پایان جهان، انسانها میتوانند اتفاقات متفاوتی را در جهانهای موازی انجام دهند؛ اما نتایج محدود خواهند بود.
در واقع دنیای انسان در هر صورت پایان مییابد و حتی جهانهای موازی نیز نمیتواند ما را نجات دهد.
پایان جهان از نظر استیون هاکینگ: هوش مصنوعی جایگزین انسان میشود
هرکسی که فیلم ترمیناتور را دیده باشد، احتمالا بر این باور است که هوش مصنوعی روزی برای بشر دردسرساز خواهد شد. ظاهرا استیون هاوکینگ نیز فکر میکرد که هوش مصنوعی پایان جهان را رقم میزند. او در سال ۲۰۱۷ گفت که غول چراغ جادو بیرون آمده است و من نگرانم که روزی هوش مصنوعی جایگزین انسانها شود.
وقتی افرادی هستند که ویروسهای کامپیوتری را طراحی میکنند، قطعا کسانی هم خواهند بود که هوش مصنوعی شرور را توسعه دهند. این نسخه از هوش مصنوعی مستقل خواهد بود و میتواند خودش را تکثیر کند. بدینترتیب ما با گونه جدیدی مواجه خواهیم بود که از هر نظر نسبت به انسان برتری دارد. آیا میتوان گفت که زمان زیادی تا تحقق پیشبینی استیون هاوکینگ برای پایان جهان باقی مانده است؟ متاسفانه خیر.
در نوامبر ۲۰۲۱ موسسه Wyss هاروارد اعلام کرد که توانسته با همکاری موسسه Tufts و دانشگاه ورمانت اولین ربات زنده خود تکثیرشونده را بسازد. این ربات کوچک میتواند با کمک سلولهای بنیادی در لحظه تکثیر شود و قرار است در آینده برای حمله به سلولهای سرطانی استفاده شود. همچنین میتوان از این ربات خاص برای جمعآوری ریز زبالهها استفاده کرد.
همه این موارد مثبت هستند؛ اما آیا نمیتوان روزی را تصور کرد که فردی از این فناوری استفاده منفی کند؟ آیا در آن صورت انسان میتواند رباتها را شکست دهد؟ اینجاست که پیشبینی استیون هاوکینگ برای پایان جهان بسیار واقعی جلوه میکند.
تغییرات آبوهوایی سبب مرگ انسانها میشوند
معمولا تا وقتی یک بحران بزرگ ایجاد نشود، ما هشدارها را جدی نمیگیریم. این موضوع دقیقا در مورد تغییرات آبوهوایی صدق میکند. وقتی آمریکا در دوران ترامپ از پیمان آبوهوایی پاریس خارج شد، بسیاری از دانشمندان نگران شدند. حتی استیون هاوکینگ نیز در مصاحبهای با BBC از پایان جهان سخن گفت.
به باور وی گرمایش جهانی در حال نزدیکشدن به نقطه بیبازگشت است و تصمیمات افرادی همچون ترامپ میتواند ما را از لبه پرتگاه به پایین پرتاب کند. هاوکینگ گفت که اگر شرایط همینطور ادامه پیدا کند، شاید روزی زمین شبیه سیاره زهره شود. بدینترتیب دمای ۲۵۰ درجه و باران سولفوریک اسید چیز عجیبی نخواهد بود.
البته هرگز بشر چنین روزی را نخواهد دید؛ زیرا با افزایش چند درجهای میانگین دمای کره زمین نیز تغییرات وحشتناکی رخ میدهد. خشکسالیهای شدید، نابود شدن زیستگاه بسیاری از جانوران و گیاهان و جنگهای ویرانگر برای منابع غذایی و آب سبب خواهند شد انسان خیلی زود از روی کره زمین محو شود. در واقع همانطور که استیون هاوکینگ گفت تغییرات اقلیمی پایان جهان را رقم خواهد زد؛ اما این اتفاق چندان دور نیست.
پایان جهان از نظر استیون هاوکینگ: جمعیت بیش از حد نابودی انسان را رقم میزند
دانشمندان بارها هشدار دادهاند که منابع کره زمین پاسخگوی نیازهای جمعیت انسانها نیست. اما بسیاری از کشورهای در حال توسعه با سرعتی وحشتناک در حال افزایش جمعیت خود هستند و قطعا این موضوع روزی مشکلساز خواهد شد. در سال ۲۰۱۷ بود که استیون هاوکینگ نگرانی خود از پایان جهان را عنوان کرد. بهباور وی جمعیت جهان با نرخ ترسناکی در حال افزایش است و زمین دیگر برای انسان کافی نیست. در واقع انسانها ممکن است در آینده خودشان عامل نابودی خود باشند. اگر انسان میخواهد به زندگی در زمین ادامه دهد، حتما باید یک سبک زندگی متفاوت پیدا کند.
در سال ۲۰۲۲ جمعیت کره زمین به ۸ میلیارد نفر رسید و تخمین زده میشود که تعداد انسانها تا پایان قرن بهرقم ترسناک ۱۱ میلیارد نفر نیز برسد. اضافهشدن ۳ میلیارد نفر میتواند بهخوبی پیش بینی استیون هاوکینگ از پایان جهان را به واقعیت تبدیل کند. هرچند برخی معتقدند که میتوان با افزایش آگاهی جلوی ازدیاد جمعیت را گرفت و روی رقم ۹ میلیارد نفر متوقف شد.
از طرفی دانشمندانی همچون استیون هاوکینگ مرتب هشدار میدهند که افزایش جمعیت سبب پایان جهان خواهد شد؛ اما از طرف دیگر افرادی همچون پاپ مسیر متفاوتی را پیشنهاد میکنند. پاپ فرانسیس یکم در ابتدای سال ۲۰۲۲ از افرادی که بچهدار نمیشوند انتقاد کرد و آنها را خودخواه خواند. پاپ گفت که برخی فقط یک فرزند میآورند و در عوض از سگ یا گربه در خانه مراقبت میکنند. این کار انسانیت را نابود خواهد کرد.
ابرانسان میتواند ما را از زمین محو کند
شاید اگر امروز کسی بهشما بگوید که در آینده گونه متفاوتی از انسانها روی زمین قدم خواهند زد، تعجب کنید. اما چنین چیزی ابدا دور از دسترس نیست. در سال ۲۰۱۸ و پس از مرگ استیون هاوکینگ کتابی از او بهنام پاسخهای مختصر برای پرسشهای بزرگ منتشر شد. در این کتاب استیون هاوکینگ یکی از گزینههای پایان جهان را بررسی میکند.
او کاملا مطمئن بود که در طول همین قرن دانشمندان توانایی دستکاری ژنتیکی هوش و احساساتی همچون خشم را خواهند داشت. البته قطعا قوانینی برای ایجاد محدودیت در این زمینه وجود خواهند داشت؛ اما نمیتوان جلوی احتمالات بسیار زیاد را گرفت. بدون تردید برخی از دولتها و دانشمندان تلاش خواهند کرد برخی از ویژگیهای انسانی همچون حافظه، مقاومت در برابر بیماریها و طول عمر را تغییر دهند.
استیون هاوکینگ پیشبینی میکرد که تغییر ژنتیک سبب ایجاد شکافی بزرگ بین ابرانسانها و انسانهای عادی میشود و در نهایت پایان جهان را رقم خواهد زد. اگرچه هاوکینگ فکر میکرد که این اتفاق تا پایان قرن رخ خواهد داد؛ اما خبری در سال ۲۰۱۹ همگان را در بهت فرو برد. یک دانشمند بیوفیزیک چینی بهنام He Jiankui اعلام کرد که توانسته است دو دختر دوقلو را از نظر ژنتیکی دستکاری کند. بدینترتیب این دو پس از تولد در برابر ویروس ایدز مقاوم خواهند بود.
این خبر باعث شد که پیشبینی استیون هاوکینگ از پایان جهان مجدد در ذهنها زنده شود. البته چین اعلام کرد که Jiankui را به ۳ سال زندان محکوم کرده است و تمامی همکاران نزدیک وی نیز باید مدتی را در زندان سپری کنند. هرچند زندان فایدهای ندارد و یک تغییر وحشتناک رخ داده است.
ویروسهای دستساز میتوانند برای بشر مشکلآفرین شوند
همهگیری ویروس کرونا باعث شد که زنگ هشدار برای انسانهای زیادی بهصدا درآید. برخی افراد گمان میکردند که کرونا یک ویروس آزمایشگاهی بوده است و حتی الان نیز ویروسهایی خطرناکتر و کشندهتر از کووید 19 در آزمایشگاهها وجود دارند. جالب اینجاست که استیون هاوکینگ در سال ۲۰۱۶ نسبت به پایان جهان بهخاطر ویروسهای دستکاریشده هشدار داده بود.
شاید با خود بگویید که هیچکس نمیخواهد یک ویروس را طوری تغییر ژنتیکی بدهد که به پایان جهان منجر شود. پس چرا دانشمندان ویروسها را تغییر میدهند؟ برای اینکار دلایل مختلفی وجود دارد. بهعنوان مثال در سال ۲۰۱۶ گروهی از پژوهشگران اعلام کردند که توانستهاند با تغییر یک نوع ویروس جلوی اعتیاد را بگیرند. این ویروس در عملکرد نورونهای مغزی اختلال ایجاد میکرد و جلوی اعتیاد به الکل و مواد مخدر را میگرفت.
همچنین دانشمندان زیادی در حال تغییر ژنتیکی ویروسها هستند تا به جنگ سلولهای سرطانی بروند، بیماریهای مختلف را درمان کنند و یا وضعیت سیستم ایمنی بدن را بهبود ببخشند. تا اینجا همه اتفاقات برخلاف پیشبینی استیون هاوکینگ برای پایان جهان بوده است؛ اما کمی صبر کنید. مشکل اینجاست که دانشمندان میتوانند بهراحتی ابزارهای مورد نیاز برای ایجاد تغییر ژنتیک در ویروسها را خریداری کنند. حتی ظهور برخی فناوریها سبب شده که تغییر ژنتیکی یک موجود زنده همچون ویرایش یک فایل مایکروسافت ورد آسان باشد. آیا امکان ندارد یک مغز بیمار ویروسی مهلک را برای نابودی بشر آماده کند؟
عدم اعتماد به علم ویرانگر خواهد بود
در میان احتمالات مطرح شده برای پایان جهان، قطعا عدم اعتماد به علم عجیبترین پیشبینی استیون هاوکینگ است. تا پیش از همهگیری کرونا نیز افرادی وجود داشتند که باورهای علمی را رد میکردند؛ اما در دوران کرونا شاهد شکوفایی آنها بودیم. کیفیت و استانداردهای زندگی بشر در طول قرنهای مختلف بهخاطر پیشرفت علم افزایش یافته است. هرچند حالا برخی در مسیری متفاوت حرکت میکنند و یافتههای علمی را باور ندارند.
با وجود اینکه رعایت فاصله اجتماعی، استفاده از ماسک و واکسن سبب شد بیماری کرونا کنترل شود، برخی بهشدت مخالف این موارد بودند. این افراد در تمامی کشورهای جهان وجود داشتند و بهشدت روی حماقت خود پافشاری میکردند. قطعا اگر استیون هاوکینگ زنده بود، تاکید میکرد که پایان جهان توسط همین افراد رقم خواهد خورد.
او در سال ۲۰۱۷ گفته بود که چون اکثر مردم علم را نمیفهمند، به آن بیاعتماد شدهاند. همین نیز سبب شده که جایگاه دانشمندان مرتب در حال افول باشد. اتفاقی که در نهایت عواقب جدی خواهد داشت. به باور استیون هاوکینگ چنین رویکردی سبب میشود در زمانهای مهم تصمیمات اشتباه گرفته شود و در نهایت پایان جهان رقم بخورد.
جمعبندی
در سال ۲۰۱۶ بود که استیون هاوکینگ برای یک سخنرانی در دانشگاه کمبریج حاضر شد. وی گفت که گمان نمیکند انسان بتواند بدون فرار کردن از این سیاره ظریف تا ۱۰۰۰ سال آینده را ببیند. در آن زمان پیشبینی استیون هاوکینگ از پایان جهان برای برخی از افراد ناراحتکننده بود. هرچند سال بعد فیزیکدان مطرح تاریخ پایان جهان را تغییر داد.
او در کنفرانس Tencent WE گفت که سال ۲۶۰۰ پایان جهان خواهد بود. تا آن زمان جمعیت کره زمین بهشدت افزایش پیدا میکند. بهصورتی که انسانها شانه بهشانه همدیگر میایستند و مصرف برق نیز سبب میشود که زمین فوقالعاده گرم شود. هرچند این بدترین پیشبینی استیون هاوکینگ از پایان جهان نبود.
وی خارج شدن آمریکا از پیمان پاریس را یک اتفاق وحشتناک قلمداد میکرد. بههمینخاطر پیشنهاد کرد که انسان باید فورا سیاره دیگری را برای زندگی پیدا کند. بهباور هاوکینگ با ادامه روند کنونی انسانها ۱۰۰ سال آینده را نخواهند دید؛ زیرا در حال تمام کردن تمامی منابع سیاره فعلی هستند.
در حال حاضر بشر با جدیت در حال بررسی سفر به دیگر سیارهها است و اخترشناسان نیز سیارههای فراخورشیدی را برای یافتن جایگزین زمین بررسی میکنند. همچنین ناسا اعلام کرده است که در دهه ۲۰۳۰ سفر به مریخ بهصورت مرتب انجام خواهد شد. بدینترتیب میتوان انتظار داشت که زمین آخرین خانه انسان نباشد و روزی حتی از منظومه شمسی فراتر برویم.