گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
طبق اخبار به‌دست آمده از آمار اختلال اینترنت در سال 1402، کاربران ایرانی هر ماه با قطعی و اختلال اینترنت مواجه بوده‌اند.
موضوع اختلال اینترنت یا فیلترینگ مسئله جدیدی نیست و تقریباً به‌نوعی عادت برای مردم ایران تبدیل شده است. همزمان با تداوم سیاست‌های محدودیت اینترنت در کشور و افزایش زیاد تعرفه های اینترنتی، سال گذشته نیز خبرهایی مبنی بر اختلال و فیلترینگ گسترده توسط هوش مصنوعی و سخت افزارهای چینی و روسی مطرح شده بود که در جایگاه خود قابل تأمل است. حال طبق آمار منتشر شده کاربران ایرانی در سال 1402 به‌طور میانگین هر ۳۱ روز یک اختلال اینترنتی را تجربه کرده‌اند.
آمار تأسف بار اختلال اینترنت در سال 1402
در حالی که روز بیستم فروردین سال جاری شاهد اختلال شدید در شبکه اینترنت کشور بودیم و وزیر ارتباطات با دادن وعده افزایش 30 درصدی سرعت اینترنت در کشور تا پایان خرداد ماه مشغول سرگرم کردن اصحاب رسانه است، بد نیست به آمار اخلال گسترده سال گذشته نیز نگاهی بیندازیم.
طبق آمار در ماه‌های ابتدایی سال 1402 با اختلال‌های زیاد اینترنت روبهرو بودیم. در یازدهم اردیبهشت سال گذشت و در حالی که مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت کشور اختلال در اینترنت را به‌نوعی خط قرمز این شرکت خواند، شاهد مختل شدن دسترسی به پیام‌رسان‌های داخلی مانند ایتا بودیم. دلیل این قطعی از سوی وزارت ارتباطات، قطع برق دیتاسنتر این وزارتخانه در بومهن اعلام شد. در ادامه این اختلال، اینترنت ایران در تیرماه سال گذشته با مشکلات متعدد و گسترده‌ای مواجه شد. نخستین اختلال در دوم تیرماه به دلیل قطع لینک‌های اینترنت بین‌الملل در خاک کشور گرجستان رخ داد. در روز هشتم تیرماه نیز اینترنت کشور روی سرویس گوگل اخلال داشت؛ تا جایی که رادار ابرآروان نیز این اختلال را نمایش داد. اینترنت در آن ماه بار دیگر هم در تاریخ بیست و هشتم به‌دلیل آتش‌سوزی حوضچه مخابراتی و قطع اینترنت سیار مختل شد.
اختلال های اینترنت در تابستان 1402 به مرداد ماه نیز گسترش پیدا کرد و در این ماه نیز دو بار در سیزدهم و پانزدهم آن ماه به‌دلیل اختلال در مرکز IXT تهران و قطع برق و گرما، اینترنت با اختلال مواجه شد. علاوه بر این موضوع، کاربران ایرانی در نوزدهم و بیستم شهریورماه گذشته نیز به‌دلیل ارتقای تجهیزات شبکه زیرساخت، مشکل اختلال در دسترسی به اینترنت داشتند.
اختلال اینترنت در فصل پاییز با افت اندکی همراه بود. با این‌حال همچنان اختلال‌هایی در شبکه وجود داشت؛ تا جایی که شرکت ارتباطات زیرساخت برای نخستین بار در جدولی علت و تاریخ قطعی اینترنت در مهرماه را منتشر و دلیل آن را ارتقا و توسعه تجهیزات شبکه اینترنت اعلام کرد. در ماه آبان سال گذشته نیز اینترنت در مواردی به‌دلیل قطعی فیبر نوری در گرجستان و ارمنستان یا اختلال در شبکه انتقال استان تهران با اختلال‌های مقطعی مواجه شد. روند اختلال‌های اینترنت در زمستان نیز ادامه‌دار بود. دسترسی به اینترنت از تاریخ بیست و نهم دی ماه سال گذشته تا اوایل بهمن‌ماه به‌دلیل قطع فیبر نوری در گرجستان مختل شد و در روز چهارم همان ماه نیز این اختلال به همین دلیل عملا تکرار شد. در ادامه نیز اختلال های اینترنت در روز‌های پایانی بهمن‌ماه با اعمال محدودیت‌های شرکت زیرساخت برای جلوگیری از دسترسی کاربران به فیلترشکن‌ها شدت گرفت؛ تا جایی که کاربران ایرانی تا اواخر سال 1402 با این اختلال‌ها دست‌وپنجه نرم کردند.
دیدگاه کارشناسان در رابطه با اختلالات اینترنت
طبق گفته‌های کارشناسان حوزه اینترنت و ارتباطات، کاربران ایرانی در تمام مقاطع سال 1402 حداقل ۱۰ مورد و به‌طور میانگین هر ۳۱ روز یک اختلال اینترنتی را تجربه کرده‌اند. قطع برق و فیبر نوری گرجستان و ارمنستان یا توسعه تجهیزات، عمده بهانه مسئولین برای وقوع اختلالات اینترنت در سال گذشته بود. این در حالی است که کارشناسان و فعالان ارزیابی متفاوتی از وضعیت شبکه اینترنت در سال گذشته دارند.
به‌گفته مدیرعامل ابردراک، وضعیت اینترنت و اختلال‌های آن در سه ماهه اول سال گذشته به روال سال 1401 بود و اختلال‌های زیادی در این سه ماه رخ داده است و فیلترینگ شدیدتر از قبل شده است. همچنین وی معتقد است که اوضاع اینترنت در سه ماهه دوم سال گذشته مقداری تغییر کرد و اختلال‌ها به نسبت کمتر شدند. این در حالی است که گزارش‌ها بیانگر تداوم اختلال های اینترنت در تابستان و پاییز سال 1402 است. یکی دیگر از کارشناسان اینترنت نیز بابت نابودی شبکه اینترنت در ایران به‌دلیل فیلترینگ هشدار داد و بیان کرد که وضعیت اینترنت در سال‌های اخیر بیشتر شبیه به اختلال‌های متعدد بوده تا اتصال به یک شبکه. از سوی دیگر نه‌تنها امیدی به اصلاح وضعیت وجود ندارد، بلکه اختلالات اینترنت روز به روز بیشتر از قبل می‌شوند.
خلف وعده مسئولان و انکار اختلال اینترنت
در شرایطی که کارشناس‌ها و فعالان، وضعیت شبکه اینترنت ایران را خطرناک و مساله اصلی اینترنت در ایران را فیلترینگ و اختلالات آن می‌دانند و امیدی به بهبود اوضاع آن هم ندارند، مسئولان دولتی همچنان اختلال در اینترنت را انکار می‌کنند؛ تا جایی که وزیر ارتباطات در اواسط شهریور ماه سال قبل مدعی شد که او و همکارانش در وزارت ارتباطات هیچ‌گونه اختلال در اینترنت را برنمی‌تابند. به‌گفته زارع‌پور، آن‌ها شبانه‌روز تلاش می‌کنند تا اینترنت را با بهترین کیفیت به مردم عرضه کنند و به‌تازگی نیز وعده توسعه گسترده اینترنت 5G را داده‌اند. حتی بار‌ها وعده‌هایی برای افزایش سرعت و کیفیت اینترنت با توسعه پوشش فیبر نوری داده شد؛ اما در نهایت از وعده افزایش ۱۰ میلیونی توسعه فیبر نوری در سال 1402 تنها معادل 7 میلیون آن محقق شد.
عملکرد سیاست‌گذار در سال گذشته نشان می‌دهد که نه‌تنها فیلترینگ اوضاع را بهبود نبخشیده است، بلکه با وضع اینترنت طبقاتی و جرم‌انگاری استفاده از فیلترشکن، شرایط دسترسی مردم به اینترنت بدتر هم شد. البته وزیر ارتباطات در سال گذشته بار‌ها وعده پیگیری رفع فیلترینگ گوگل‌پلی را داد و خواستار تجدیدنظر در فیلترینگ آن شد. او در این خصوص اعلام کرده بود که دو بار برای رفع فیلترینگ این پلتفرم اقدام و این موضوع به کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه ارسال شده، اما با مخالفت در این زمینه روبهرو شدیم. همچنین با افزایش اعتراض‌ها و انتقاد‌های کسب‌وکار‌ها نسبت به اختلال و کیفیت پایین اینترنت، رئیس‌جمهور در ششم تیر ماه دستور تشکیل کارگروهی متشکل از وزارت ارتباطات و شورای عالی فضای مجازی برای بررسی دلیل کندی اینترنت و ارائه گزارشی در این رابطه را داد؛ دستوری که تاکنون عملا خروجی نداشته است.
در مقابل، اما تنها گزارش درباره کیفیت اینترنت ایران را انجمن تجارت الکترونیک تهران ارائه کرده است که البته وزیر ارتباطات بخش‌هایی از آن گزارش را غیرمنصفانه دانسته و مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت نیز بخش‌های قابل توجهی از این گزارش را خلاف واقعیت وضعیت شبکه ارتباطی ایران توصیف کرد. این انجمن در سال گذشته در دو گزارش با کمک داده‌های مختلف جهانی و داخلی اطلاعات کاملی از وضعیت نگران‌کننده اینترنت در ایران ارائه داد. در این گزارش، وضعیت کیفیت و سرعت اینترنت ایران به کشور‌های فقیر و توسعه‌نیافته تشبیه شده بود؛ با این تفاوت که این شرایط در ایران خودخواسته و ناشی از سیاست‌گذاری است. طبق این گزارش، نسبت به ۵۰ کشور منتخب دنیا (از نظر وضعیت مشابه در تولید ناخالص داخلی) رتبه ایران در شاخص اختلال ۴۷، در شاخص محدودیت ۴۹ و در شاخص سرعت اینترنت در رتبه ۵۰ یعنی آخرین کشور است.
آسیب اختلال اینترنت به بدنه کسب و کارها
مدتی بعد و درست در شرایطی که شاهد نابودی کسب و کارهای اینترنتی در کشور بودیم و نارضایتی مردم از سرعت و دسترسی اینترنت به اوج رسیده بود، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تعرفه اینترنت اپراتور‌ها را ۳۰ درصد افزایش داد. این افزایش تعرفه با واکنش و انتقاد‌های مردم روبهرو شد که دلیل آن را تحمیل هزینه زیاد برای دسترسی به اینترنت بی‌کیفیت عنوان کردند. در مقابل، فعالان و کارشناس‌ها هم به این موضوع واکنش‌های متفاوتی از دید موافق یا مخالف داشتند.
مدیرعامل ابردراک، افزایش تعرفه‌های اپراتور‌های اینترنت را معقول دانست. حتی از نظر او نرخ‌ها باید در سال‌های گذشته به‌مرور افزایش می‌یافت. او معتقد بود در شرایط تورمی کشور، افزایش تعرفه های اینترنت ناگزیر بوده است؛ زیرا هزینه‌های شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنت برای تامین تجهیزات زیاد است و آن‌ها برای تامین این هزینه به افزایش درآمد نیاز دارند.
از دیدگاه یکی از کنشگران حوزه اینترنت، افزایش تعرفه‌ها در سال گذشته صرفا نارضایتی‌ها را از اینترنت بیشتر کرد و با گران شدن تعرفه اینترنت در سال گذشته، عملا بسته‌های پرحجم و طولانی مدت اینترنت همراه از سبد خانوار طبقه متوسط حذف شدند. این در حالی است که وزارت ارتباطات با افزایش تعرفه اینترنت، اپراتور‌ها را مکلف به ارتقای کیفیت و سرعت اینترنت تا پایان سال گذشته کرد و حتی قرار شد اطلاعاتی درباره این بهبود‌ها هم به‌صورت عمومی منتشر شود. اما این اتفاق رخ نداد و وزیر ارتباطات در هفته جاری وعده افزایش ۳۰ و ۵۰ درصدی سرعت اینترنت تا خرداد و پایان سال جاری را داد.
این وعده زارع پور به‌عقیده کارشناس‌ها و فعالان قابل پیاده‌سازی نیست و باید مشخص شود که مقصود از افزایش سرعت اینترنت، اینترنت داخلی است یا بین‌المللی و این افزایش سرعت برای اینترنت همراه است یا ثابت؟ سینا سلطانی، مدیرعامل ابردراک معتقد است که افزایش ۳۰ درصدی تعرفه اینترنت در سال گذشته هزینه‌های اپراتور‌ها را جبران نمی‌کند و آن‌ها امکان سرمایه‌گذاری و تامین تجهیزات برای تحقق وعده‌های وزیر را نخواهند داشت و با گذشت سه ماه از این افزایش، شاهد آن هستیم که وضعیت اینترنت بدتر شده است.
با این تفاسیر، به‌نظر می‌رسد تداوم فیلترینگ و تشدید اختلالات اینترنتی علاوه بر نارضایتی گسترده مردم و نابودی طیف عظیمی از کسب و کارها موجب بی‌اعتمادی مردم نسبت به حاکمیت نیز خواهد شد. عمق فاجعه این مسئله جایی آشکار می‌شود که حاکمیت در چنین مواقعی تمامی تلاش خود را می‌کند تا با ایجاد محدودیت‌های گسترده‌تر در آینده نزدیک و ارائه سرویس‌ها و شبکه های اجتماعی خارجی در قالب پوسته، عملا دسترسی آزاد به اینترنت بین‌الملل را از بین ببرد و مثال بارز آن کشور کره شمالی است.
در نهایت شما کاربران گرامی سایت گجت نیوز بگویید که نظر شما در مورد اختلالات اینترنت سال گذشته چیست و آیا امسال نیز این اختلالات را به شکلی گسترده‌تر تجربه خواهیم کرد یا خیر.