در حال حاضر جنگنده F-35 ارتش آمریکا قویترین هواپیما نظامی جهان است. هرچند که جدیدترین محصول لاکهید مارتین بیعیب نیست. در ادامه شما را با بزرگترین نقاط قوت و ضعف جنگنده اف 35 آشنا ميکنیم.
بدون تردید جنگنده اف 35 گل سرسبد صنعت هوانوردی آمریکا و نتیجه سالها برنامهریزی درست است. این جنگنده از فناوریهای بسیار پیچیدهای بهره میبرد و میتواند بهراحتی آسمان را برای هر هدفی ناامن کند. اگرچه گفته ميشود که آمریکا و برخی کشورهای اروپایی در حال کار روی جنگنده های نسل ششم هستند، اما تا زمان عملیاتیشدن آنها F-35 میتواند در آسمانها پادشاهی کند.
نقاط قوت و ضعف جنگنده اف 35 تاحدودی مشترک هستند
عموما نیروهای مختلف ارتش آمریکا جنگنده اختصاصی خود را سفارش میدادند. هرچند اینبار مقامات آمریکایی تصمیم گرفتند از یک پلتفرم مشترک برای نیروی هوایی، نیروی دریایی و سپاه تفنگداران دریایی این کشور استفاده کنند. نتیجه نیز توسعه مدلهای مختلف جنگنده اف 35 شد که میتوانند در عملیاتهای گوناگون بدرخشند.
جنگنده اف 35 در مدلهای مختلف توانایی مانور بسیار بالایی دارد و حتی میتواند در مسیرهای بسیار کوتاه از زمین بلند شده و بهصورت عمودی فرود آید. همچنین بررسیها نشان میدهد که جنگنده F-35 میتواند جنگندههای نسل چهارم را حتی بدون اینکه دیده شود، مورد هدف قرار دهد. شرکت لاکهید مارتین یک موتور توربوفن قدرتمند را در این جنگنده قرار داده است که میتواند نیروی رانشی معادل ۴۳ هزار پوند را ارائه دهد. بهترین جنگنده آمریکا از این نظر حتی F/A-18 Super Hornet را با دو موتور پشت سر میگذارد.
همچنین پوشش رادارگریزی بهبود یافته، حسگرهاب پیشرفته و فناوریهای جدید سبب شدهاند که این جنگنده مورد توجه بسیاری از متحدان آمریکا قرار گیرد. تاکنون شرکت لاکهید مارتین توانسته بیش از ۱۰۰۰ فروند جنگنده اف 35 را تولید کند و فرآيند تولید نیز با قدرت کامل ادامه دارد. هرچند که جنگنده اف 35 هم نقاط قوت و ضعف خاص خود را دارد.
بهعنوان مثال اخیرا سقوط یک اف 35 در کارولینای جنوبی حسابی خبرساز شده است. کارشناسان ارتش آمریکا در نهایت اعلام کردند که سیستم Autonomic Logistics Information این جنگنده باعث شده چنین حادثهای رقم بخورد. در مجموع سیستمهای پیشرفته اف 35 میتوانند گاهی دردسرساز شوند. همین نیز سبب شده که این جنگنده ۱۳۰ میلیون دلاری تنها در ۵۱ درصد مواقع آماده انجام عملیات باشد. در ادامه نگاهی به نقاط قوت و ضعف جنگنده اف 35 خواهیم داشت تا دید بهترین نسبت به پرنده آمریکایی بهدست آوریم.
سیستمهای اف 35 از هر جنگندهای پیشرفتهتر هستند
در حال حاضر آمریکا، روسیه، چین و ترکیه توانستهاند با موفقیت جنگنده های نسل پنجم را توسعه دهند. البته آمریکا توانسته تعداد زیادی جنگنده نسل پنجم را عملیاتی کند؛ اما دیگر کشورها با مشکلاتی در تولید انبوه مواجه هستند. هرچند تمامی جنگنده های نسل پنجم نسبت به نسل پیشین برتری قابل توجهی دارند. یکی از ویژگیهای جذاب این هواپیماها رادارگریزی بسیار بالای آنها است.
بدنه بیرونی جنگنده F-35 با ماده خاصی پوشیده شده است که میتواند امواج رادار را بهخود جذب کند. ترکیب این فناوری با رادارهای پیشرفته سبب میشود که اف 35 پیش از دیده شدن، دشمن را هدف قرار دهد. کارشناسان نظامی تاکید میکنند که جنگنده اف 35 پیشرفتهترین مجموعه حسگرهای استفاده شده را در میان تمامی هواپیماهای نظامی جهان دارد. هرچند که این مورد را میتوان هم جزء نقاط قوت و هم نقاط ضعف جنگنده اف 35 قرار داد.
لاکهید مارتین همچنین این جنگنده را با ویژگیهای جذابی همراه کرده است. بهعنوان مثال تعدادی دوربین مادون قرمز در اطراف جنگنده قرار گرفتهاند که بهسمت جهتهای مختلف هستند. این سیستم در نهایت یک ویدیو ۳۶۰ درجه را در اختیار خلبان قرار میدهد تا از طریق کلاه منحصربهفرد خود مشاهده کند. وجود این ویژگی سبب افزایش آگاهی محیطی خلبان میشود. همچنین تماشای ویدیو مشکلی برای خلبان ایجاد نميکند؛ زیرا میتواند تمامی دادههای مربوط به هواپیما و بخشهای مختلف را نیز ببیند.
دادههای مورد نیاز پرواز نیز روی یک صفحه لمسی نمایش داده میشوند که قابلیت شخصیسازی بالایی دارد. در واقع هر خلبانی میتواند بر اساس تمایل خود تغییراتی را در سیستم نمایش دادههای مربوط به ارزیابی میدان نبرد ایجاد کند. سیستمعامل استفاده شده در این جنگنده پیچیدگی بسیار بالایی دارد و میتواند بهترین گزینهها را در موقعیتهای مختلف ارائه کند. هرچند برخی همین پیچیدگی سیستمعامل را یکی از نقاط ضعف جنگنده اف 35 بهحساب میآورند.
در قرن بیستویکم دکترین نظامی نیز تغییر کرده است و نیروها باید با هماهنگی بیشتری وارد میدان نبرد شوند. این مورد در جنگنده اف 35 بهخوبی دیده میشود. این جنگنده میتواند همچون رهبر یک دسته پروازی عمل کرده و در لحظه اطلاعات دریافتی از میدان نبرد را با سایر هواپیماها بهاشتراک بگذارد. همچنین شاهکار لاکهید مارتین قادر است جزئیات مربوط به هدف را در اختیار کشتیهای جنگی قرار دهد تا توسط آنها نابود شود.
دستورات لحظهای فرماندهان ردهبالای نظامی نیز میتواند از طریق اف 35 در اختیار سایر هواپیماها و نیروهای نظامی قرار گیرد. این هماهنگی اطلاعاتی میتواند برتری قابلتوجهی به نیروهای یک کشور در میدان نبرد بدهد. مشکلی که بهوضوح در جنگ روسیه و اوکراین دیده میشود.
جنگافزارهای متنوع F-35 را برای هر عملیاتی آماده میکنند
لاکهید مارتین اف 35 میتواند حداکثر ۱۸ هزار پوند تسلیحات را با خود حمل کند که شامل موشکهای هوابههوا و بمبهای گوناگون ميشود. یک توپ ۲۵ میلیمتری نیز میتواند هنگام درگیریهای نزدیک پیشبینینشده کارساز باشد. البته توجه داشته باشید که ماموریت مربوطه حداکثر وزن تسلیحات را مشخص خواهد کرد. اگر اف 35 با هدف شناسایی و بررسی وضعیت دشمن پرواز کند، محدودیتهایی خواهد داشت.
اما اگر جنگنده آمریکایی برای بمباران نیروهای دشمن به میدان جنگ برود، میتواند تا ۲۲ هزار پوند بمب را نیز با خود حمل کند. میتوان گفت که جنگنده اف 35 در زمینه تسلیحات نقاط ضعف چندان زیادی ندارد. مخصوصا که مرتب برای استفاده در شرایط مختلف بهروز میشود. بهعنوان مثال اخیرا وضعیت فرسایشی در جنگ روسیه و اوکراین باعث شده بود که برخی احتمال آغاز یک جنگ هستهای را مطرح کنند.
در نهایت تهدیدهای روسیه سبب شد که ارتش آمریکا زودتر از برنامههای اولیه خود جنگنده اف 35 را برای حمل بمب هستهای آماده کند. در واقع اف 35 تنها جنگنده رادارگریز جهان است که میتواند حمله اتمی انجام دهد. بهگفته مقامات آمریکایی این جنگنده قادر است دو بمب هستهای B61-12 را با خود حمل کند که سبب میشوند انفجار هیروشیما بسیار کوچک بهنظر برسد.
نقاط ضعف جنگنده اف 35 که سبب نگرانی شدهاند
سیستمهای پیشرفته جنگنده اف 35 همچون یک شمشیر دولبه عمل میکنند. شرکت سازنده در هنگام طراحی F-35 Lightening II از تعداد زیادی سیستم مستقل استفاده کرد تا این جنگنده نسبت به سایر جنگندهها متفاوت جلوه کند. هرچند همین سبب شده نگرانیهایی پیرامون عملکرد آن در میدان نبرد مطرح شود. بهعنوان مثال گاهی پیش آمده که سیستم لجستیک این جنگنده که مسئول تمامی قطعات میباشد ارتباط خود را با سرور از دست دهد.
همین موارد نیز سبب شده که ارتش آمریکا اعلام کند اف 35 هنوز نتوانسته استانداردهای لازم برای عملیات بینقص را بهدست آورد. لاکهید مارتین اعلام کرد که مشکلات اف 35 بیشتر مربوط به نرمافزار پیچیده آن است و آنها نیز در تلاش هستند موارد مختلف را برطرف کنند. اگرچه از زمان اولین پرواز جنگنده اف 35 در سال ۲۰۰۶ تاکنون نقاط ضعف زیادی برطرف شده است؛ اما هنوز بررسی عمیق نرمافزاری ضروری جلوه ميکند.
یکی دیگر از نقاط ضعف جنگنده اف 35 هزینههای بسیار زیاد آن است. هزینههای توسعه این جنگنده نسبت به براوردهای اولیه بسیار بیشتر شده است و حتی توانسته مرز ۱ ترلیون دلار را نیز رد کند. همین نیز سبب شد که F-35 پر هزینهترین پروژه نظامی تاریخ لقب گیرد. همچنین تعمیر و نگهداری این جنگنده بسیار سخت است و هزینه زیادی را به کشور میزبان تحمیل میکند.