ایلان ماسک تاکنون توانسته به موفقیتهای زیادی در عرصههای مختلف دست یابد. حالا نیز بهنظر میرسد که نام ایلان ماسک و اسپیس ایکس با ثبت یک رکورد فضایی جاودانه خواهد شد.
در ابتدای راه کمتر کسی گمان میکرد که شرکت اسپیس ایکس بتواند تا این حد بهموفقیت دست یابد. هرچند پرتابهای موفق فضایی دیگر به امری عادی برای کارکنان این شرکت تبدیل شدهاند. سهشنبه عصر نیز اسپیس ایکس توانست چهلودومین پرتاب موفق خود در سال میلادی جاری را ثبت کند. در نتیجه این پرتاب تعدادی ماهواره استارلینک در مدار زمین قرار گرفتند. چیزی که شاید کمتر کسی متوجه آن شد.
موشک فالکون 9 میتواند یک رکورد فضایی خارقالعاده را بهنام ایلان ماسک ثبت کند
در واقع ایلان ماسک توانست با شرکت پیشرو خویش به یک رکورد فضایی خاص دست یابد که باورکردنی نیست. اسپیس ایکس در طول سال میلادی جاری توانسته بهطور متوسط هر ۲.۷ روز یک ماموریت فضایی را انجام دهد. توجه داشته باشید که از اواسط دهه ۱۹۸۰ تا دهه ۲۰۱۰ رکورد مجموع پرتابهای فضایی سالانه در تمام جهان از ۱۲۹ عدد فراتر نرفته بود. اما حالا کارشناسان پیشبینی میکنند که اسپیس ایکس سال جاری را با ۱۳۰ تا ۱۴۰ پرتاب موفق به پایان برساند.
هرچند ماموریت موفق سهشنبه عصر یک رکورد فضایی دیگر را نیز برای ایلان ماسک ثبت کرد. بوسترهای خانواده فالکون (شامل فالکون ۹ و فالکون هوی) توانستهاند به رکورد ۳۰۰ فرود موفق دست یابند. بدینترتیب میتوان گفت که چندبار مصرف شدن بوسترها کاملا یک امر پذیرفتهشده است. چیزی که در طول دهه پیش بهندرت رخ میداد.
در طول جنگ سرد شوروی و آمریکا مشکلی با هزینههای کلان برای فرستادن فضاپیما به فضا نداشتند. هرچند آن دوران بهسر رسید و سرعت کاوشهای فضایی نیز بهشدت کاهش یافت. دولتها دیگر حاضر نبودند بودجههای کلان را به ماموریتهای فضایی اختصاص دهند. بههمینخاطر استفاده از راکتهای چندبار مصرف اهمیت فوقالعادهای یافت. در واقع کار ایلان ماسک صرفا بهخاطر ثبت یک رکود خاص اهمیت ندارد، بلکه میتوان آن را احیاکننده عصر کاوشهای فضایی دانست.
در این راه نیز همهچیز بهراحتی پیش نرفت. بهعنوان مثال شرکت اسپیس ایکس در ۲۰ پرتاب اول فالکون 9 ناکام بود و تنها در ماموریت ORBCOMM-2 مورخه ۲۲ دسامبر ۲۰۱۵ بود که بوستر مرحله اول فالکون 9 توانست به سکویی در نزدیکی محل پرتاب بازگردد. چهار ماه پس از این موفقیت نیز کارمندان اسپیس ایکس و ایلان ماسک توانستند اولین فرود موفق فالکون 9 را روی سکویی شناور در دریا جشن بگیرند.
در واقع شرکت اسپیس ایکس توانسته ۸۵ درصد از راکتهای فالکون را پس از پرتاب مجددا روی زمین بنشاند. همین نیز یک رکورد فضایی مهم دیگر برای ایلان ماسک محسوب میشود. جالبتر اینکه اینروزها ۹۰ درصد پرتابها با بوسترهایی انجام میشود که پیشتر استفاده شده بودند. بنابراین چندبار مصرف شدن راکتها کاملا به واقعیت بدل شده است.
البته میتوان از جنبههای مختلف به رکورد فضایی جدید ایلان ماسک نگاه کرد. اول از همه باید صرفهجویی در مواد مورد استفاده را مدنظر قرار داد. فرود آوردن ۳۰۰ راکت سنگین بهمعنی عدم استفاده از ۲۷۰۰ موتور موشک مرلین جدید است. بخش اول فالکون 9 حدود ۵۰ تن وزن دارد؛ بنابراین فرود آوردن این تعداد موشک سبب شده که جلوی پرتاب ۱۵ هزار تن فلزات گوناگون به اقیانوسها گرفته شود. این میزان برابر با ۱۰۰ خانه مسکونی است.
جدا از بحث محیطزیست باید از جنبه اقتصادی نیز بهماجرا نگاه کرد. توانمندیهای اسپیس ایکس سبب شده که ایده سفر تجاری به فضا بهصورت کاملا جدی مطرح شود. البته این امکان فعلا در اختیار ثروتمندان خواهد بود؛ اما ممکن است در آینده نهچندان دور در اختیار طبقه متوسط نیز قرار گیرد.
فارغ از این مسائل، ایلان ماسک در مسیر دستیابی به یک رکورد فضایی دیگر نیز قرار دارد. راکتهای کمی توانستهاند در طول تاریخ به رکورد بیش از ۳۰۰ پرتاب موفق دست یابند و همه آنها نیز به روسیه (شوروی) تعلق دارند. در طول قرن بیستم نسخههای گوناگونی از سایوز به فضا پرتاب شدند که در میان آنها سایوز یو با ۷۸۶ پرتاب جلودار است.
پس از آن نیز کازمس 3M با ۴۵۵ پرتاب و پروتون K با ۲۱۱ پرتاب قرار ميگیرند. در میان راکتهای فعال هیچ رقیبی برای فالکون 9 وجود ندارد. بوستر روسی پروتون M با ۱۱۵ پرتاب در نزدیکی بازنشستگی قرار دارد و راکت اطلس 5 آمریکا نیز توانسته ۹۹ پرتاب موفق را داشته باشد. چینیها نیز با راکت لانگ مارچ 2D رکورد ۸۹ پرتاب را ثبت کردهاند.
جاودانهشدن راکت فالکون 9
برای اولینبار در سال ۱۹۶۶ بود که دانشمندان شوروی موفق شدند راکت سایوز را آزمایش کنند. از آن زمان تاکنون بیش از ۱۷۰۰ پرتاب موفق توسط انواع مختلف موشکهای سایوز انجام شده است. پس از شش دهه هنوز نیز راکتهای سایوز فعال هستند و وظیفه انجام حدود ۱۲ ماموریت فضایی را در سال بر عهده میگیرند. البته سازمان فضایی روسیه مرتب از جایگزینی راکتهای سایوز با نمونههای جدید چندبار مصرف صحبت میکند؛ اما هنوز در این زمینه موفق نبوده است.
آیا ایلان ماسک میتواند با پشتسر گذاشتن سایوز یک رکورد فضایی فوقالعاده مهم را نیز بهنام خود ثبت کند؟ اگر بخواهیم انواع مختلف راکت فالکون 9 را درنظر بگیریم، این بوستر تاکنون توانسته ۳۵۰ پرتاب موفق را تجربه کند. اگر شرایط بههمین وضع ادامه یابد، احتمالا فالکون در اواسط دهه ۲۰۳۰ حتی از سایوز پیشی خواهد گرفت.
هرچند مشکل اینجاست که اسپیس ایکس با سرعت کنونی به پرتاب راکتهای فالکون 9 ادامه نخواهد داد. آنها قصد دارند که در طول یکی دو سال آينده راکتهای فوقالعاده بزرگتر استارشیپ را جایگزین فالکون برای بردن ماهوارههای استارلینک بهفضا کنند. بدینترتیب از میزان تقاضا برای فالکون 9 کاسته خواهد شد. هرچند بعید بهنظر میرسد اسپیس ایکس تا پایان دهه ۲۰۳۰ موشکهای فالکون 9 را بازنشسته کند.
نمیتوان انکار کرد که ثبت رکورد های فضایی گوناگون به اعتبار ایلان ماسک و اسپیس ایکس میافزاید؛ اما در حقیقت گامی مهم برای پیشرفت بشر و کاوشهای فضایی بیشتر هستند.