رئیس آژانس فضایی روسیه در جدیدترین اظهارات خود از برنامه مشترک روسیه و چین برای استقرار یک پایگاه اتمی در ماه خبر داد.
در ماه مارس سال ۲۰۲۴ میلادی، سازمان فضایی فدرال روسیه (روس کوسموس) با اعلام خبر همکاری مشترک با کشور چین در جهت ساخت یک راکتور هسته ای خودکار روی کره ماه در طول یک دهه آینده، اعلام کرد که جزئیات بیشتر این طرح نظامی و هسته ای را در آینده اعلام مینماید. به همین منظور «یوری بوریسوف» مدیرکل روس کوسموس، دو ماه پیش گفت برای ساخت این پایگاه به دنبال استفاده از موشکهای هستهای جهت انتقال محموله به ماه است؛ اما دانشمندان دو کشور هنوز نمیدانند که چگونه باید این فضاپیما را ایمن ساخت.
ساخت پایگاه اتمی مشترک روسیه و چین تا سال ۲۰۳۵ میلادی
در مقالهای که خبرگزاری دولتی ریانووستی منتشر کرد، بوریسوف گفته توسعه این نیروگاه هستهای در دست اجرا است و دو کشور روی ایجاد امکانات آزمایشی و تحقیقاتی بهعنوان بخشی از این پروژه کار میکنند. ایستگاه تحقیقاتی بینالمللی قمری (ILRS) در دو مرحله از سال 2025 تا 2035 برنامهریزی شده و شامل چندین ماژول است. توسعه منبع مطمئن، بلندمدت و طولانیمدت انرژی هستهای در ماه بسیار مهم است، زیرا شب ماه حدود 14 شبانهروز زمینی طول میکشد و پنلهای خورشیدی نمیتوانند انرژی کافی را برای کار کردن وسایل الکتریکی در چنین دوره طولانیمدتی ذخیره نمایند.
همچنین این توافقنامه مجموعهای از مأموریتها را مشخص میکند که برای چین سه ماموریت Chang’e 6، Chang’e 7 و Chang’e 8 را شامل میشود. این ماموریتها فناوریهای ضروری برای ایجاد یک پایگاه رباتیک ماه با قابلیت عملیات از راه دور را آزمایش خواهند کرد که اولین ماموریت برای سال 2026 برنامهریزی شده و انتظار میرود پروژه تا سال 2028 تکمیل شود.
پروژه ILRS فرودگرهای ماه، ربات پرش و مینی مریخ نوردهای هوشمند را برای انجام تحقیقات سطح ماه توسعه خواهد داد. این پروژه بر ایجاد سیستمهای ارتباطی و قدرت متمرکز خواهد بود. جدول زمانی چین شامل پرتاب ماموریت Chang’e 6 در ماه مه 2024 است که پس از آن Chang’e 7 و Chang’e 8 قرار خواهند گرفت.
روسکوسموس و سازمان ملی فضایی چین (CNSA)، اولین بار در سال 2021 اعلام کردند که قصد دارند ایستگاه تحقیقاتی بینالمللی قمری را بسازند و در آن زمان، گفتند که از حضور شرکای بینالمللی در این طرح استقبال میکنند؛ با این حال، تحریمهای ایالاتمتحده علیه روسیه بهدنبال تهاجم تمامعیار این کشور به اوکراین در فوریه 2022 به رکود روابط بین این کشورها کمک کرده و با این حساب، بعید است که فضانوردان ناسا اجازه بازدید از این پایگاه را پیدا کنند.
نگرانی کشورهای غربی و آمریکا
در فوریه 2024، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، ادعاهای ایالات متحده مبنی بر اینکه روسیه قصد استقرار تسلیحات هسته ای در فضا را دارد، رد کرد و آنها را تاکتیکی برای وادار کردن کشور به مذاکرات تسلیحاتی با شرایط غربی دانست.
تاکنون هیچ پیشنهادی مبنی بر وجود جنبه نظامی این پروژه بین روسیه و چین وجود ندارد و این در حالی است که روابط اقتصادی و دیپلماتیک این دو کشور از زمان آغاز جنگ در اوکراین، عمیقتر شده است. در ماه مارس، اندیشکده انستیتوی مطالعات جنگ (ISW) اعلام کرد احداث پایگاه روی ماه، نشاندهنده مشارکت راهبردی بلندمدت چین با روسیه برای موضعگیری علیه غرب و احتمالاً تهدید کردن آن است.
یک ماه پیش از آن، قانونگذاران آمریکایی از جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا خواسته بودند تا اطلاعات مربوط به «تهدید جدی امنیت ملی» را که شایعه شده بود سلاح هستهای ضدماهوارهای روسیه است، از طبقهبندی خارج کند. مسکو در مقابل، وجود چنین سلاحی را رد کرد. وزارت امور خارجه آمریکا به نیوزویک گفته است که ایالاتمتحده، روسیه و چین همگی اعضای کمیته استفاده صلحآمیز از فضا در سازمان ملل متحد هستند و پرتاب هر سیستم هستهای فضایی نیازمند ارائه تحلیل دقیق و آگانه ایمنی و خطرات است.