به تازگی دانشمندان متوجه توانایی بافت خاصی در چشم انسان برای مقاومت در مقابل ویروس کرونا شدهاند که در نوع خود منحصر به فرد است. در بررسی این خبر با ما همراه باشید.
مقاومت در مقابل ویروس کرونا قابلیتی بوده که اخیرا در یکی از بافتهای چشم ما کشف شده است. از همان ابتدای همهگیری کووید 19 سوالات زیادی در مورد نحوه انتشار ویروس به وجود آمده بود و این کشف جالبتوجه در مورد سیستم بینایی میتواند پیامدهای مهمی به همراه داشته باشد.
وقتی در ژانویه سال جاری میلادی اولین موارد ابتلا به کووید 19 در چین گزارش شدند، سوال مهمی که ذهن مخاطبان و دانشمندان را مشغول کرده بود، به نحوه انتقال ویروس از بدن افراد آلوده به اشخاص سالم مربوط میشد. همه از خود میپرسیدند که چگونه میتوان جلوی ورود ذرات ویروسی به بدن را گرفت و از سلامت خود محافظت کرد.
مقاومت در مقابل ویروس کرونا
متاسفانه با گذشت بیش از 11 ماه از شروع همهگیری، دانشمندان همچنان مشغول بررسی روش عملکرد ویروس کرونا جدید هستند؛ با این وجود مرکز کنترل بیماریهای آمریکا (CDC) در تازهترین اطلاعات منتشر شده خود تاکید کرده که عمدهترین راه انتقال بیماری کووید 19 از طریق پخش شدن ذرات تنفسی افراد مبتلا به هوا و وارد شدن این ذرات ریز و درشت به سیستم تنفسی اشخاص سالم رخ میدهد. به این ترتیب وقتی یک فرد آلوده صحبت میکند، عطسه میکند، سرفه میزند و یا نفس میکشد، ذرات تنفسی حاوی ویروس کرونا جدید با ابعاد گوناگون در اطراف او پخش میشوند و اگر دیگران در نزدیکی این فرد باشند، این ذرات آنها را آلوده خواهد کرد.
با این تفاسیر روش انتقال دیگری که از چندین ماه پیش مورد توجه دانشمندان قرار گرفته بود، تماس سطوح آلوده و مالیدن دستها به چشم، دهان و بینی بود. اینطور که به نظر میرسد، ذرات ویروسی میتوانند از بدن افراد آلوده روی سطوح بنشینند و بسته به جنس سطح تا مدت قابل توجهی باقی بمانند. حال اگر فرد سالم با لمس سطوح مورد نظر، ذرات ویروسی را روی دست خود آورده و در نهایت صورتش را لمس کند، امکان آلوده شدن او وجود خواهد داشت.
اما همانطور که اشاره شد، یافته جدید دانشمندان دانشگاه واشینگتن که به تازگی مقاله آن منتشر شده، از توانایی بافت قسمتی از چشم برای مقاومت در مقابل ویروس کرونا خبر میدهد. در حالی که ویروس مرگبار مورد نظر بیشتر از همه روی دستگاه تنفسی تاثیر میگذارد، هنوز دقیقا مشخص نیست که وارد شدن عوامل بیماریزا به چشم انسان چگونه باعث ابتلا به کووید 19 میشود. با این وجود دانشمندان میگویند که این روش انتقال از لحاظ بیولوژیکی، منطقی به نظر میرسد.
بافت چشم انسان
محققان دانشگاه واشینگتن میگویند که قرنیه چشم یا همان گنبد شفافی که روی مردمک و عنبیه قرار گرفته، میتواند به ویروس کرونا که با نام رسمی “SARS-CoV-2” شناخته میشود، مقاوم باشد. البته این محققان اظهار کردهاند که یافتههای آنها هنوز در مراحل مقدماتی قرار دارد و به علاوه، با اینکه بافت مورد نظر در محیط آزمایشگاهی به کرونا آلوده نمیشود، اما نمیتوان گفت که این بافت نسبت به ویروسهای دیگر مقاوم است.
جاناتان ماینر (Jonathan Miner)، میکروبیولوژیست و سرپرست نویسندگان مقاله جدید میگوید که توانایی بافت قرنیه برای مقاومت در مقابل ویروس کرونا برای تمامی انسانها تایید نشده، اما قرنیه هیچکدام از چشمهای اهدا شده به دانشگاه واشینگتن که مورد آزمایش قرار گرفته بودند، ویروس SARS-CoV-2 را روی خود پرورش نمیدادند.
این موضوع مهمی بوده چرا که وقتی ذرات ویروس کرونا به بافتهای دیگری مانند ریه میرسند، سریعا سلولها را آلوده کرده و شروع به تکثیر میکنند. ماینر میگوید که احتمال مقاوم نبودن قرنیه چشم عده محدودی از انسانها به کرونا وجود دارد، اما تمامی تحقیقات او و تیمش از وجود این مقاومت خبر میدهد.
برای رسیدن به نتایج مورد نظر، ماینر و همکارانش بافت قرنیه 25 اهدا کننده و همچنین تعدادی موش را در معرض سه ویروس زیکا، SARS-CoV-2 و ویروس هرپس سیمپلکس 1 (HSV-1) قرار دادند. همانطور که اشاره کردیم، این بافتها با وجود مقاومت در مقابل ویروس کرونا نسبت به دو ویروس دیگر آسیبپذیر بودند و هردوی این ویروسها توانستند در بافت مورد نظر رشد کنند.
تحقیقات آینده
ماینر میگوید که بر اساس نتایج به دست آمده، ویروس کرونا جدید توانایی این را ندارد تا به قرنیه چشم و همچنین غشائی که روی آن را پوشانده، نفوذ کند. البته هنوز مشخص نیست که چرا این بافت بدن ما چنین واکنشی نسبت به عوامل بیماریزای کووید 19 دارد.
این دانشمندان اطلاعات یا ایدههای بیشتری برای رسیدن به نتیجه قطعی ندارند، اما این احتمال مطرح شده که مسیرهای ضد ویروسی خاصی در قرنیه باعث بروز این مقاومت در مقابل ویروس کرونا میشوند. جزئیات دقیق این مسیرها معلوم نبوده و انتظار میرود که انجام تحقیقات بیشتر در این زمینه، اسرار توانایی شگفتانگیز مورد نظر را برملا کند.
با این تفاسیر تیم ماینر تاکید میکند که تا رسیدن به نتایج قطعی، پزشکان، کارکنان کادر درمانی و تمامی کسانی که با افراد آلوده به کووید 19 سر و کار دارند، نباید پوشیدن عینکهای محافظ را فراموش کنند. به بیان دیگر اطلاعات کافی برای تایید این موضوع که ویروس کرونا از چشم منتقل میشود، وجود نداشته و نباید کسی در این رابطه خودسرانه عمل کند.
ماینر در نهایت میگوید که تواناییهای ناشناخته ویروس SARS-CoV-2 هنوز در دست بررسی هستند و بهتر است که این تواناییها دست کم گرفته نشوند. شاید در آینده نزدیک به صورت رسمی تایید شود که پوشاندن چشم به منظور جلوگیری از انتقال کووید 19 واقعا لازم نیست، اما تا آن زمان، دانشمندانی مانند ماینر باید به تحقیقات خود ادامه دهند.
مقاله دانشگاه واشینگتن در ژورنال “Cell Reports” منتشر شده است.