کروز کنترل در خودرو چیست، چه مزایایی دارد و چگونه میتوان از آن استفاده کرد؟ در این مقاله به بررسی هرآنچه باید از Cruise Control بدانید خواهیم پرداخت.
کروز کنترل (Cruise Control) یکی از محبوبترین و البته پرکاربردترین آپشنهای اتومبیلها است. اما چه چیزی باعث شده این آپشن بین رانندگان محبوب شود؟ این سیستم در جادههایی به کمک راننده میآید که بدون پیچ وخم هستند و اسباب راحتی راننده و سرنشینان را فراهم میسازد. جادههای بین شهری آمریکا صاف، طولانی و هموار بود و به همین علت نیاز داشت تا مکانیزمی طراحی شود که به راننده کمک کند و کروز کنترل خودرو آپشنی بود که برای اولین بار در کشور آمریکا و برای کمک به راننده مورد استفاده قرار گرفت.
مزایای استفاده از کروز کنترل در خودرو
راحتی راننده و سرنشینان خودرو در مسیرهای طولانی، عدم نیاز به کنترل پدال گاز توسط راننده و کاهش مصرف سوخت از جمله مزایای کروز کنترل خودرو هستند. این سیستم معایبی هم دارد که از جملهی آنان عدم کارایی در ترافیک شهری و عدم توانایی در شناخت وضعیت جاده است. این سیستم زمانی شروع به کار میکند که راننده آن را فعال و روی سرعت دلخواه تنظیم کند و با همان سرعتی که راننده برای آن مشخص کرده ادامهی مسیر میدهد.
از آنجایی که پس از شروع به کار این سیستم کنترل دریچه گاز توسط کروز کنترل خودرو انجام میشود دیگر نیازی به فشار دادن پدال گاز نیست و راننده باید پای خود را از روی پدال گاز بردارد.
کروز کنترل زمانی غیر فعال میشود که راننده پدال گاز یا ترمز را فشار بدهد و در این حالت سرعت خودرو تحت کنترل راننده قرار میگیرد.
دکمههای کنترلی بر روی فرمان و یا یک اهرم کنترلی که اغلب در کنار فرمان به کار میرود مختص به خودروهایی است که دارای آپشن کروز کنترل هستند و راننده میتواند با بهرهمندی از این سخت افزارهای کنترلی وضعیت فعالیت این سیستم را مشخص کند و سرعت دلخواهش را تنظیم کند.
بخشهای ON/OFF, +RES , CANCEL , -SET چهار بخش اصلی کروز کنترل هستند. فشار دادن دکمهی ON/OFF منجر به روشن شدن کروز کنترل میشود. چراغ مخصوص کروز کنترل پس از روشن شدن خودرو در صفحه کیلومتر خودرو نمایان میشود. فشردن این دکمه موجب میشود ECU برای حالت کروز کنترل حاضر شود ولی خودرو در حالت کروز کنترل قرار نمیگیرد.
مرحلهی بعدی فشردن دکمهی SET- است که کروز را فعال میکند. در این موقعیت خودرو با همان سرعتی که تا الان حرکت کرده ادامه مسیر میدهد. سرعت ۴٠ یا ۵٠ کیلومتر بر ساعت برای فعال شدن این سیستم نیاز است؛ البته این سرعت در خودروهای مختلف متفاوت است. در این حالت اگر راننده میخواهد سرعت خودرو را افزایش دهد باید دکمهی RES+ را فشار دهد. با هر بار فشردن دکمهی RES+ در بیشتر خودروها یک کیلومتر بر ساعت به سرعت خودرو اضافه میشود، راننده اگر میخواهد سرعت خود را به ده کیلومتر بر ساعت افزایش دهد باید دکمهی RES+ را ده مرتبه فشار دهد. برای غیر فعال کردن مقطعی کروز کنترل باید از دکمهی CANCEL استفاده کرد؛ البته با تحریک پدال گاز یا ترمز نیز میتوان این کار را انجام داد ولی مقداری خطرناک است.
سیستم کروز کنترل اغلب در خودروهایی به کار میرود که دارای گیربکس اتوماتیک هستند زیرا در این خودروها تغییر در وضعیت دریچه گاز، سرعت خودرو را افزایش میدهد و دیگر برای تعویض دنده نیازی به گرفتن کلاج نیست.
سیستم کروز کنترل که فقط کنترل دریچه گاز را بر عهده دارد، از سرعتهای کمتر هم میتواند فعال شود ولی در بعضی از خودروهایی که گیربکس دستی دارند نیز این سیستم به کار گرفته میشود. اگر قرار است این سیستم در خودروهایی که دارای گیربکس دستی هستند استفاده شود باید خودرو در سبکترین دنده قرار بگیرد و پس از آن کروز کنترل فعال شود؛ به دلیل اینکه اگر خودرو در سبکترین دنده قرار بگیرد دیگر به تعویض دنده احتیاجی نیست و خودرو این توانایی را دارد که بدون تعویض دنده تا سرعتهای بالا حرکت کند. در این خودروها برای غیر فعال کردن کروز کنترل میتوان از پدال کلاج به جای پدال گاز و ترمز استفاده کرد.
یک موتور الکتریکی در خودروهایی که ارتباط بین پدال گاز و دریچه گاز از طریق سیم بر قرار میشود وجود دارد. این موتور الکتریکی به علت این که دور لازم برای موتور فراهم شود و خودرو به سرعت مشخص شده توسط راننده برسد سیم گاز را به میزان نیاز میکشد.
دریچهی گاز برقی که در برخی از خودروها وجود دارد باعث میشود این سیستم به گونهی دیگری عمل کند. در این خودروها توسط پدال گاز سیگنالی به ECU فرستاده میشود و بعد از آن ECU به مقدار لازم موتور برقی قرار گرفته در دریچهی گاز را میچرخاند و این کار موجب افزایش دور موتور و باز شدن دریچهی گاز میشود. به عبارت دیگر، کنترل دریچه گاز به شکل الکتریکی انجام میپذیرد. در این خودروها پس از فعال شدن کروز کنترل ECU مناسب با سرعتی که راننده خواسته موجب باز شدن دریچه گاز میشود و زمانی که خودرو به سرعت مورد نظر رسید دریچه گاز را به طور ثابت در همان حالت نگه میدارد.
امکان دارد در هر دو نوع دریچه گاز سیمی و برقی نیاز باشد موقعیت دریچه گاز برای ثابت ماندن در سرعت تعیین شده تغییر کند زیرا ممکن است مسیر افت و خیز داشته باشد و همچنین جهت خودرو تغییر کند. برای مثال اگر در حال عبور از مسیر صاف ناگهان به سربالایی رسیدیم کروز کنترل دریچه گاز را بیشتر باز میکند تا قدرت موتور را بیشتر افزایش بدهد و خودرو در همان سرعت باقی بماند.
جمعبندی
در مجموع باید گفت که کروز کنترل یک سیستم کنترلی است که با استفاده از سنسور سرعت، اختلاف بین سرعت لحظهای و سرعت خواسته شده را محاسبه میکند و با توجه به این اختلاف میزان بازتر شدن دریچه گاز را مشخص میکند. بیشتر شدن اختلاف میان سرعت لحظهای خودرو و سرعت خواسته شده کروز کنترل، دریچه گاز را بیشتر باز میکند و ماشین شتاب بیشتری پیدا میکند تا زمان رسیدن به سرعت دلخواه کمتر شود. زمانی که خوردو به سرعت دلخواه نزدیک میشود رفته رفته میزان باز بودن دریچه گاز و شتاب خوردرو کم میشود.