لزوم کاهش تعرفه خودروهای وارداتی برای واردات خودروهای ارزان قیمت

برای واردات موفق خودرو ابتدا باید شاهد کاهش تعرفه خودروهای وارداتی باشیم؛ اما آیا دولت قصد این کار را دارد؟ جزئیات را در ادامه بخوانید.

احتمالا می‌دانید که واردات خودرو آزاد شده و مجوزهای لازم برای این کار داده شده است. حتی مجمع تشخیص مصلحت نظام هم که با این موضوع مشکل داشت، موافقت خود را به صورت مشروط اعلام کرد و هم‌اکنون هیچ مشکلی برای واردات خودرو وجود ندارد؛ اما سوال اینجاست که آیا می‌توان خودروهای ارزان قیمت خارجی را وارد کشور کرد؟

سوال دیگری که ممکن است درباره طرح آزادسازی واردات خودرو مطرح شود این است که آیا خودروهای وارداتی عادلانه توزیع خواهند شد؟ یا اینکه آیا سامانه‌ای برای واردات خودرو در نظر گرفته می‌شود؟ و سوال آخر این که واردات خودرو از کدام کشورها خواهد بود؟ در ادامه به این سوالات پاسخ خواهیم داد.

کاهش تعرفه خودروهای وارداتی امری لازم است

از روز چهارشنبه هفته گذشته که وزارت صمت و هیات دولت اعلام کردند مصوبه واردات خودرو مورد موافقت مجمع تشخیص قرار گرفته تا به امروز، سوالات زیادی پیرامون کم و کیف واردات خودرو مطرح شده و البته پاسخ کاملی به آن داده نشده است. همان‌طور که می‌دانید در حال حاضر برخی از خریداران دست از خرید خودروهای داخلی یا مونتاژی کشیده‌اند و منتظر خرید محصولات وارداتی هستند.

آن‌طور که کارشناسان خودرو بیان می‌کنند برای این که قیمت خودروهای وارداتی مقرون به صرفه و اقتصادی باشد و عموم مردم بتوانند از آنها استفاده کنند باید گمرک و آن 21 نهاد دیگری که از واردکنندگان عوارض و مالیات دریافت می‌کنند از هزینه‌های خود کم کنند تا خودروهای وارداتی با قیمت مناسب وارد کشور شود. آنها معتقدند که در غیر این صورت نمی‌توان گفت خودروی ارزان قیمت خارجی در ایران هم ارزان قیمت است!

گفتنی است که دولت سیزدهم همچنان در جریان تصمیم‌گیری‌های خود برای تعرفه واردات خودرو سقفی مشخص نکرده و این امری ضروری است که دولت پیش از آغاز واردات خودرو با واردکنندگان و دیگر کارشناسان سلسله نشست‌های تخصصی برگزار کند و طی آن از واردکنندگان نظرخواهی شود که چه تعرفه‌ای در حال حاضر مناسب است.

عده‌ای از اعضای انجمن قطعه سازان بر این باور هستند که در شرایط فعلی بهترین و عادلانه‌ترین تعرفه‌ای که دولت می‌تواند برای واردات خودرو در نظر بگیرد، 30 درصد است و برای واردکنندگان هم باید 10 درصد سود در نظر گرفته شود. از طرفی واردکنندگان با اکثریت آراء معتقدند که باید تعرفه واردات 20 درصد باشد.

واردکنندگان معتقدند که با تعرفه 20 درصدی خودروهای وارداتی با قیمت مناسب‌تری به دست مشتریان خواهد رسید. از طرفی آنها به سود 10 درصدی که اعضای انجمن قطعه سازان پیشنهاد کرده‌اند راضی هستند و حتی بیان داشته‌اند که سود 7 تا 10 درصدی معقول است.

رقابت بین خودروسازان شکل نمی‌گیرد

لازم به ذکر است که واردات خودرو در صورتی می‌تواند بین شرکت‌های خودروسازی داخلی رقابت ایجاد کند که تعرفه‌ها و هزینه‌های بالای گمرک کاهش یابد، وگرنه بازار خودروهای داخلی از خودروهای وارداتی هیچ تأثیری نخواهد پذیرفت. بنابراین نکته مهم دیگر در واردات این است که خودروهایی وارد کشور شود که از نظر قیمتی با خودروهای داخلی در یک سطح باشند تا بتوانند با یکدیگر به رقابت بپردازند.

در غیر این صورت اتفاقی که می‌افتد این است که خودروهای وارداتی در بازار ساز خود را کوک می‌کنند و بازار خودروهای داخلی هم به همان منوال گذشته راه اشتباه و ناهموار خودشان را ادامه می‌دهند. در این حالت آزادسازی واردات خودرو تنها برای عده‌ای از افراد مطلوب خواهد بود و اکثریت جامعه همچنان در خرید خودروی با کیفیت ناتوان می‌مانند.

اعضای کمیسیون ماده یک باید دقت بیشتری کنند

نهادی که تعرفه واردات خودرو را مشخص می‌کند، کمیسیون ماده یک است. در این کمیسیون اعضایی از نمایندگان وزارت صمت، اقتصاد، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، اتاق بازرگانی، وزارت جهاد کشاورزی و بانک مرکزی حضور دارند. این گروه در کل بنا بر وضعیتی که کشور در آن قرار دارد تعرفه واردات کالاهای مختلف را مشخص می‌کنند، اما بیشترین تعرفه‌ای که در این کمیسیون تعیین شده مربوط به خودرو بوده است.

در شرایط کنونی اعضای کمیسیون ماده یک باید دقت داشته باشند که در دولت سیزدهم هم مقام معظم رهبری دستور داده‌اند تا خودروهای داخلی با کیفیت شوند و بازار رقابتی شکل بگیرد و هم رئیس جمهور کشور 8 فرمان مبنی بر واردات خودرو صادر کرده است. از طرفی می‌دانیم که باید انحصارطلبی در بازار خودرو شکسته شود تا قیمت‌ها پایین بیاید.

در راستای متعادل‌سازی شرایط موجود و هدایت بازار خودرو به وضعیت مطلوب، اعضای کمیسیون مذکور باید توجه داشته باشند که تعرفه‌های واردات خودرو را به نحوی معین کنند که تمام اقشار کم‌درآمد جامعه هم بتوانند نسبت به خرید خودرو اقدام کنند و تقاضای بی‌حد و مرز کنونی از بین برود و دست سوداگران کوتاه شود.

در صورتی که اعضای کمیسیون ماده یک هنگام تعیین تعرفه واردات خودرو به سخنان رهبری و رئیس جمهور و داد دل مردم گوش کنند، مطمئنا شاهد تعیین تعرفه‌ای منطقی و قابل قبول در دولت سیزدهم خواهیم بود و آثار این اتفاق به زودی نمایان خواهد شد. از طرفی هم واردکنندگان خودرو معتقدند که اعضای این کمیسیون مثل همیشه روی تعرفه‌های پایین مقاومت می‌کنند.

واردات خودرو چه شروطی دارد؟

واردات خودرو اگرچه آزاد شده، اما مسلما بی‌قید و شرط نبوده و برخی شروط برای واردکنندگان در نظر گرفته شده است. در همین راستا مهدی دادفر، دبیر انجمن واردکنندگان خودرو گفته است:

اکنون واردکنندگان خودرو ملزم به رعایت استاندارد آلایندگی یورو 6، استانداردهای ایمنی 51 گانه و اسقاط متوسط 6 خودروی فرسوده به ازای هر دستگاه خودروی وارداتی هستند. این موارد برای واردکننده خودرو هزینه دارد؛ اول آن که رعایت برخی از استانداردها که خیلی کشورها الزامی نکردند، برای ایران ضرورت ندارد. این امر به شدت باعث افزایش قیمت خودرو می‌شود و از طرفی اسقاط خودرو هم هزینه‌بر است و باعث می‌شود بر قیمت خودروهای وارداتی بیفزاید.

به گفته دادفر، تعرفه اسمی واردات خودرو 40 تا 75 درصد است اما حقوق و عوارض واقعی دولتی پرداختی توسط واردکنندگان برای هر دستگاه خودرو نزدیک به 100 درصد است. آن طور که دادفر می‌گوید، در سال 95 حدود 70 درصد درآمدهای غیر نفتی دولت از محل دریافت مالیات‌ها بوده است.

در سال 95 نسبت به سال 94 دریافت مالیات‌ها و عوارض حدود 28 درصد رشد داشته و فقط 2 هزار و 600 میلیارد تومان و نزدیک به 2 درصد از درآمدهای مالیاتی از منبع واردات خودرو حاصل شده است. تازه یک‌سری از مالیات‌ها از جمله مالیات در درآمد، مالیات اشخاص حقوقی، مالیات بر نقل و انتقال خودرو، مالیات شماره گذاری خودرو و مالیات بر ارزش افزوده نیز در مبلغ مذکور محاسبه نشده است و با احتساب همه آنها این رقم به 3 هزار و 870 میلیارد تومان خواهد رسید که 4.5 درصد از درآمدهای مالیاتی دولت در سال 95 بوده است.

به عقیده کارشناسان صنعت خودرو دولت هر اقدامی که قرار است برای واردات خودرو و آسان‌سازی آن انجام دهد را باید همین الان انجام دهد و موکول کردن آن به بعدا باعث می‌شود تا شاهد انفجار قیمتی دیگری در بازار خودروی داخلی باشیم. یکی از واردکنندگان خودرو در خصوص واردات گفته است:

در اروپا خودرو کمتر از ۱۰ هزار دلار وجود ندارد. حال اگر ما بخواهیم خودرویی مانند فیات پاندا را وارد کنیم در کارخانه قیمت این خودرو ۳۰۰ میلیون تومان می‌شود، با حداقل تعرفه ۳۰ درصدی ۱۰۰ میلیون تومان به قیمت این خودرو اضافه می‌شود، با احتساب هزینه لجستیک که ۲ هزار یورو (۶۰ میلیون تومان) می‌شود و منهای سایر هزینه‌ها و عوارض قیمت این خودرو ۴۶۰ میلیون تومان تمام می‌شود؛ در این میان ۱۰ درصد سود واردکننده هم باید لحاظ کرد. از همین رو ضرورت دارد که دولت نسبت به تسهیل شرایط و کاهش هزینه‌ها اقدام کند.

بازار خودروهای وارداتی رقابتی است

همزمان با آزادسازی واردات خودرو پیشنهادات مختلفی از سوی کارشناسان مطرح شده و هر یک از آنها قالبی را برای واردات عنوان می‌کنند. برخی معتقدند برای آن که مردم بتوانند از این خودروها بهره‌مند شوند نیاز است واردات در قالب یک سامانه باشد، اما کسانی که واردکننده خودرو هستند اعتقاد دارند که ایجاد سامانه برای فروش رقابت را کم خواهد کرد.

این امر بدیهی است که واردکنندگان به سمت وارد کردن خودروهایی خواهند رفت که خوب فروش می‌روند و اگر سامانه‌ای در این راستا ایجاد شود، تنها رقابت را کم می‌کند و فایده دیگری نخواهد داشت.