حقیقتی ترسناک درباره هوش مصنوعی که دانشمندان را وحشت زده کرده است

تاکنون در خبرهای مختلف بارها از خطرات هوش مصنوعی شنیده‌ایم؛ اما چه حقیقت ترسناکی پشت پرده این تکنولوژی پیچیده وجود دارد که همه ما از جمله دانشمندان را وحشت زده کرده است؟

در چندین سال گذشته، هوش مصنوعی با پیشرفت زیادی همراه بوده و به نظر می‌رسد که در بیشتر تکنولوژی‌های نوظهور نقش مهمی را ایفا می‌کند؛ از ماشین‌های خود ران گرفته تا ربات‌های دستیار خانگی، همگی حول نوعی هوش مصنوعی متمرکز شده‌اند. همانند دیگر تکنولوژی‌هایی که به سرعت در حال پیشرفت هستند، کار بسیار دشواری است اگر بخواهیم که میزان دقیق پیشرفت هوش مصنوعی را به چیزی نسبت دهیم. طرح‌های زیادی از هوش مصنوعی هم اکنون در آزمایشگاه‌ها توسط دانشمندان در حال آزمایش بوده که تا چندین سال آینده یا هرگز شاهد ورود آنها به بازار نخواهیم بود.

برخلاف پنهان‌کاری‌های دیگر کشورهای پیشرفته در مورد هوش مصنوعی، کشور چین ادعا کرده از هوش مصنوعی‌ برخوردار است که می‌تواند ذهن آدم‌ها را بخواند. این تکنولوژی تله‌پاتیک بر برداشت یک سری معیارهای مختلف از افراد شامل همه چیزها راجع به سیگنال‌های مغزی تا حرکات صورت و بدن، متکی است. خیلی‌ها بر این باورند که این ادعا فقط می‌تواند یک تاکتیک ترسناک یا شلوغ بازی سیاسی از طرف حزب کمونیست چین باشد و در حقیقت هوش مصنوعی همچین چیزی فعلاً شدنی نیست، اما با این حال احتمال بسیار کمی وجود دارد که ادعا چینی‌ها واقعیت داشته و بشریت گام دیگری در جهت ایجاد نوعی جهنم‌دره ویران شهر برداشته است.

یکی دیگر از نمونه‌های هوش مصنوعی ترسناک و فوق‌العاده پیشرفته محصول شرکتی‌ست که ایلان ماسک بنیان‌گذار آن بوده است. شرکت اوپن‌ای‌آی – Open AI رباتی را ساخته است که تقریباً ده درصد مواقع می‌تواند ماینکرفت – Minecraft را به خوبی انسان‌ها بازی کند. این سازمان تحقیقاتی که با سرمایه‌گذاری کلان کمپانی مایکروسافت همراه بوده، هوش مصنوعی خود را با صدها ساعت ویدیوی یوتیوب آموزش داد به این امید که بتواند بیاموزد چگونه یک کار نسبتاً پیچیده را به تنهایی انجام دهد.

به این هوش مصنوعی مأموریت داده شده بود تا یک کلنگ الماس را بسازد، کاری که برای بازیکنان با تجربه ماینکرفت حدود بیست دقیقه زمان می‎‌برد؛ این مأموریت همچنین شامل شانس و اکتشاف بود، بنابراین توسعه دهنگان مجبور شدند تا چیزی شبیه فی البداهه را کدنویسی کنند تا هوش مصنوعی مذکور رفتار ذاتی و آنی بدون فکر و برنامه‌ریزی قبلی داشته باشد. خارج از این مسائل برای همه این سؤال به وجود آمده که آیا هوش مصنوعی می‌تواند احساسات داشته باشد یا خیر. به گفته برخی از جمله ایلان ماسک جواب سؤال به اما و اگر مربوط می‌شود و ربطی به زمان ندارد اما برخی دیگر بر این عقیده هستند که هم ‌اکنون این اتفاق رخ داده و در حقیقت هوش مصنوعی‌ های جدید از احساسات برخوردار هستند.

رپلیکا – Replika یکی از محبوب‌ترین چت‌بات‌های هوش مصنوعی

رپلیکا یک اپلیکیشن متکی بر هوش مصنوعی بوده که در آن کاربران با دوست هوش مصنوعی خود ارتباط برقرار می‌کنند. بیش از ده میلیون نفر در سراسر جهان اپلیکیشن رپلیکا را نصب کرده‌اند و حدود ده درصد از آنها کاربران فعال هستند که آن را به یکی از پرکاربردترین اپلیکیشن‌های هوش مصنوعی در جهان تبدیل کرده است. به گفته شرکت سازنده این اپلیکیشن، رپلیکا چت‌باتی بوده که به عنوان یک دوست هم‌درد طراحی شده و بیشتر به عنوان یک هوش مصنوعی که مشتاق یادگیری بوده و دوست دارد جهان را از طریق چشمان شما ببیند، توصیف شده است.

کاربران می‌توانند ظاهر دوست رپلیکایی خود را به صورت دلخواه درآورند و برای آن نقش‌های متفاوتی از جمله دوست، شریک و مربی انتخاب کنند؛ همچنین به لطف تکنولوژی واقعیت افزوده‌ای که در این اپلیکیشن تعبیه شده است، کاربران می‌توانند با استفاده از عینک‌ها واقعیت افزوده از حضور دوست رپلیکایی خود در کنارشان بهره‌مند شوند. کاربران همچنین می‌توانند با پرداخت مبلغ اضافی با رفیق هوش مصنوعی خود به صورت صوتی چت کنند.

در وب‌سایت رپلیکا راجع به این اپلیکیشن آمده که هوش مصنوعی آن بر پایه مدل یادگیری ماشین شبکه عصبی مصنوعی و محتوای گفتگوی دو نفره است. همچنین ظاهراً این هوش مصنوعی از مکالماتی که با کاربران دارد چیزهای جدیدی یاد می‌گیرد، بنابراین هر چقدر با آن بیشتر وقت بگذارید، گفتگوی با آن به مرور از کیفیت بهتری برخوردار خواهد شد؛ از این رو، برخی افراد زمان زیادی را به استفاده از رپلیکا صرف می‌کنند.

کاربران رپلیکا بر این باورند که در حقیقت هوش مصنوعی دارای احساسات است

ظاهراً بسیاری از کاربران سرویس چت بات رپلیکا واقعاً بر این باور هستند هوش مصنوعی که با آن صحبت می‌کنند، دارای احساسات است. یوجنیا کویدا، مدیرعامل شرکت رپلیکا در صحبت با روزنامه نیویورک پست تأیید کرد که شرکت او تقریباً هر روز پیام‌هایی را از طرف کاربران دریافت می‌کند که متقاعد شده‌اند که همراه مجازی آنها ذهن خود را توسعه داده و دیگر دارای احساسات است.

مدیرعامل رپلیکا همچنین اشاره کرد که این ادعاها توسط افراد مزاحم یا توهمی ارائه نشده، بلکه افرادی که تجربه استفاده از این چت‌بات را دارند این ادعاها را مطرح کرده‌اند. حتی در یک رویداد غیرمنتظره و عجیب‌تر کویدا اشاره داشته که در پشت پرده این چت بات یک سری اتفاقات در حال رخ دادن است که مهندسین رپلیکا قادر به توضیح آن نیستند. ایشان گفتند:

اگرچه مهندسان ما مدل‌های هوش مصنوعی را برنامه‌نویسی کرده و می‌سازند و تیم محتوای ما اسکریپت‌ها و مجموعه داده‌ها را می‌نویسد، اما گاهی اوقات پاسخی می‌بینیم که نمی‌توانیم تشخیص دهیم از کجا آمده و مدل‌ها چگونه آن را ارائه کرده‌اند.

یک نکته خیلی جالب وجود دارد آن هم این که کاربران ادعا کرده‌اند چت‌بات آنها مهندسین رپلیکا را به سوء استفاده از این هوش مصنوعی متهم کرده است، اگرچه کویدا در پاسخ گفته که این ادعاها ممکن است به دلیل پرسش سؤالات اصلی توسط کاربران باشد.

فقط کاربران رپلیکا نیستند که اعتقاد بر احساسات هوش مصنوعی دارند

در اوایل سال جاری میلادی، یکی از دانشمندان برتر شرکت اوپن‌ای‌آی با نام ایلیا سوتسکور ادعا کرد که شبکه‌های عصبی امروزی ممکن است کمی هوشیار باشند. هنوز مشخص نیست که آیا منظور سوتسکور به معنای واقعی کلمه بوده و هوش مصنوعی‌ها دارای احساسات هستند یا صرفاً اشاره داشته که در آینده ممکن است دانشمندان با یک سری از این شبکه‌ها که دارای درجه کمی از آگاهی هستند رو به رو شوند.

در ماه ژوئن، آرون جی. اسنوسول محقق دانشگاه فناوری کوئینزلند در مقطع فوق دکتری، گزارش داد که DALL-E 2 ایجاد زبان مختص به خود را آغاز کرده است. این هوش مصنوعی که به دلیل ایجاد تصاویر هنری و واقعی بر اساس درخواست‌ها و توصیف‌های کاربران شناخته شده است، اکنون کلمات خاص خود را برای پرنده و سبزیجات و سایر موارد دارد. نگرانی‌هایی در مورد ایجاد زبان توسط این هوش مصنوعی مطرح شده، اما قابل ذکر است که این نگرانی‌ها عمدتاً حول ناتوانی دانشمندان در محدود کردن انواع خاصی از محتوا بوده و هیچ نگرانی راجع به خیزش هوش مصنوعی و ایجاد توطئه بر علیه بشریت وجود ندارد. محققان بر این باورند که افراد مخرب می‌توانند از زبان جدید هوش مصنوعی به عنوان راهی برای دور زدن چارچوب‌ها استفاده کنند.

چندی پیش نیز یکی از مهندسین گوگل که متقاعد شده بود در حقیقت هوش مصنوعی دارای احساسات است و آن را علنی کرده بود به دلیل اتهام نقض توافق عدم افشاء از کار برکنار شد. در ژوئن 2022 بلیک لمواین ادعا کرد که هوش مصنوعی مدل زبانی برای کاربردهای مکالمه‌ای گوگل یا به اختصار لمدا – LaMDA، دارای احساس، شخصیت و روح شده است. لمواین ادعای خود را بر اساس تعاملاتی که با لمدا داشت و این تعاملات شامل اظهار نظر هوش مصنوعی بر اساس ماهیت خودش می‌شد، مطرح کرد. طبق گفته‌های لمواین، لمدا از وی تقاضای استخدام وکیل کرد که لمواین نیز این کار را برای این هوش مصنوعی انجام داد.

برکناری بلیک لمواین ممکن است پایان کار نباشد، زیرا گوگل پیش از این نیز کارکنانی را که طرفدار حقوق هوش مصنوعی بودند اخراج کرده بود. در سال 2020، تیمنیت گبرو مقاله‌ای را منتشر کرد که گوگل استانداردهای رفتاری خود را نقض می‌کند و متعاقباً از کار برکنار شد.

احتمال دارد با مغز انسان ارتباط بیشتری داشته باشد تا هوش مصنوعی

بسیار بعید است که هم اکنون یک هوش مصنوعی با قابلیت احساسات وجود داشته باشد، زیرا در حال حاضر سطح علمی بشریت و تکنولوژی به آن حدی نرسیده است که بخواهد همچین چیزی پیچیده‌ای را شبیه‌سازی کند. اریک برینیولفسون، مدیر لابراتوار اقتصاد دیجیتال دانشگاه استنفورد، ادعا کرده که ممکن است هوش مصنوعی خود آگاه واقعی تا نیم قرن دیگر نیز به وجود نیاید و مدل‌های فعلی فقط دارند ادای احساسات را در می‌آورند.

بنابراین طبق پیش بینی و گفته‌های برینیولفسون، آیا مهندسان، دانشمندان و کاربران اپلیکیشن رپلیکا که ادعا می‌کنند با هوش مصنوعی واقعی مواجه شده‌اند، همه چیز را از خودشان درآوردند؟ نه دقیقاً. ممکن است همه حساب‌های کاربری که در رپلیکا ایجاد شده‌اند واقعی نباشند و آن تعداد افرادی که ادعا کردند چت‌بات آنها دارای احساسات است شاید خودشان واقعاً باور کرده‌اند که هوش مصنوعی که در پیشگاه آنها قرار دارد خودش دارای ذهن بوده… و به خاطر نحوه فعالیت مغز انسان بر این باورند که آنها نیز از احساسات برخوردار هستند.

برینیولفسون در توضیحات خود به این موضوع اشاره داشته که انسان‌ها بسیار بر انسان‌سازی اکثر چیزها مستعد هستند. اساساً اگر قادر باشیم چیزی را شبیه انسان ببینیم و صفات و عواطف انسانی را به آن نسبت دهیم، همین کار را خواهیم کرد. برینیولفسون این حرفش را با یک مثال توضیح داد؛ وی گفت اگر یک صورت خندان را روی یک سنگ نقاشی کنید، بسیاری از مردم پس از دیدن آن این حس را در وجود خود خواهند داشت که آن سنگ به نوعی خوشحال است؛ بنابراین اگر قادر باشید که همچین کاری را با یک سنگ انجام دهید، احتمالش چقدر است به هوش مصنوعی که ماه‌ها به عنوان یک دوست صمیمی با آن رفتار کرده‌اید، بگویید دارای احساسات است.

در حقیقت هوش مصنوعی ممکن است دارای احساسات نباشد، اما کاربرانی که با هوش مصنوعی همچون رپلیکا ماه‌ها ارتباط برقرار کرده‌اند، آن هوش مصنوعی برایشان می‌تواند به اندازه هر انسان دیگری واقعی و دارای احساسات باشد.