هنگام مواجهه با یک آسیب دیدگی یا حادثه شدید باید چه کار کنیم؟ در ادامه به بررسی اشتباهات خطرناک در کمک های اولیه میپردازیم.
امیدواریم که هیچ زمانی حادثه یا اتفاقی برایتان نیفتد، اما حادثه خبر نمیکند و ممکن است برای هر یک از ما و در هر موقعیتی رخ دهد. احتمالا پیش آمده که پس از دیدن آسیب دیدگی اشخاص و زخمی شدن آنها دست و پای خود را گم کنید و ندانید که در لحظه باید چه کاری انجام دهید که بهترین تصمیم ممکن را گرفته باشید.
اشتباهات کمک های اولیه
همچنین این امکان وجود دارد که بر اساس گفتهها و شنیدههای دیگران اقدام به انجام کاری کنید که عفونت فرد آسیب دیده را شدیدتر یا آسیب دیدگی را بدتر کند. گاهی پیش میآید بدترین تصمیم ممکن را گرفتهایم و اشتباه ما باعث وقوع حوادث ناخوشایند دیگری برای طرف مقابلمان شده است.
در این مطلب قصد داریم به بیان اشتباهات رایجی بپردازیم که ممکن است در طول زندگی خود و در حین مواجهه با افراد مصدوم انجام دهید و شاید به واسطه ندانمکاریهای خود سلامت افراد را به خطر بیندازید. کمکهای اولیه اصولی دارد که باید دقیقا همان را انجام دهید و از انجام اقدامات خودسرانه بپرهیزید.
1. پس از حادثه در جایی قرار میگیرید که یافتن شما سخت میشود
ممکن است منزلی که در آن سکونت دارید یک حیاط پشتی داشته باشد و فصل بهار باشد و موعد بیرون آمدن زنبورها. تصور میکنیم هنگام آب دادن باغچه حیاط خود یک زنبور دستتان را نیش میزند و از آنجایی که به نیش زنبور حساسیت دارید، واکنش آلرژیکی جدی گریبان شما را خواهد گرفت.
حتی ممکن است به واسطه دردی که در ناحیه قلب یا سر دارید روی زمین دراز بکشید تا کسی بیاید و نجاتتان دهد؛ اما آیا همواره کسی هست که به دادتان برسد؟ در هنگام بروز چنینی اتفاقاتی سر جای خود نایستید و برای دریافت کمک به سراغ نزدیکترین شخصی که میبینید بروید.
حتی ممکن است یک روز معمولی که در رستوران مشغول صرف غذا هستید، دانهای برنج توی گلویتان بپرد و راه تنفسی شما را مسدود کند و نخواهید افراد حاضر در آنجا را به زحمت بیندازید. اینجاست که به سرویسهای بهداشتی رستوران میروید و خدایی نکرده کسی صدایتان را نخواهد شنید.
راه حل آسانی که در اینگونه شرایط به ذهن ما میرسد این است: اگر واکنش آلرژیک شدید داشتید یا آسیب جدی به جسمتان وارد شده بود، از اولین فردی که میبینید درخواست کنید به اورژانس زنگ بزند. همچنین از افرادی که در محل حادثه حاضر هستند بخواهید نیروهای امدادی را راهنمایی کنند. به طور خلاصه باید در نقطهای قرار بگیرید که به مردم دیگر دسترسی داشته باشید.
2. جراحتهای ناشی از تصادف مهم نیستند؟
اگر تاکنون تصادف کرده باشید یا فردی را که تصادف کرده دیده باشید، در وهله اول ممکن است فرد سریعا از جایش بلند شود و بگوید که حالش خوب است و اتفاقی نیفتاده؛ اما آیا این گفته صحت دارد؟ عدهای بعد از تصادف اینگونه ابراز میکنند که آسیبی ندیدهایم، ولی برخی از حاضران در موقعیت از اصطلاح «تو هنوز داغی» استفاده میکنند.
پاسخ جنگ و گریز پس از بروز یک حادثه همین است. در آنِ واحد بدن در واکنش به اتفاقی که رخ داده نمیداند باید بایستد و بجنگد یا برای همیشه از موقعیت فرار کند! البته نتیجه همواره جنگ است و چون آدرنالین در بدن افزایش مییابد، احساس هر گونه دردی از بین میرود.
حتما برایتان پیش آمده که پا یا دست شما به جایی برخورد کرده و متوجه نشدهاید. اینگونه مواقع دقایقی بعد یا حتی ساعتها بعد متوجه درد خواهید شد. ممکن است پروسه مذکور ده دقیقه طول بکشد و ممکن است ساعتها پاسخی دریافت نشود. حتی نیروهای امدادی که در صحنه نیستند قادر به تعیین خونریزی یا شکستگی نخواهند بود. راه حل این موضوع، مراجعه به بیمارستان است؛ حتی اگر مشکلی در سلامتی وجود نداشت.
3. برداشتن پانسمان از روی زخم در حال خونریزی درست است
اگر در ناحیهای از بدن خود دچار خونریزی شدهاید و محل آن را برای انعقاد خون پانسمان کردهاید، بهتر است دست به پانسمان نزنید؛ چرا که احتمال خونریزی مجدد را افزایش میدهید. بعد از پیچیدن گاز استریل دور انگشت یا کف دست خود فاکتورهای انعقادی خون در محل خونریزی جمع میشوند تا بدین ترتیب مانع ادامه خونریزی شوند.
اگر پانسمان را باز کنید به احتمال خیلی زیاد این فاکتورها که به پانسمان چسبیدهاند از بین خواهند رفت. راه حل سادهای برای این مشکل وجود دارد. بانداژی جدید روی محل بانداژ قبلی قرار دهید و در صورتی که خونریزی عود کرد، محل آن را فشار دهید تا بلکه مجرای خون قطع شود. بعد از آن نسبت به شست و شوی محل زخم مبادرت کنید؛ زیرا احتمال عفونت وجود دارد. همچنین اگر به پماد آنتی بیوتیک حساسیت ندارید بهتر است روی ناحیه زخم کمی از آن بمالید.
4. تلاش برای خارج کردن اجسام و اشیای خارجی از چشم
حتما در فیلمهای پلیسی دیدهاید که به محض چاقو خوردن، افرادی که آنجا حضور دارند میگویند شیء تیز را از بدن مجروح خارج نکنید، زیرا بدین ترتیب آسیب دیدگی را تشدید میکنید و ممکن است باعث و بانی فوت فرد شوید. اگر به هر دلیلی جسمی خارجی و تیز داخل چشمان کسی فرو رفته، سعی نکنید آن را خارج کنید، چرا که خطرناک است.
تلاش برای خروج اشیاء از چشم منجر به تشدید جراحت و آسیب دائمی خواهد شد؛ زیرا چشم عضو حساس و مهمی در صورت است. البته یک استثنا در این زمینه وجود دارد و آن ورود مواد شیمیایی به چشم است. در صورت بروز این اتفاق بهتر است چشمان خود را تا 15 دقیقه با آب بشویید.
راه حلی که در اینگونه مواقع به کارتان میآید، قرار دادن لیوانی کاغذی روی چشم برای جلوگیری از ورود سایر اجسام به درون چشم است. بعد از انجام این کار بهتر است سریعا به نزد چشمپزشک بروید.
5. گرم کردن عضوی که پیچ خورده یا استخوانی که شکسته شده
یکی دیگر از اشتباهات کمک های اولیه، گرم کردن عضوی است که شکسته است. به اعتقاد کارشناسان و پزشکان متخصص در این حوزه، به هیچوجه در مواجهه با پیچخوردگی و شکستگی استخوان سعی در گرم نگه داشتن آن ناحیه نکنید. این اقدام باعث افزایش جریان خون میشود و میتواند منجر به تورم بیشتر ناحیهی صدمهدیده شود. گرما زمانی مناسب است که برای درمان گرفتگی یا اسپاسم عضلانی به کار بیاید. راه حل ساده است: از سرما به جای گرما استفاده کنید.
6. نگه داشتن کنه برای نشان دادن به پزشک
یکی از خطرناکترین حشراتی که میتواند ناقل بسیاری از بیماریها باشد و جان انسانها را به خطر بیندازد، کنه است. این حشره همچون یک انگل به بدن فرد میزبان میچسبد و از خون او تغذیه میکند. ممکن است میزبان یک انسان باشد یا حیوان و برای کنه فرقی نمیکند.
کنه بعد از این که میزبان مورد نظرش را یافت از طریق ترشح بزاق به بدن او میچسبد و به این راحتیها جدا نخواهد شد. ممکن است به بدن شما کنهای بچسبد و پس از جدا کردن آن بخواهید آن را به پزشک یا مراکز بهداشتی نشان دهید. مراکز بهداشتی شاید در گذشته از این کار استقبال میکردند، اما امروزه نگهداری و آزمایش روی این حشره خطرناک را پیشنهاد نمیدهند.
برخی از افراد بر این باورند که گزش کنه در هر حالتی منجر به بیماری لایم میشود و باید برای مداوای آن از آنتی بیوتیک استفاده کرد، در حالی که این تصور اشتباه است. گاهی اوقات کنه آهو میتواند باعث به وجود آمدن بیماری لایم شود و انواع دیگر این حشره خوشبختانه چنین قابلیتی ندارند. همچنین حتی اگر کنه آهو به بدنتان بچسبد، باید از مدت زمان گزش 24 ساعت همچنان به بدن شما چسبیده باشد. بنابراین توصیه میشود سریعا کنه را از خود جدا کنید و احتمال انتقال باکتری را کاهش دهید.
در صورتی که کنه به بدن شما چسبیده و از خونتان تغذیه کرده، بهتر است با یک موچین آن را گرفته و مستقیما به سمت بالا بکشید. توجه داشته باشید استفاده از کبریت یا وازلین برای نابودی این حشره کارایی ندارد. همچنین بعد از جدا کردن آن سریعا پیش پزشک خود بروید و در خصوص الزام انجام آزمایش یا مصرف آنتی بیوتیک مشورت نمایید.
ممکن است شنیده باشید که یکی از عوارض بیماری لایم، بروز بثورات پوستی شبیه به چشم گاو روی بدن است؛ در حالی که احتمال بروز این لکههای پوستی در هر فردی متفاوت از دیگری است و حتی ممکن است برخی آن را تجربه نکنند یا به شکل دیگری تجربه نمایند.
7. شستن دندانی که از محل خود خارج شده
گاهی پیش میآید به علت وارد آمدن ضربهای به دهان ما، دندانی از جای خود خارج میشود و نمیدانیم که در مواجهه با این موقعیت باید چه کنیم. اولین کاری که در این موقعیت به ذهن تمام افراد میرسد این است که محل آن را تمیز کنیم یا شستوشو دهیم. متاسفانه این اقدام به دندان شما آسیب میرساند و باید از انجام آن خودداری کنید. دندان خود را میبایست در یک لیوان شیر قرار دهید و به دندانپزشک مراجعه فرمایید.
8. استفاده از داروی دیفن هیدرامین برای آلرژی های شدید
یکی از داروهای در دسترسی که احتمالا به هنگام سرماخوردگی همه ما یه مرتبه از آن استفاده کردهایم، دیفن هیدرامین است. مصرف این دارو یا بنادریل در صورتی که فرد مبتلا به حساسیتهای شدید است، اشتباهی مرگبار محسوب میشود. داروی مذکور تنها نیم ساعت تا یک ساعت برای بیمار اثربخشی دارد و کسی که دچار شوک آنافیلاکسی شده این یک ساعت را به اندازه چندین ساعت خواهد دید.
افرادی که مبتلا به شوک آنافیلاکسی هستند باید هنگام وقوع این حادثه داروی اپی نفرین مصرف کنند؛ چرا که موقعیت آنها اورژانسی محسوب میشود. همچنین بر اساس تحقیقات انجام شده اگر بیمار داروی اپی نفرین را با تأخیر مصرف کند، خطر مرگ وجود دارد. علائم هشداردهندهای مثل خس خس کردن سینه، تنگی نفس، تورم لبها یا چشمها و کهیر نیاز به مراقبتهای پزشکی دارد.
افراد مبتلا به آلرژی های شدید و جدی میبایست با پزشک معالج خود مشورت کرده و به توصیه او از اپی نفرین بهره ببرند. همچنین باید در خصوص نحوه و زمان استفاده از اپی نفرین، بهتر است با پزشک خود صحبت کنید و از مصرف خودسرانه این دارو اجتناب نمایید. برای مثال ممکن است فردی با اندک تماسی به ماده آلرژیزا نیاز به اپی نفرین داشته باشد.
9. استفاده از آب دهان برای تمیز کردن بریدگیهای سطح پوست
عدهای با این که از علم پزشکی سر در نمیآورند، اما اصرار دارند که توصیههای صدمن یک غاز خود را به دیگران تحمیل کرده و گاهی حتی جان آنها را به خطر بیندازند. برخی معتقدند که بزاق دهان از بین برنده میکروبها است، در حالی که این ادعا اصلا ریشه علمی ندارد و یک اشتباه مهلک است.
ممکن است در دهان افراد باکتریهایی وجود داشته باشند که خطری برای دهان و دندان محسوب نشوند؛ اما برای بریدگیهای سطح پوست مضر باشند و بتوانند میزان عفونت را بیشتر از قبل کنند. همچنین یکی از اقدامات خطرناک دیگر، شستن زخم روباز در رودخانه یا نهر است؛ زیرا ممکن است آب آلوده باشد.
راه حل و چاره مناسب برای زخم و بریدگیهای سطح پوست، آب لولهکشی یا در صورت امکان سرم نمکی است. توصیه میکنیم همواره به همراه خود و حتی در سفرهای دور و نزدیک خود یک سرم نمکی داشته باشید تا در صورت نیاز از آن استفاده کنید.
10. حرکت دادن شخصی که آسیب شدیدی دیده است
یکی از اشتباهات کمک های اولیه، حرکت دادن افراد هنگام تصادفات شدید است. همواره در ابتداییترین آموزشهای اولیه برای کمک به مصدومان یا حتی کتاب آیین نامه راهنمایی و رانندگی گفته میشود که از حرکت دادن فردی که تصادف شدیدی داشته اجتناب کنید؛ زیرا ممکن است حرکت دادن او منجر به آسیب دیدن نخاع شود. فلج شدن یکی از نتایج ناخوشایندی است که در پی حرکت دادن مصدوم ایجاد میشود.
تنها زمانی مجاز به حرکت دادن مصدوم هستید که خطر جدیتری او را تهدید کند؛ برای مثال خطر آتش سوزی، انفجار یا ریزش ساختمان. اما راه حل چیست؟ در اولین گام برای کمک به مصدوم باید با اورژانس تماس بگیرید. اگر احتمال میدهید نخاع فرد آسیب دیده بهتر است او را در همان حالت نگه دارید تا کمکهای امدادی از راه برسند.
11. رسیدگی نکردن به سوختگیها برایتان مهم نیست
یکی از نکات مهمی که هنگام سوختگیها باید بدانید این است که از کره یا یخ برای تسکین درد یا بهبود آن استفاده نکنید. بهترین راه برای درمان محل سوختگی، گرفتن آن زیر آب خنک است. البته تنها چند دقیقه محل سوختگی را نباید زیر آب خنک گرفت و این کار باید حداقل 10 الی 20 دقیقه به طور مداوم انجام شود.
خنک نگه داشتن سطح پوست باعث میشود گرمای ناشی از آن به عمق پوست برود و بافت را به سرعت تخریب کند. در نهایت برای بهبودی رد سوختگی نیازمند سرما هستید و بیست دقیقه زیر آب سرد قرار گرفتن مشکل شما را حل خواهد کرد.
12. قرار دادن کره یا یخ روی محل سوختگی
عدهای به محض بروز سوختگی توصیه میکنند که یخ، خمیر دندان یا کره روی محل مورد نظر قرار دهید؛ اما به عقیده کارشناسان این توصیهها نادرست است. به طور کلی وقتی دست یا پای شما همچنان داغ است نباید از مواد مذکور استفاده کنید، زیرا باعث میشود گرما در محل سوختگی بماند و اوضاع را وخیمتر کند.
همچنین شاید فکر کنید چون سرما گزینه خوبی برای سوختگی است، یخ هم به همان اندازه تأثیر مثبت دارد، در حالی که چنین نیست. کمک های اولیه به سوختگی کمک میکنند تا ناحیه سوخته شده دمای متعادلی با محیط پیدا کند. یخ بیش از اندازه پوست را سرد میکند و اصلا خوب نیست.
بنابراین راه حل برای برونرفت از این وضعیت، قرار دادن ناحیه سوخته شده زیر آب سرد و نه آب یخ است. همچنین بعد از انجام این کار بهتر است با یک پارچه تمیز یا گاز استریل روی محل مورد نظر را بپوشانید و در اسرع وقت پیش پزشک خود بروید.
13. بردن سر به سمت عقب هنگام خونریزی بینی
کارشناسان و متخصصان پزشکی و اورژانس توصیه اکید میکنند که هنگام خونریزی بینی سر خود را به سمت عقب نگه ندارید؛ چرا که ممکن است خون به سمت گلوی شما سرازیر شود. در نتیجه اگر این اتفاق را تکرار کنید نه تنها بهبودی حاصل نمیشود بلکه به احتمال زیاد استفراغ خون خواهید کرد.
سادهترین راه حلی که میتوان برای بند آمدن خونریزی بینی استفاده کرد این است که با انگشت شست و اشاره خود قسمت نرم بینی را به یکدیگر نزدیک کنید و آن را به سمت قسمت استخوانی فشار دهید. اغلب خونریزیهای بینی وقتی اتفاق میافتد که در فضای آلرژیک یا آب و هوای خشک قرار بگیریم و خیلی زود هم برطرف میشوند.
نظر شما درباره اشتباهات کمک های اولیه چیست و دیگر چه اشتباهات مشابهی را میشناسید؟