نتایج تحقیقات اخیر از تاثیر چشمگیر افزایش آلودگی هوا بر بالا رفتن نرخ خودکشی در کشور چین حکایت دارند. پدیده وارونگی هوا به عنوان دلیل اصلی این ارتباط عنوان شده است.
بر اساس تحقیقات جدید انجام شده بر اساس دادههای آب و هوایی 1400 جایگاه پایش آلودگی هوا در کشور چین، افزایش میزان آلودگی هوا رابطه مستقیمی با بالا رفتن نرخ خودکشی در جامعه دارد! این تحقیقات همچنین گویای این مساله هستند که تلاش دولت چین برای بهبود کیفیت هوا در سالهای اخیر باعث کاهش چشمگیر نرخ خودکشی افراد در این کشور شده است!
آلودگی هوا و ارتباط آن با خودکشی افراد جامعه!
تعدادی از آلودهترین شهرهای دنیا در کشور چین واقع شدهاند؛ بهطوری که مشاهده ابرهای سنگین دود و آلودگی در برخی کلانشهرهای این کشور به یک عادت دائمی تبدیل شده است.
از سوی دیگر با وجود کاهش چشمگیر نرخ خودکشی در این کشور طی سالهای اخیر، همچنان 16 درصد از کل خودکشیها در دنیا نیز در کشور چین انجام میشود. البته فاکتورهای متعددی از جمله فشارهای شدید اقتصادی و تغییرات و تحولات سریع فرهنگی این کشور از جمله عوامل تاثیرگذار در این مساله هستند. با این وجود تحقیقات اخیر گروهی از اقتصاددانان کشور چین که با مقایسه دادههای مربوط به وضعیت آلودگی هوا و تعداد مرگ و میرها همراه بود، بهخوبی اثباتکننده این مساله است که تنفس کردن هوای آلوده میتواند انگیزههای خودکشی در افراد را افزایش دهد.
در سال 2013 کشور چین طرحی بسیار گسترده را برای کنترل میزان آلودگی هوا به اجرا درآورد و با معرفی نقشههای راه خود برای جلوگیری از تولید آلودگی، اقدامات پیشگیرانه برقآسایی را در این راستا کلید زد. از جمله این اقدامات میتوان به کاهش چشمگیر تولید آلایندههای شرکتهای صنعتی، وضع قوانینی برای نظارت بر آلایندگی خودروها، کنار گذاشتن زغال سنگ و رو آوردن به گاز طبیعی برای مصارف گرمایشی و حرکت گسترده به سمت منابع سبز و تجدیدپذیر مثل انرژی خورشیدی و باد اشاره کرد که توانستند تغییرات بسیار مفیدی را در وضعیت آب و هوای این کشور ایجاد کنند.
در همین زمان، تحقیقات همچنین حاکی از کاهش باورنکردنی آمار خودکشی در این کشور بودند. بهطور خاص به گزارش مرکز کنترل و پیشگیری بیماری در چین، در بازه زمانی بین سالهای 2010 تا 2021 نرخ خودکشی در این کشور از 10.88 به 5.25 نفر در هر 100 هزار نفر کاهش پیدا کرد.
به دنبال انتشار نتایج این گزارشها، پنگ ژانگ، یکی از اساتید اقتصاد دانشگاه چینی هنگ کنگ به همراه گروهی از همکارانش سعی کردند با بررسی و مقایسه این روندها تاثیر آلودگی هوا بر میزان خودکشی در این کشور را بررسی کرده و با سایر فاکتورهای موثر در این امر مقایسه نمایند. برای انجام این کار، تیم تحقیقات دکتر ژانگ اقدام به بررسی آمار هفتگی آلودگی و شاخصهای سلامت هوا پرداخته بهطور خاص روی اثر «وارونگی حرارتی» متمرکز شدند. وارونگی حرارتی پدیدهایست که در آن آلودگی هوا بهواسطه سرمای هوا در نزدیکی سطح زمین محبوس شده و بهدلیل حضور لایهای از هوای گرم بالای سر آن امکان انتقال به ارتفاعات بالاتر را ندارد.
پدیده وارونگی حرارتی اساسا چندین ساعت بیشتر به طول نمیانجامد. با این حال تحقیقات ژانگ و همکارانش حاکی از آن بودند که این پدیده میتواند بهطور هفتگی میزان متوسط تمرکز ذرات آلاینده هوا را به اندازه یک درصد افزایش دهد. بر اساس یافتههای پیشین دانشمندان، این ذرات آلودگی میتوانند بهطور مستقیم وارد مغز انسان شده و ظرف تنها 24 ساعت روی وضعیت سلامت روان افراد تاثیر بگذارند! این تاثیرات در درازمدت باعث افت قابل توجه وضعیت احساسی و روانی افراد خواهند شد.
این دسته تحقیقات مبنای محکمی برای کشف رابط بین آلودگی هوا و افزایش نرخ خودکشی به شمار میروند. در همین راستا ژانگ و همکارانش متوجه افزایش شدید و ناگهانی نرخ خودکشی در این کشور به فاصله یک هفته پس از رخ دادن پدیده وارونگی حرارتی شدند. این اثر اما بیش از هفت روز به طول نینجامید. این گروه تحقیقاتی در مقاله منتشر شده از پژوهش خود، مرگ و میرهای رخ داده در اثر این پدیده را مضاف بر سایر دلایل عنوان کردند و ادعا نمودند که در صورت عدم بروز این پدیده، خودکشیهای مورد پژوهش هرگز اتفاق نمیافتادند!
پژوهشهای اخیر همچنین حاکی از این است که بهبود شرایط آلودگی هوا باعث کاهش 10 درصدی نرخ خودکشی در کشور چین در سالهای اخیر شده است. این آمار تقریبا معادل 46 هزار خودکشی بین سالهای 2013 تا 2017 میشود که آماری تاملبرانگیز است. تیم پژوهشی فعال روی این پروژه همچنین تاکید کردهاند که تلاشهایشان برای یافتن دلایلی منطقی بین افزایش آلودگی هوا و بالا رفتن نرخ خودکشی را ادامه خواهند داد. با این وجود از مقامات مسئول کشور تقاضا کردهاند که طرحهای مدیریت آلودگی هوا را با جدیت بیشتر پیگیری کنند.
این تحقیق البته بهطور خاص روی مردم کشور چین انجام شده؛ اما بدون شک نتایج کیفی آن برای تمامی نقاط دنیا قابل تعمیم خواهد بود؛ چرا که هیچجایی در دنیا در برابر افزایش میزان آلودگی در اثر صنعتی شدن و پدیدههای مخرب آب و هوایی در امان نیست و خطرات ناشی از آلودگی همیشه در کمین افراد نقاط مختلف جهان است.
نتیجه پژوهش دکتر ژانگ و همکارانش در مجله بسیار معتبر Nature Sustainability به چاپ رسیده است.