خاک مریخ را میتوان پخت و به الیاف تبدیل کرد تا برای ساخت و ساز در سیاره سرخ استفاده شود. این ایده، هزینه احداث پایگاه و اقامت در مریخ را بهمیزان قابل توجهی کاهش میدهد.
همزمان که ناسا و چند آژانس فضایی دیگر برای اعزام فضانورد به سیاره سرخ در دهه آینده آماده میشوند، دانشمندان در حال بررسی امکان تبدیل خاک مریخ به الیافی هستند که در استحکام، چیزی کم از فولاد ندارد. ایده این است بهجای انتقال حجم عظیمی از مصالح ساختمانی به مریخ که هزینه گزافی در پی خواهد داشت، از منابع موجود در همان سیاره برای ساخت و ساز استفاده شود.
پِنگچِنگما، محقق چینی دراینباره گفته است: «ما کنجکاو بودیم که ببینیم آیا میشود خاک مریخ را به الیاف تبدیل کنیم؛ مادهای که در تولید لباس و خیلی چیزهای دیگر، کاربرد دارد».
برای این منظور، «ما» و تیمش ترکیبی ساختند که از لحاظ شیمیایی، شبیه به خاک مریخ بود؛ متشکل از سیلیس و مقادیر اندکی از اکسید آلومینیم، اکسید آهن، اکسید منیزیم و اکسید کلسیم!
آنها این خاک را تا حرارت 1500 درجه سانتیگراد حرارت دادند و سپس آن را با آب، بهسرعت خنک کردند. در مرحله بعد، محققان ماده خنک و سفت شده را به قطعات کوچک تقسیم کردند و با استفاده از یک دستگاه چرخان، آن را بهشکل رشتهای درآوردند.
با وجود آنکه این رشتههای الیافتمانند فقط بین 9.7 تا 13.9 میکرومتر ضخامت داشتند، بسیار مستحکم بودند؛ استحکامی بهمیزان 1320 مگاپاسکال که با میلگردهای فولادی برابری میکند. بهگفتهی «ما»:
این ماده، مانند الیاف شیشه است که برای تقویت بتن، به آن اضافه میکنند.
علاوه بر ساخت و ساز، از این ماده میتوان برای پرورش بهتر گیاهان در مریخ نیز بهره گرفت؛ زیرا ساختار فیزیکی آن طوری است که آب را بهتر در خود نگه میدارد. همچنین تولید پوشاک از آن برای فضانوردان اعزامی به مریخ هم دور از ذهن نیست.
بهباور خاور فرناندز از دانشگاه تکنولوژی سنگاپور: «اگر ما بتوانیم الیاف بیشتری نظیر این تولید کنیم که البته هنوز یک ایده آزمایشی است، مادهای موثر برای تقویت سازههای مریخی خواهیم داشت».
«ما» یادآور شده که در مریخ بهعلت شرایط محیطی متفاوت (از جمله جاذبه کمتر)، این الیاف باید با روش دیگری تولید شود. بههمین دلیل، محققان به ایجاد تغییراتی در روش تولید خود فکر میکنند که با شرایط مریخ، تناسب بیشتری داشته باشد.
البته هزینه ساخت و ساز، تنها چالش بشر در راه فتح مریخ نیست. اخیرا مطالعهای صورت گرفت که بر اساس نتایج آن، موجودات میکروسکوپی بزرگترین مانع انسان برای زندگی در مریخ هستند.
پیچیدگیهای فنی و چالشهای دیگری هم در این مسیر وجود دارد؛ ولی با رفع هر کدام از آنها در سالهای پیشرو، یک گام به سیاره همسایه نزدیکتر میشویم.