شرایط فضا ابدا برای انسان مناسب نیست بههمینخاطر فضانوردان با تجهیزات فراوان و لباسهای مخصوص از زمین خارج میشوند. اما آیا تاکنون فکر کردهاید که در صورت مردن یک فضانورد چه اتفاقی برای جسد او در فضا رخ میدهد؟
هزینههای بسیار زیاد سفرهای فضایی سبب میشود که آزمایشهای زیادی روی دانشمندان انجام شود. در واقع آژانسهای فضایی نمیخواهند کمترین ریسکی را در این زمینه بکنند. هرچند مردن در فضا یک اتفاق غیرممکن نیست و احتمال دارد در شرایط گوناگون رخ دهد. البته نمیخواهیم سناریوهای مطرحشده در فیلمهای هالیوودی را بررسی کنیم. جایی که یک موجود فضایی تعدادی از خدمه یک فضاپیما را میکشد یا فضانوردان بهجان هم میافتند.
مردن در فضا سبب آغاز یک ماجراجویی برای جسد خواهد شد
انسان تاکنون توانسته در بهترین حالت تنها روی ماه قدم بگذارد و بهطور مرتب به ایستگاه فضایی بینالمللی سفر کند. بههمینخاطر یک احتمال منطقیتر را بررسی میکنیم. تصور کنید یک فضانورد در حال پیادهروی بیرون ایستگاه بینالمللی فضایی است که ناگهان دچار حمله قلبی میشود. چند دقیقه بعد نیز وی بهخاطر ایست قلبی مردن در فضا را تجربه میکند.
خوشبختانه تاکنون چنین اتفاقی رخ نداده است؛ اما بررسی تاریخچه سفرهای فضایی از مرگ ۲۱ نفر حکایت دارد. این افراد نیز در نتیجه اشکال در سیستمهای فنی فضاپیما جان خود را از دست دادهاند. حالا بیایید تصور کنیم که سناریو حمله قلبی سبب مردن فردی در فضا شود. در این هنگام بقیه خدمه باید جسد را از فضاپیما خارج کنند. در غیر اینصورت فاسد شدن جسد مشکلات زیادی را برای آنها پدید خواهد آورد.
یکی از گزینههای پیشروی این افراد رها کردن جسد در فضا است. طبیعتا پس از مردن فرد او را با لباس فضانوردی در فضا رها نمیکنند. در این وضعیت چه اتفاقی برای جسد رخ میدهد و پایان کار چگونه خواهد بود؟
در فضا ما با خلاء و فشار پایین طرف هستیم. بههمینخاطر تمامی مایعات موجود در سطح بدن (پوست، چشمها، دهان، گوشها و ریهها) فورا به گاز تبدیل میشوند. رگهای خونی نزدیک سطح پوست نیز پاره شده و شروع به خونریزی میکنند. دمای فضا منفی ۲۷۰.۴۵ درجه سلسیوس است. بههمینخاطر مردن در فضا سبب میشود که آب باقیمانده در بدن شما فورا یخ بزند.
از دست دادن آب و دمای بسیار پایین میتواند سبب شود که فرآیند مومیاییشدن را تجربه کنید و جسد شما تقریبا سالم بماند. اتفاقاتی که پس از این مرحله برای جسد رخ میدهد، بستگی به حضور باکتریها دارد. تحقیقات انجامشده در ایستگاه فضایی بینالمللی نشان میدهند که باکتریها قادرند برای سه سال در فضا دوام بیاورند. اگر پس از مردن شما در فضا هنوز تعدادی باکتری زنده روی بدن وجود داشته باشند، فرآیند تجزیه آغاز میشود.
همچنین اگرچه بیشتر مناطق فضا فوقالعاده سرد است، اما در برخی مواقع فضا میتواند فوقالعاده گرم باشد. بهعنوان مثال دما در سطح ایستگاه فضایی بینالمللی میتواند بین منفی ۲۰۰ تا ۲۰۰ درجه سلسیوس نوسان کند. طبیعتا اگر هنگام مردن در منطقهای گرم از فضا باشید، فرآیند تجزیه بدن شما با سرعت بسیار بالایی رخ خواهد داد.
مسئله دیگر وجود تشعشعات مرگبار در فضا است. آنها میتوانند سبب فروپاشی بافت کربن شوند که یعنی پوست و ماهیچههای شما آسیب جدی خواهند دید. هرچند این پایان ناراحتیهای شما پس از مردن در فضا نیست. با وجود اینکه جسد در حال فروپاشی است، اما بدون مزاحم به حرکت در فضا ادامه میدهد. تا اینکه در نهایت در مدار زمین قرار گیرد.
با توجه به وجود تعداد زیادی ماهواره و زباله فضایی، قطعا جسد شما با یکی از آنها برخورد خواهد کرد. در این حالت مردن در فضا سبب وارد شدن آسیب جدی بهیک ماهواره خواهد شد و حتی میتواند سبب پایان کار آن شود. طبیعتا در نتیجه این برخورد جسد نیز شدیدا آسیب میبیند. بههمینخاطر ناسا همیشه به فضانوردان توصیه میکند که در صورت رخ دادن چنین اتفاقی حتما جسد را در جایی دورتر از مدار سیاره رها کنند.
هرچند اگر جسد بهشکل معجزهآسایی با زبالههای فضایی و یا ماهوارهها برخورد نکند، در نتیجه گرانش بهآرامی بهسمت زمین حرکت خواهد کرد. این اتفاق در صورتی رخ میدهد که فرد هنگام مردن در فاصله ۲ هزار کیلومتری یا کمتر از زمین قرار داشته باشد. مرحله بعدی مردن در فضا شاید جذابترین قسمت باشد. زمانی که جسد وارد اتمسفر شده و بهطور کامل میسوزد.
البته رها کردن جسد در فضا تنها گزینه ممکن نیست. فضانوردان همچنین میتوانند بستگی به موقعیت خود تدفین فضایی را انجام دهند. هرچند اینکار ممکن است سبب آلودگی سطح یک سیاره شود. این روزها سفرهای فضایی در حال جان گرفتن هستند و برخی شرکتهای خصوصی نیز قصد دارند افراد را بهعنوان گردشگر به فضا ببرند. همین نیز سبب شده که احتمال مردن در فضا بهصورت جدی بررسی شود.
در حال حاضر ناسا میخواهد کیف خاصی را توسعه دهد که قادر است جسد انسان را بین ۴۸ تا ۷۲ ساعت در فضاپیما حفظ کند. این مدت برای بازگشت از ایستگاه فضایی بینالمللی یا مدار پایینی زمین کافی خواهد بود.
هرچند اگر در سفر به مریخ یکی از فضانوردان جان خود را از دست دهد، شرایط کاملا فرق خواهد داشت. چراکه سفر بازگشت به زمین ۷ ماه طول میکشد. بههمینخاطر ناسا در حال بررسی حالتهای مختلف است تا مردن یکی از خدمه در فضا مشکلی برای ماموریت و دیگر فضانوردان ایجاد نکند.