ظاهرا چین میخواهد آمریکا را با یک بحران بزرگ مواجه کند. برای سالها آمریکا زباله های فوقالعاده زیاد خود را به چین ارسال میکرد. اما چین تصمیم گرفته است جلوی این کار را بگیرد. بازیافت هم نمیتواند به مشکل آمریکا کمکی بکند.
آمریکا برای سالهای زیادی با مشکل زباله های پلاستیکی مواجه بوده است. از طرفی آنها نمیخواهند به محیطزیست خود آسیب بزنند و از طرفی دیگر باید فکری به حال ۴۰ میلیون تن زباله پلاستیکی کنند که در طول سال تولید میشوند. میزان زباله پلاستیکی آمریکاییها آنقدر زیاد است که میتواند در طول یکسال کل منهتن را تا ارتفاع یک متری بپوشاند.
چین با عدم پذیرش زباله های آمریکا یک بحران بزرگ را آشکار کرده است
تا سالها رویکرد آمریکاییها ساده بود. آنها ابتدا حجم بالایی از زباله را جمعآوری میکردند. بخشی از آن را در مناطق مختلف دفن کرده و بقیه را نیز به کشورهای دیگر میفرستاندند. پس از آن نیز دیگر زباله پلاستیکی مشکل آمریکاییها محسوب نمیشد. اگر بخواهیم دقیقتر بگوییم، آمریکا هر سال حدود ۷ میلیون تن از زباله های خود را به چین صادر میکرد.
بخشی از آنها ذوب میشدند تا برای ساخت لوازم پلاستیکی کوچک مورد استفاده قرار گیرند. بقیه نیز یا در مناطق مختلف چین دفن و یا سوزانده میشدند. هرچند در سال ۲۰۱۸ چین اعلام کرد که بهزودی واردات زباله از آمریکا را متوقف خواهد کرد. تصمیمی که پس از چند سال عملی شد و حالا آمریکا با یک واقعیت تلخ مواجه شده است: پلاستیک هرگز برای بازیافت طراحی نشده بود. در واقع از نظر اقتصادی هیچ راه سوددهی برای بازیافت ۹۱ درصد از زباله های ارسالی به چین وجود ندارد.
همچنین تاثیر زباله های پلاستیکی برای محیطزیست نیز فاجعهبار بوده است. هر ساله حدود ۴۳۰ میلیون تن پلاستیک در سرتاسر جهان تولید میشود. برای تولید این میزان نیز ۱۴ درصد از نفت استخراجشده مورد استفاده قرار میگیرد. بدتر از همه اینکه فرآیند آمادهسازی پلاستیک بهتنهایی سبب میشود که هر سال ۲۳۵ میلیون تن گاز گلخانهای روانه اتمسفر شود.
بیشتر این پلاستیکها نیز بهصورت میکروپلاستیک در میآیند و از طریق هوا و باران وارد بدن ما میشوند. تقریبا ۹۵ درصد از منابع آبی آمریکا آلوده به این زباله های پلاستیکی ریز هستند. اما راهکار آمریکا برای ممنوعیت ارسال زباله به چین چه بود؟ آمریکا، انگلستان و دیگر کشورهای اروپایی زباله های خود را به کشورهایی همچون تایلند و مالزی ارسال کردند.
هرچند کمی بعد این کشورها نیز از رویکرد چین در قبال زباله های آمریکا الگوبرداری کرده و دیگر پذیرای آنها نشدند. پاسخ کاملا واضح بود. کشورهای آسیایی دیگر نمیخواهند سطل زباله غرب باشند. همین نیز سبب شده که آمریکا بهشدت به دنبال راهکار جایگزین بگردد.
تبدیل زباله به نفت خام
یکی از راهها توسط شرکتهای نفتی Chevron و Exxon پیشنهاد شده است. آنها گمان میکنند که تبدیل پلاستیک به نفت خام بهترین راهکار است. اینکار سبب میشود که عمر پلاستیک افزایش یابد. پلاستیکی که میتوانست در نهایت سبب آسیب به محیطزیست شود. در واقع این شرکتها نگران از دست دادن درآمدهای خود بهخاطر پایان تدریجی عصر سوختهای فسیلی هستند.
بههمینخاطر پس از ممنوعیت واردات زباله های آمریکا توسط چین، تلاشهای زیادی برای متقاعد کردن سیاستمداران آمریکایی انجام شد. در واقع گفته میشود لابیهای گستردهای برای ساخت ۱۵۰ کارخانه تخصصی آذرکافت در سرتاسر آمریکا انجام شده است. در این کارخانهها میتوان پلاستیک را به نفت خام تولید کرد. نفت خامی که در نهایت بهعنوان سوخت مصرف میشود و یا برای ساخت سایر مواد پتروشیمی و پلاستیکهای بیکیفیتتر استفاده خواهد شد.
طرفداران این طرح آن را بهترین گزینه برای مشکل ممنوعیت واردات زباله های آمریکا توسط چین میدانند. آنها همچنین تاکید میکنند که در این روش میتواند پلاستیکهای غیرقابل بازیافت را مجدد مورد استفاده قرار داد. هرچند در طرف مقابل منتقدان روی مواد سمی آزادشده در نتیجه این فرآیند دست میگذارند. همچنین آنها فکر میکنند که شرکتهای نفتی آمریکایی صرفا بهدنبال دریافت یارانه از دولت هستند و به محیطزیست کوچکترین اهمیتی نمیدهند.
برخی فکر میکنند که اگر ایده تبدیل پلاستیک به نفت خام عملی شود، دیگر آمریکاییها زباله پلاستیکی جدید تولید نخواهند کرد. در واقع پلاستیک از یک چرخه خاص خارج نمیشود و همیشه مورد استفاده مجدد قرار میگیرد. هرچند مسئله به این سادگی نیست. میزان تولید پلاستیک در آمریکا هر ۱۵ یا ۲۰ سال دو برابر میشود. همین مسئله نیز نشان میدهد که عدم پذیرش زباله های آمریکا توسط چین چه مشکل بزرگی را پدید آورده است. برخی از کارشناسان بر این باورند که همین زباله های پلاستیکی در نهایت آمریکا را فلج خواهد کرد.
دروغی بزرگ بهنام بازیافت زباله های پلاستیکی
پس از جنگ جهانی دوم پلاستیک بهعنوان جایگزینی ارزان برای مواد کمیاب و محدود وارد بازار شد. در آن زمان انتظار میرفت که پلاستیک یک عصر رویایی را برای سرمایهداری رقم بزند و محصولات نیز با قیمت پایین در اختیار عموم جامعه قرار بگیرد. در واقع انگار پلاستیک وسیلهای برای تحقق رویایی آمریکایی بود. هرچند نفت نهتنها سوخت مورد نیاز ماشینها و صنایع را تامین کرد، بلکه فرهنگ مردم آمریکا را نیز بهطورکامل تغییر داد.
در سال ۱۹۴۰ عملا چیزی بهنام پلاستیک وجود خارجی نداشت؛ اما تا سال ۱۹۶۰ کار بهجایی رسید که هر فرد آمریکایی در سال حدود ۱۵ کیلوگرم پلاستیک مصرف میکرد. جنبشهای محیطزیست خیلی زود متوجه شدند که پلاستیک میتواند اکوسیستم اقیانوسها را مختل کرده و بخشهای مختلف کره زمین را آلوده کند. در آن زمان غولهای نفتی وعده دادند که میتوان با بازیافت وضعیت را بهبود بخشید.
در نتیجه موجی در جهان شکل گرفت که تفکر بازیافت زباله های پلاستیکی را گسترش میداد. هرچند در نهایت مشخص شد که اینکار از نظر اقتصادی بهصرفه نیست. پس از آن نیز تقصیر گردن مردم عادی افتاد که با مصرف بیش از حد سیاره زمین را آلوده ميکنند. با وجود این، امکان جلوگیری از موج فزاینده مصرف پلاستیک وجود نداشت. بههمینخاطر کمکم ایده ارسال زباله های پلاستیکی آمریکا به کشورهایی همچون چین مطرح شد.
البته نمیخواهیم این باور اشتباه را ارائه کنیم که بازیافت وجود خارجی ندارد و زبالهها بازیافت نمیشوند. بلکه تاکید روی زباله های پلاستیکی است. در سال ۲۰۲۲ گزارشی توسط سازمان توسعه اقتصادی آمریکا منتشر شد که نشان میداد تنها ۹ درصد از زباله های تولیدشده بازیافت میشوند. ۷۲ درصد از آنها نیز پایانی جز آلودهکردن محیطزیست ندارند.
برخلاف آلومینیوم یا شیشه، پلاستیک بازیافتی بهندرت ميتواند بهشکل اولیه خود استفاده شود. در واقع شما نمیتوانید یک لیوان پلاستیکی بازیافتی را جایگزین لیوانی دیگر کنید، بلکه یک لیوان در مرحله بعدی به گلدان یا سطل زباله تبدیل خواهد شد. در مرحله بعدی نیز در چالهای مدفون میشود. بنابراین اگر در تبلیغ یک محصول شنیدید که کاملا از پلاستیک بازیافتی ساخته شده است، ابدا باور نکنید.
در واقع دروغهای تبلیغاتی میتواند فاجعهای بسیار بزرگ را برای کره زمین رقم بزند. وقتی مردم تصور کنند که زباله ها بهطور کامل بازیافت میشوند، ابدا نگران محیطزیست نخواهند شد. در نتیجه هیچ تلاشی برای کاهش مصرف پلاستیک نخواهند کرد. متاسفانه همین نیز سبب شده که تقاضا برای پلاستیک بهشکل نگرانکنندهای رو به افزایش باشد.
کارشناسان پیشبینی میکنند که تا سال ۲۰۵۰ نفت استخراجشده بیش از صنعت خودروسازی، هواپیماسازی و کشتیسازی صرف ساخت پلاستیک شود.
جایگزین ناموفق صادرات زباله های آمریکا به چین
در سال ۲۰۱۲ شرکت Alterra Energy بزرگترین کارخانه آذرکافت پلاستیک را در آمریکا افتتاح کرد. در وبسایت Alterra گفته شده است که آنها زباله های پلاستیکی را به حالت خام باز میگردانند تا در آینده به محصولات جدید و ارزشمند تبدیل شوند. در واقع نفت خام تولیدی توسط این کارخانه به مراکز پتروشیمی فرستاده میشود تا پس از پالایش به پلاستیک جدید تبدیل شود. اما هنوز مشخص نیست که این فرآیند تا چه میزان موفق بوده است.
در سال ۲۰۲۳ گزارش نگرانکنندهای توسط سازمان ملی انرژیهای تجدیدپذیر آمریکا منتشر شد. بر اساس این گزارش آمریکا هنوز نتوانسته راهکاری برای مشکل عدم پذیرش زباله های پلاستیکی توسط چین پیدا کند. همچنین تولید پلاستیک با استفاده از روش آذرکافت میتواند آسیب فوقالعاده بیشتری نسبت به تولید پلاستیک جدید به محیطزیست وارد کند.
ناگفته نماند که این روش سبب میشود مواد سرطانزایی همچون جیوه، بنزن و آرسنیک وارد محیطزیست شوند. مصرف بالای سوخت چنین کارخانههایی نیز میتواند بحران تغییرات اقلیمی را تشدید کند.
اینگونه بهنظر میرسد که این روش نتوانسته از نظر اقتصادی موفقیت چندانی بهدست آورد. چندی پیش نیز خبر رسید که یک کارخانه تبدیل پلاستیک به نفت خام در اورگان آمریکا پس از ضرر چند ده میلیون دلاری تعطیل شده است. هرچند مقامات Alterra Energy ادعا میکنند که کارخانههای آنها نهتنها سودده هستند، بلکه میتوانند هر روز ۱۰۰ هزار پوند پلاستیک را به نفت خام تبدیل کنند.
آنها همچنین ادعا میکنند که مقررات خاصی را برای حفاظت از محیطزیست در نظر گرفتهاند و مواد آلاینده را رها نمیکنند. ادعایی که هنوز راستیآزمایی نشده است.
جمعبندی
زمانی سادهترین راه برای دولت آمریکا ارسال زباله به کشورهایی همچون چین، اندونزی و مالزی بود. اینکار هم سود صنایع مختلف را تامین میکرد و هم خم بهابروی مصرفکنندگان آمریکایی نمیآورد. ابدا هم مهم نبود که تولید این حجم از زباله های پلاستیکی و فرستادن آنها به کشوری دیگر میتواند در نهایت به کره زمین آسیب بزند. سیارهای که ما هیچ جایگزینی برای آن نداریم.
هرچند رویکرد جدید کشورهای آسیایی سبب شده است که آمریکا با یک بحران بزرگ مواجه شود. بحرانی که در طول دهههای آینده کاملا آشکار خواهد شد. البته این مشکل فقط مختص آمریکا نیست و در بسیاری از کشورهای جهان بروز خواهد کرد. در واقع مردم باید آگاه شوند که امکان بازیافت زباله های پلاستیکی وجود ندارد و در نهایت همین زباله ها کره زمین را نابود خواهند کرد.