بر اساس اخبار منتشر شده، دولت آمریکا قصد دارد معافیت تحریمی ارائه خدمات اینترنتی به مردم ایران را به قانون تبدیل کند و در راستای دسترسی آزاد ایرانیان به اینترنت قدم بردارد.
همه چیز از سال 1401 شروع شد. البته پیش از آن نیز ما ایرانیها با مشکلات فیلترینگ از داخل و تحریم از خارج، دست و پنجه نرم میکردیم؛ اما زخمی که اکنون میخواهیم از آن بگوییم، از سال 1401 دهان باز کرد. پس از اتفاق ناراحتکنندهای که برای مهسا امینی رخ داد، ناآرامیهای گستردهای در خیابانهای کشور شکل گرفت و بهدنبال آن، شاهد موج جدیدی از فیلترینگ و محدودیتهای اینترنتی بودیم؛ موجی که این بار بسیار شدیدتر از قبل بود. حالا هر شبکه اجتماعی فیلتر نشدهای که باقی مانده بود (مثل اینستاگرام) فیلتر شد و حتی گوگل پلی استور نیز از تیغ تیز فیلترینگ در امان نماند. وی پی انها و فیلترشکنها یکی از پس از دیگری از کار افتادند و اختلالات شدیدی در اینترنت کشور حکمفرما شد؛ حتی برای چند روز، قطعی گستردهای در اینترنت سراسر کشور اتفاق افتاد.
در همان روزهایی که تمام مردم ایران از مشکلات دسترسی به خدمات اینترنتی به ستوه آمده بودند، اخباری از خارج از کشور به گوش رسید که ظاهرا هدف آنها، امیدواری دادن به مردم ایران بود. ایلان ماسک و رفقا از ارائه خدمات استارلینک و اینترنت ماهوارهای به مردم ایران سخن گفتند و از آمریکا نیز خبر رسید که قرار است تحریمهای اینترنتی مردم ایران لغو شود تا به این ترتیب ایرانیان دسترسی آزادتری به خدمات اینترنتی داشته باشند.
اما این وعده و وعیدها به مرور زمان رنگ باختند و اکنون که تقریبا یک سال و نیم از آن روزها میگذرد، میبینیم که تقریبا هیچکدام از آنها به واقعیت تبدیل نشدند. همچنان که فیلترینگ و محدودیتهای اینترنتی داخلی بر سر جای خود باقی ماندهاند، بعد از مدتی ایلان ماسک اعلام کرد در صورتی که مجوزهای لازم را از دولت ایران دریافت نکند، خبری از ارائه خدمات اینترنت ماهواره ای استارلینک در ایران نیست. از سوی دیگر با وجود وعدههای دولت آمریکا، همچنان تحریم های اینترنتی به قوت خود باقی ماندند و باز هم کاربران ایرانی برای دسترسی به بسیاری از سرویسهای اینترنتی خارجی با مشکلات تحریم روبهرو هستند.
در آن زمان گفته شده بود که وزارت خزانهداری آمریکا مجوزی را صادر کرده تا کاربران ایرانی بدون هیچ محدودیت و تحریمی بتوانند به شبکه های اجتماعی، ابزارهای ارتباطی، نرم افزارهای تماس ویدیویی، خدمات ابری، نقشههای آنلاین مبتنی بر وب، بازیهای کامپیوتری، پلتفرمهای آموزشی، ابزارهای ترجمه و ابزارهای احراز هویت دسترسی داشته باشند. استفاده بدون محدودیت از آنتی ویروسها، سیستم عامل گوشی های هوشمند، تلفن های ماهوارهای، روتر، مودم و گجتهای دیجیتال، بخش دیگری از این مجوز بهشمار میرفت. همچنین شرکتهای بزرگی مانند گوگل، متا و اپل نیز مجاز شدند بهصورت قانونی به کاربران ایرانی خدماترسانی کنند.
اما همانطور که گفتیم، این وعدهها چندان رنگ و بوی واقعیت به خود نگرفتند و همچنان کاربران ایرانی برای دسترسی به بسیاری از سرویسهای گفته شده با مشکلات تحریم روبهرو بودند. حالا که چند ماه از این اتفاقات میگذرد و در این مدت شاهد مسکوت ماندن بحث معافیت تحریمی ارائه خدمات اینترنتی به مردم ایران بودیم، بار دیگر اخباری از آمریکا به گوش میرسد با این عنوان که دولت جو بایدن میخواهد گام بزرگی برای دسترسی آزاد ایرانیان به اینترنت بردارد و معافیت تحریمی ارائه خدمات اینترنتی به مردم ایران را به یک قانون لازمالاجرا تبدیل کند.
مجوز معافیت تحریمی ارائه خدمات اینترنتی به مردم ایران صادر شد
روز گذشته خبری در رسانههای معتبر منتشر شد با این عنوان که وزارت دارایی آمریکا، مقررات معافیت ارائه خدمات اینترنتی به ایران از تحریمها را به قوانین فدرال اضافه کرده است. مجوز عمومی دی-2 در سپتامبر 2022 و پس از ناآرامیهای خیابانی ایران با هدف تسهیل ارائه خدمات اینترنتی و دسترسی شهروندان ایرانی به اینترنت و تبادل آزاد اطلاعات صادر شده بود و حالا ظاهرا این مجوز با مشورت بخش خصوصی و شرکتهای فناوری، به فهرست مقررات دولت فدرال اضافه شده است تا بهطور جدیتر و قانونیتر مورد اجرا قرار بگیرد.
با تبدیل شدن این مجوز به قانون فدرال، حالا بخش خصوصی و شرکتهای فناوری نیز میتوانند با اطمینان خاطر بیشتری به ارائه خدمات اینترنتی به مردم ایران بپردازند. یکی از مقامات دولت آمریکا در این رابطه گفته، هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه از این قانون حمایت میکنند و علاوه بر آن، دولت آمریکا برای کمک به تبادل آزاد اطلاعات، ارائه خدمات ضد سانسور و همچنین تحریم دستاندرکاران فیلترینگ و محدودکنندگان اینترنت در ایران را در دستور کار خود قرار داده است.
هنوز نمیتوان با اطمینان گفت که قرار است چه اتفاقی رخ دهد؟ اما در صورتی که این قانون اجرایی شود به این معناست که ایرانیها برای دسترسی به خدمات اینترنتی که بالاتر گفته شد با مشکل تحریم روبهرو نخواهند بود و دوم این که دولت آمریکا قصد دارد فاند دولتی در اختیار شرکتهای حوزه فناوری قرار دهد تا فیلترشکنهای رایگان را به کاربران ایرانی ارائه کنند. البته این معافیتهای تحریمی فقط شامل حال شهروندان ایرانی خواهد بود و قرار نیست تحریمی از روی دولت ایران و نهادهای سیاسی و نظامی برداشته شود.
باید دید در روزهای آینده چه خبرهای جدیدی در این خصوص میشنویم و دولت ایران و در راس آن، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز چه واکنشی به اقدام جدید آمریکاییها نشان خواهد داد.