گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
در این مطلب نگاهی خواهیم داشت به فیلم لو رفته از خط تولید پهپاد ایرانی شاهد 136 در روسیه که توانسته مشکل جدیدی برای پدافند هوایی اوکراین باشد.
ویدیو جدیدی از خطوط تولیدات نظامی روسیه منتشر شده که نشان می‌دهد پهپاد ایرانی شاهد 136 در روسیه نیز خط تولید دارد. در این فیلم ده‌ها پهپاد شاهد 136 در حال مونتاژ هستند که این می‌تواند خبر بدی برای اوکراین باشد. ویدیو مذکور در چند وقت اخیر به یکی از پر بیننده‌ترین ویدیو‌های اخبار نظامی تبدیل شده و به‌همین خاطر قصد داریم تا در این مطلب به بررسی کامل این فیلم و تولید این پهپاد در روسیه بپردازیم.
دسترسی آسان به بخش‌های این مقاله
تولید پهپاد شاهد 136 در روسیه
همان‌طور که در ویدیو نیز دیده می‌شود، شاهد 136 در روسیه با نام Geran (شمعدانی) در حال مونتاژ است و از اکتبر 2022 نیز از این سلاح علیه نیروهای اوکراینی همچنان استفاده می‌شود. طبق برخی اظهار نظرات در شبکه‌های اجتماعی مختلف، این کارخانه در Yelabuga واقع در منطقه جنوب شرقی تاتارستان روسیه تاسیس شده است.
روسیه این پهپادها را با آپدیت‌های بهتری مونتاژ می‌کند و بنابراین کارایی آن‌ها را چندین برابر افزایش داده و همان‌طور که دیده می‌شود روی بال پهپادهای ایرانی شاهد 136 ساخت روسیه، با خط سیریلیک لگوی Geran را حک کرده‌اند. Geran نام روسی پهپادهای شاهد 136 است. این پهپادها دارای تثبیت‌کننده‌های عمودی هستند که از زیر نوک و بالای بال‌ها عبور کرده و باعث می‌شود تا از شاهد 131 نسخه اصلی ساخت ایران، بزرگ‌تر دیده شوند. روسیه از هر دو نوع 131 و 136 شاهد در جنگ با اوکراین استفاده کرده اما فعلا به‌نظر می‌رسد به‌دلیل برد بیش از 1000 مایلی شاهد 136، تمرکز مسکو روی آن بیشتر است.
پهپادهایی که در ویدیو و عکس‌های منتشر شده دیده می‌شوند، همگی در حال مونتاژ هستند و فعلا فاقد هرگونه واحدهای پیش‌رانش یا تجهیزات اویونیک هستند اما منتشر شدن چنین ویدیوهایی می‌تواند تنش و استرس را در اوکراین افزایش دهد.
انواع پهپادهای شاهد 136 در روسیه
در این هواپیماهای بدون سرنشین، دو نوع مختلف رنگ بدنه دیده می‌شوند که برخی به رنگ خاکستری روشن و بقیه هم به رنگ خاکستری تیره هستند. این دو مدل رنگ در مدل‌های ساخت ایرانی نیز وجود دارند و علت استفاده از خاکستری تیره، برای کاهش وضوح بصری در عملیات‌های شبانه است. همچنین شایعاتی نیز در خصوص شاهد های عملیات شبانه گفته می‌شود که احتمالا در این پهپادها از نوعی مواد یا پوشش رادارگریز استفاده خواهد شد تا در شب همانند یک شبح بتواند بدون دیده شدن عملیات خود را به اتمام برسانند.
استفاده از بدنه کامپوزیتی نیز یکی دیگر از آپدیت‌هایی است که روسیه در شاهد 136 انجام داده و این تغییر نیز می‌تواند در تولید انبوه مفید بوده و هم در کمتر دیده شدن آن موثر باشد.
طبق گزارش‌های منتشر شده، تا آوریل 2023 روسیه برای ساخت پهپادهای شاهد 136 از قطعات ایرانی استفاده می‌کرد و تنها بدنه‌های پهپاد را خودش طراحی کرده بود. اما اخیرا منابع اوکراینی گزارش داده‌اند که در سال آینده، روسیه تمام قطعات شاهد 136 را با قطعات بومی خودش جایگزین خواهد کرد و این می‌تواند مرحله جدیدی از ساخت این پهپاد باشد. البته چنین تصمیمی قطعا در نتیجه رضایت‌بخش بودن عملکرد این پهپاد در درگیری با اوکراین گرفته شده و تا به امروز نیز ارتش روسیه تغییرات کارسازی را در آن انجام داده است. از این تغییرات می‌توان به تصاویر ثبت شده در سپتامبر 2023 اشاره کرد.
با توجه به این تصاویر متوجه می‌شویم که روسیه کلاهک‌های حاوی گلوله‌های تنگستن را با کلاهک‌های اصلی انفجاری در این پهپادها جاگزین کرده است و این می‌تواند با ترکش‌های تنگستنی اثرات مخربی بیشتری را تولید کند.
تجهیزات ارتباطی عجیب در شاهد های 136 ساخت روسیه
در طی گزارشات قبلی منتشر شده، پهپادهای شاهد 136 سقوط کرده حاوی مودم 4G با یک سیم کارت ساخت اوکراین بودند. این مورد یکی از گزینه‌های توسعه داده شده توسط روسیه است و باعث می‌شود تا پهپاد در طول پرواز از اتصال سلولی برای ارتباط استفاده کند. با این تغییر، پهپاد می‌تواند گزارشات متععدی از وضعیت و مکان خود را به اپراتور ارسال کرده و مسیرهای ایمن بعدی را برای پهپاد بررسی کنند.البته همان‌طور که گفته می‌شود، وجود چنین ابزارهای ارتباطی روی پهپاد ریسک لو رفتن موقعیت و ماهیت آن را با شناسایی سیگنال‌های ارسالی و دریافتی آن افزایش می‌دهد.
لازم به ذکر است که از آن زمان تاکنون اطلاعات جدیدی از این مودم و سیم‌کارت منتشر نشده و مشخص نیست که آیا روسیه همان تجهیزات را استفاده می‌کند یا خیر.
از تجهیزات یافت شده در لاشه شاهد 136
نسخه‌های متعددی از شاهد در ایران طراحی شده و از بهترین آن‌ها می‌توان به شاهد 147 و شاهد 238 اشاره کرد. شایعاتی نیز در خصوص علاقه روسیه به استفاده از شاهد 238 در درگیری با اوکراین وجود دارد و این یعنی احتمالا روسیه از این هواپیما بدون سرنشین در حال استفاده است. شاهد 238 نسبت به شاهد 136 مزیت‌های متععدی دارد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به سرعت بالاتر و قابلیت‌های پیشرفته‌تر آن اشاره کرد. در ادامه هم می‌توانید ویدیو مربوط به یک کاخانه ساخت پهپادهای شاهد در روسیه را ببینید.
البته لاشه‌های کشف شده کاملا مشخص نیستند که شاهد 238 باشد اما بنابه آن‌چه نشان داده شده می‌توان فهمید که استفاده از موتور جت در پهپادهای شاهد، یکی از برنامه‌های نظامی آینده روسیه است. در حال حاضر روسیه برای شکست اوکراین باید بیشتر به کمیت باید توجه داشته باشد تا بتواند با تعداد زیادی از این پهپادها، هر ناوگان اوکراینی را نابود کند.
پیش‌بینی آینده ساخت پهپادهای شاهد 136 در روسیه
در آگوست 2023 واشنگتن پست گزارشی در خصوص برنامه‌های آینده روسیه برای ساخت پهپادهای شاهد منتشر کرد که در بخشی از این گزارش به ساخت 6000 شاهد تا تابستان 2025 اشاره شده است. همچنین در بخش پایانی این گزارش آمده که راه‌اندازی کارخانه ساخت پهپاد در روسیه می‌تواند به ارتش این کشور کمک کند تا مشکل کمبود مهمات خود را رفع کند، تلاش نیروهای اوکراین برای بازپس‌گیری اراضی اشغالی را متوقف کرده و موقعیت مسکو را در نبرد تسلیحاتی هواپیماهای بدون سرنشین جنگ مدرن جلو بیاندازد.
دلایل متععدی برای این تاخیر در راه‌اندازی کارخانه گفته می‌شود اما یکی از آن‌ها که احتمال بیشتری دارد، مربوط به اتکا صنایع تولیدی این کشور به قطعات خارجی بوده که فعلا با وضع تحریم روسیه، دسترسی به چنین قطعاتی را سخت کرده است. اما آن‌چه واضح است، تلاش روسیه برای ساختن گونه‌ای از شاهد پیشرفت ثابتی داشته است.
در مورد هزینه‌های مربوط به ساخت پهپاد شاهد نیز می‌توان گفت که طراحی و تولید هر پهپاد شاهد هزینه‌ای در حدود 50 هزار دلار دارد و این در مقایسه با هزینه صرف شده برای موشک‌های بالستیک و کروز بسیار مقرون به‌صرفه است.
پیامدهای استفاده از شاهد 136 علیه اوکراین
ساخت پهپادهای شاهد در روسیه می‌تواند تلفات غیرنظامی اوکراینی را بیشتر کند. چراکه هم‌اکنون روسیه با شاهد های ساخت ایران توانسته تلفات سنگینی به ارتش اوکراین وارد کرده و در دو زمستان سپری شده توانست به زیرساخت‌های انرژی حیاتی این کشور ضربه سنگینی وارد کند. پهپادهای شاهد همچنین توانستند با حمله به بنادر اقتصادی اوکراین این کشور را از در بخش واردات و صادرات نیز دچار مشکل کنند.
در زمانی که روسیه طرح‌هایی را برای ایجاد خط تولید شاهد 136 در روسیه را بررسی می‌کرد، دیوید آلبرایت بازرس سابق تسلیحات سازمان ملل از جمله اولین کسانی بود که به پیامدهای نگران‌کننده این تصمیم پی برده و بر این مسیر تولیدات خطرناک پهپادها علیه اهداف غیرنظامی اوکراینی اشاره کرد.
راهکارهای مقابله‌ای نیروهای اوکراینی علیه پهپادهای شاهد
مقابله با تهاجم همزمان ده‌ها پهپاد شاهد روسی نیازمند تفکر خلاقانه اپراتورهای پدافند هوایی اوکراینی است که در حال حاضر برای مقابله با این تهدیدها به‌شدت در حال فشار هستند. از جمله اقدامات ضدپهپادی اوکراین می‌توان به تیم‌های آموزش‌دیده موسوم به شکارچی پهپاد اشاره کرد که با سلاح‌های ضدهوایی نسبتا ساده اقدام به مقابله با تهدیدات هوایی کوچک می‌کنند.
البته اوکراین در حال توسعه راهکارهای پیشرفته‌ای برای مقابله با تهدیدات هوایی است و سیستم ضد پهپاد VAMPIRE ارائه شده توسط ایالات متحده در راس این راهکارها قرار دارد. این سیستم می‌تواند از راکت‌های لیزری هدایت شونده 70 میلی متری برای شکار پهپادها استفاده کند.
در ماه‌های گذشته نیز نیروی دریایی اوکراین ویدیویی را منتشر کرد که نشان می‌دهد از این سیستم در منطقه جنوب غربی اودسا علیه پهپادهای شاهد استفاده می‌کند. البته این سیستم در کنار مزیت‌هایی مانند دقت بالا، تنها می‌تواند منطقه محدودی را پوشش دهد.
با توسعه برنامه خط تولید شاهد 136 در روسیه، نیروهای اوکراینی به تمام انواع این راهکارها نیاز خواهند داشت.
