شاسی بلند یا کراس اوور؛ تفاوت در چیست و کدام بهتر است؟

در این مطلب با تعریف مفهوم و تفاوت های خودرو شاسی بلند (SUV) و کراس اوور به مقایسه و بررسی مزایا و معایب هر کدام از آنها با یکدیگر می‌پردازیم.

حدود دو دهه است که فروش خودروهای شاسی بلند و کراس اوور با ورود خودروسازان چینی به بازار خودرو‌ کشورهایی چون ایران رونق فراوانی گرفته است. به‌نحوی که در گذشته به‌دلیل واردات اندک این دسته از خودروها داشتن یک خودرو شاسی بلند نشانه‌ای از ثروت بود؛ اما امروزه در هر کوچه و خیابانی یک خودرو کراس اوور یا شاسی بلند رویت می‌شود. اما تفاوت این دو سگمنت خودرویی که با وجود ظاهر مشابه تفاوت‌های ذاتی آشکار با یکدیگر دارند چیست؟ در این بخش از اخبار خودرو سایت گجت نیوز به مقایسه این دو سگمنت پرطرفدار حال حاضر بازار خودرو می‌پردازیم.

تعریف مفاهیم خودرو شاسی بلند و کراس اوور

شاید برای شما جالب باشد که بدانید اغلب خودروهایی که به آن‌ها شاسی بلند گفته می‌شود، کراس اوور هستند و نه یک SUV. این دسته از خودروها نسبت به سدان‌ها ارتفاع بیشتر و از شاسی بلندها کوتاه‌تر هستند. به کراس اوورها در واقع شاسی بلند سایز کوچک نیز گفته می‌شود. تفاوت اصلی بین شاسی‌بلند و کراس‌اوور به نوع شاسی آن‌ها برمی‌گردد. اگر شاسی بر اساس پلتفرم مستقل باشد، با یک SUV یا شاسی بلند واقعی تمام عیار سروکار دارید. اما اگر شاسی بر اساس پلتفرم یک خودروی سواری ساخته شده باشد، آنگاه خودرو مورد نظر یک کراس‌ اوور است. به‌طور کلی انتخاب بین شاسی بلند و کراس‌ اوور به موقعیت جغرافیایی و اولویت‌های راننده بستگی دارد. در ادامه به‌صورت جامع هر کدام از این سگمنت های پرطرفدار را مورد بررسی و مقایسه قرار می‌دهیم.

مفهوم خودرو کراس اوور 

کراس اوور، شاسی بلند شهری یا خودروی چندمنظوره سایز کوچک، همگی تعاریف یک نوع خودرو هستند. بر خلاف خودروهای SUV که به آنها شاسی بلندهای واقعی نیز گفته می‌شود، کراس اوور بر اساس ساختار تک‌بدنه یا یکپارچه (Unibody) ساخته می‌شود؛ بدین معنا که بدنه و شاسی خودرو یکپارچه هستند و بر خلاف ساختارهای شاسی‌مستقل در SUVها، دو قطعه مجزا نیستند. این نوع ساختار بدنه و سیستم تعلیق باعث سبک‌تر شدن وزن خودرو می‌شود و حداکثر فضای مناسب برای سرنشینان و بار را حتی در مدل‌های با اندازه جمع و جور، فراهم می‌کند. در مقایسه با یک خودرو شاسی بلند، کراس اوورها خودروهای کوچک‌تر، سبک‌تر و با قابلیت آفرودی محدودتری هستند و درنتیجه برای ترددهای شهری مناسب‌ترند.

این سگمنت خودرویی نخستین بار در دهه ۱۹۶۰ میلادی رونمایی شد و مدل ۱۹۸۰ AMC Eagle به‌‌عنوان اولین کراس اوور مدرن شناخته می‌شود. پس از آن، ساختار یکپارچه یا یونی-بادی به رویکرد غالب برای انواع خودروها، از جمله سدان‌ها و هاچ‌بک‌ها تبدیل شد.

این محصولات نسبت به خودروهای سواری، عریض‌تر و جادارتر هستند؛ اما در عین حال کوچک‌تر، سبک‌تر، سریع‌تر و کم‌مصرف‌تر از شاسی بلندها عمل می‌کنند. برای بسیاری از مشتریان، کراس اوورها بهترین ویژگی‌های هر دو نوع از خودروهای سواری و شاسی بلند را ارائه می‌دهند. سواری نرم و راحت، ابعاد بزرگ‌تر نسب به سدان و قیمت کمتر از شاسی بلندها موجب شده است که این دسته به محبوبیت فوق‌العاده‌ای دست پیدا کند. شایان ذکر است که این خودروها مناسب آفرود نیستند و اگر کسی به اشتباه با این خودروهای به آفرودسواری مشغول شود، تنها نتیجه آن مستهلک شدن و آسیب رساندن به خودرو خواهد بود.

مدل‌های دارای سیستم تمام چرخ محرک (AWD) عملکرد بهتری در شرایط سخت داشته و می‌توان به‌عنوان یک خودروی آفرود معمولی مورد استفاده قرار گیرند. برخی از محبوب‌ترین کراس اوورها هیوندای سانتافه، کیا سورنتو، فورد اکسپلورر، تویوتا هایلندر، شورولت اکینوکس، هوندا CRV، فورد اسکیپ، نیسان روگ، دیگنیتی، تویوتا RAV4 و لکسوس RX350 هستند.

مفهوم خودرو شاسی بلند (SUV)

خودرو شاسی بلند یا SUV مخفف عبارت Sport Utility Vehicle، به‌معنای خودرو چندمنظوره اسپرت، به خودرویی اطلاق می‌شود که برای انجام وظایف مختلف در محیط‌های گوناگون ساخته شده است. یک شاسی بلند می‌تواند مانند یک سدان سریع و چابک باشد، بارهای سنگین را مانند یک وانت پیکاپ با خود حمل کند و در عبور از مسیرهای ناهموار مانند یک وسیله نقلیه آفرود توانایی‌های بالایی داشته باشد.

اس یو وی‌ها به نسبت کراس اوورها بزرگ‌تر و قدرتمندتر بوده و از فضای بیشتری برای سرنشینان و حمل بار برخوردارند. بر خلاف خودروهای آفرود چهار چرخ محرک، شاسی بلندها به‌دلیل کنترل‌پذیری خوب و پایداری بالا، خودروهایی مخصوص خیابان‌ها، جاده‌های بین شهری و بزرگراه‌ها هستند. SUVها حداقل خودرویی هستند که برای شرایط جاده‌ای سخت و ناهموار نظیر بیابان و مسیرهای صعب‌العبور قابل قبول می‌باشند.

فریم بدنه در شاسی بلندها بر اساس یک شاسی مستقل ساخته می‌شود. در این نوع ساختار، تمام اجزای خودرو از موتور تا بدنه، روی یک فریم فلزی (شاسی) مستقل سوار می‌شوند. این نوع ساختار در قرن بیستم بسیار رایج بود، اما امروزه بیشتر در کامیون‌ها و ماشین‌های سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی دیگر از تفاوت های شاسی بلند با کراس اوور، سیستم انتقال قدرت است. در حالی که برخی از کراس اوورهای مدرن دارای سیستم تمام چرخ محرک دائمی (AWD) هستند، اما معمولا یک شاسی بلند تمام عیار با سیستم چهار چرخ محرک 4WD تعریف می‌شود که برای رانندگی در شرایط آفرود سنگین یا نیمه سنگین طراحی شده است. محصولاتی نظیر تویوتا لندکروزر، پرادو، سانگ یانگ رکستون، نیسان پاترول، لینکلن نویگیتور و فورد اکسپدیشن جزو معروف‌ترین شاسی بلندهای جهان هستند‌.

در ادامه برای آشنایی کامل و درک بهتر مفهوم این دو سگمنت، مزایا و معایب خودروهای کراس اوور و شاسی بلند را به تفکیک نام می‌بریم.

مزایا و معایب کراس اوورها

از مزایای مهم خودروهای کراس اوور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- ایمنی بالا: خودروسازان کراس‌اوورها را با تمرکز بر حمل و نقل خانواده‌ها می‌سازند؛ بنابراین غالبا این خودروها از ابتدا برای کسب امتیاز ایمنی ۵ ستاره در تست‌های تصادف دولتی و سازمان‌های مستقل طراحی می‌شوند. ساختار شاسی یکپارچه نیز امکان مقاوم‌سازی بهتر ساختار بدنه و شاسی در این خودروها را فراهم می‌کند.

2- مصرف سوخت کمتر: کراس‌ اوورها نسبت به شاسی‌ بلندها مصرف سوخت پایین‌تری دارند. این به‌دلیل وزن سبک‌تر و بدنه آیرودینامیک‌تر آن‌هاست. علاوه بر این، بسیاری از کراس‌ اوورها با پیشرانه هیبریدی کم‌مصرف ارائه می‌شوند که میزان مصرف را به شدت پایین می‌آورد.

3- فضای مناسب سرنشینان و بار: با وجود کوچک‌تر بودن نسبت به شاسی‌ بلندها، کراس‌ اوورها فضای کافی برای سرنشینان و بار ارائه می‌دهند. حتی مدل‌های کوچک‌تر برای یک خانواده چهارنفره مناسب هستند. کراس‌ اوورهای بزرگ‌تر مانند هوندا پایلوت و آئودی Q7 یا فیدلیتی پرستیژ و… می‌توانند تا هفت نفر را جا دهند. همچنین، صندلی‌های تاشو ردیف‌های دوم و سوم، فضای خوبی برای لوازم کاربران ایجاد می‌کنند. علاوه بر این، کراس‌ اوورهای بزرگ‌تر تا ۳ تن ظرفیت یدک‌کشی دارند و برای حمل تریلرهای سفری مناسب هستند.

در مقابل اما معایب خودروهای کراس اوور عبارتند از:

1- نامناسب برای آفرود سنگین: در حالی که کراس‌ اوورها برای مسیرهای خاکی و آفرود سبک ایده‌آل هستند، اما استحکام و انعطاف لازم برای مقابله با بارهای سنگین و شرایط آفرود شدید را ندارند. به‌طور کلی، ارتفاع کمتر از سطح زمین، قدرت متوسط‌ و سیستم‌های کشش و انتقال قدرت محدود، توانایی‌های یک کراس‌ اوور را کم می‌کنند.

2- هزینه تعمیر بالاتر: در تصادف، کل ساختار شاسی یکپارچه ضربه اصلی را متحمل می‌شود. این شاسی یکپارچه، انتقال نیروی تصادف به داخل کابین را به حداقل می‌رساند، اما تعمیر آن نیز گران‌تر است.

مزایا و معایب شاسی بلندها

در نقطه مقابل خودروهای شاسی بلند نیز دارای مزایای متعددی هستند که عبارتند از:

1- توانایی آفرود عالی: یکی از دلایلی که مردم SUV می‌خرند، قابلیت‌های استثنایی آن‌ها در آفرود است. سیستم انتقال قدرت 4×4 باعث می‌شود شاسی بلندها بتوانند با مسیرهای ناهموار یا پوشیده گل، برف یا شن مقابله کنند. ارتفاع بالاتر از سطح زمین با موتورهای قدرتمند نیز به عبور از شیب‌های تند و مسیرهای ناهموار کمک می‌کند.

2- ساختار مستحکم: شاسی‌ بلندها ماشین‌های بزرگ و حجیمی هستند که برای تحمل شرایط شدید جاده و آب و هوا ساخته شده‌اند. آن‌ها از فولاد و آلیاژهای آلومینیوم بسیار مقاوم برای استحکام بهتر تشکیل شده‌اند. ساختار بدنه روی شاسی (Body-on-frame) نیز استحکام و تحمل بالاتری را فراهم می‌کند. طراحی ساده چنین سیستم‌هایی، تعمیر SUVها را نیز آسان‌تر می‌کند.

3- کابین جادار: بزرگترین مزیت داشتن یک SUV، فضای فوق‌العاده‌ای است که در اختیار شما قرار می‌دهد. چه فضای کابین و چه فضای بار، شاسی‌بلندها در هر دو زمینه جادارتر هستند. بسته به اندازه و نوع SUV، می‌توانید تا هشت نفر را داخل آن جای دهید و بیش از هفتصد لیتر فضای بار نیز داشته باشید.

4- ظرفیت یدک‌کشی بالا: یک SUV فول‌سایز به‌طور کلی می‌تواند تا حدود ۴۵۳۵ کیلوگرم یدک بکشد؛ زیرا ساختار شاسی مستقل از بدنه در ابتدا برای کامیون‌ها استفاده می‌شد. اما استفاده از همین معماری در SUVها، به آن‌ها اجازه می‌دهد ظرفیت‌های یدک‌کشی و حمل بار فراتر از اکثر خودروهای سواری دیگر ارائه دهند.

از معایب مهم خودروهای شاسی بلند نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- هزینه‌های سنگین نگهداری: هزینه مالکیت یک شاسی بلند بیشتر از یک سدان، هاچ بک یا کراس‌ اوور معمولی است. این به‌دلیل افزایش مصرف سوخت و نیاز به مقادیر قابل توجهی از روغن و سایر مایعات و لاستیک‌های بزرگ‌تر و قطعات یدکی گران‌تر است.

2- مصرف سوخت بالا: وزن یک SUV می‌تواند بین ۱۶۰۰ تا ۳۰۰۰ کیلوگرم باشد. اندازه بزرگ این خودروها آن‌ها را از لحاظ آیرودینامیک‌ با مشکل مواجه می‌کند و موتورهای بزرگ‌تر، مصرف سوخت SUVها را نسبت به کراس‌ اوورها بالا می‌برد.

3- ابعاد بزرگ: شاسی‌ بلندها در مقایسه با کراس‌ اوورها، بسیار بزرگ‌ هستند. حتی یک SUV متوسط می‌تواند تا 5 متر طول و 2 متر عرض داشته باشد. ابعاد بزرگ‌تر، آن‌ها را به‌‌سختی قابل مانور و پارک می‌کند. به‌خصوص SUVهای فول سایز در محیط‌های شهری شلوغ می‌توانند دست‌وپاگیر باشند.

4- دید محدود و نقاط کور بیشتر: ارتفاع صندلی بالا می‌تواند میزان دید به نقاط کور خودرو را برای راننده دشوار کند.

5- استهلاک بیشتر: به‌دلیل وزن و اندازه زیاد، قطعات SUVها سریع‌تر فرسوده می‌شوند و هزینه‌های تعمیر و نگهداری را افزایش می‌دهند.

6- اثرات زیست‌محیطی: موتورهای بزرگ‌تر شاسی بلندها، گاز CO2 بیشتری تولید می‌کنند که به آلودگی هوا و تغییر اقلیم می‌انجامد.

در نتیجه، هنگام انتخاب بین یک SUV و یک کراس‌ اوور، مهم است که نیازهای خود و سبک زندگی‌تان را در نظر بگیرید. اگر عمدتاً در شهر رفت‌وآمد می‌کنید و به فضای زیادی نیاز ندارید، یک کراس‌ اوور یا حتی یک خودرو سدان یا هاچ بک ممکن است انتخاب بهتر و مقرون‌به‌صرفه‌تری باشد.

کراس اوور یا شاسی بلند؟ کدام‌یک انتخاب بهتری است؟

با آگاه شدن از تفاوت‌های بین کراس‌ اوورها و شاسی‌ بلندها، سوالی که باید به آن پاسخ دهیم این است که کدام‌یک می‌تواند انتخاب بهتری باشد. در پاسخ به این سوال باید بگوییم به‌طور کلی، اگر به‌دنبال یک خودروی روزانه هستید، کراس‌ اوور گزینه ایده‌آل و منطقی‌تری به‌نظر می‌رسد. این سگمنت نه‌تنها فضای کافی و مصرف سوخت بهتری دارد، بلکه با داشتن ابعاد کوچک‌تر برای استفاده در حومه و شهر ایده‌آل است. حتی برای رانندگی‌های معمولی در بزرگراه و سفرهای ماجراجویانه و خارج از جاده سبک، یک خودرو کراس‌ اوور می‌تواند اکثر نیازها را برآورده کند. اما اگر به‌دنبال خودرویی محکم‌تر و عریض‌تر برای حمل بارهای سنگین یا یدک‌کشی‌های جدی هستید، پس یک SUV انتخاب بهتری است.

در نهایت، برای پاسخ به این سوال مهم باید گفت انتخاب بین SUV و کراس‌ اوور به سبک زندگی و نیازهای شما بستگی دارد. اگر بیشتر در شهر تردد می‌کنید و به فضای بزرگ و توانایی آفرود نیاز ندارید، کراس‌ اوور گزینه‌ای اقتصادی‌تر و بهتری است. اما اگر ماجراجویی‌های آفرود و حمل بارهای سنگین بخشی از برنامه‌های شماست، خرید یک شاسی بلند انتخاب بهتری خواهد بود.