در این مطلب به معرفی کشتیهای هوایی و روایتی از ظهور و سقوط امپراطوری این وسایل نقلیه نظامی و عمومی میپردازیم.
بشر همواره به دنبال طراحی و پیاده سازی ایدههای جدید است و این روحیه از زمانهای دور تا به امروز وجود داشته و به نظر میرسد با قدرت بیشتری ادامه پیدا خواهد کرد. یکی از ایدههای عجیبی که با ورود به قرن هفدهم مطرح شد، کشتی هوایی است.
پیشینه طراحی و ساخت کشتیهای هوایی
پیشینه کشتی هوایی به دورهای باز میگردد که پدر هوانوردی، فرانچسکو لانا دترزی، ایدهای نوآورانه برای پرواز ارائه داد. براساس طرح مفهومی دترزی، چهار کره توخالی از جنس مس و بدون هوا از سطح زمین بلند میشد و ارتفاع میگرفت. هر چند که این طرح در عمل اجرایی نشد، اما نخستین گام برای ساخت کشتی هوایی بهشمار میرود.
با گذشت زمان، نخستین کشتی هوایی عملیاتی و واقعی در اواسط قرن نوزدهم در فرانسه ساخته شد. مخترع این کشتی هوایی، هنری گیفارد، مهندسی بود که توانست با کمک موتور بخار، وسیلهای بسازد که حدود ۳۰ کیلومتر را در آسمان پرواز میکند. این پرواز تاریخی به عنوان نخستین پرواز موتوردار در جهان ثبت شده و نقطه عطفی در دنیای پرواز به شمار میآید.
در حال حاضر نمونه بازسازی شده این کشتی هوایی در موزه علوم شهر لندن نگهداری میشود و بازدیدکنندگان میتوانند آن را از نزدیک ببینند و با یکی از اولین گامهای بشر در مسیر هوانوردی آشنا شوند. تصویر این سازه جالب توجه را در ادامه ملاحظه خواهید کرد.
آغاز رسمی فعالیت کشتیهای هوایی
ایده پرواز در آسمان، سالهای طولانی ذهن مخترعان بسیاری را به خود مشغول کرده بود. وجود علاقه شدید به پرواز در آسمان، باعث شد تا تلاشهای زیادی برای طراحی و ساخت کشتی هوایی صورت گیرد. همانطور که انتظار میرود، پروژههای اولیه، ساده و ابتدایی بودند، اما به مرور زمان اشکال پیچیدهتری به خود گرفتند.
برای مثال در سال ۱۸۷۲، یک مخترع فرانسوی اقدام به ساخت کشتی هوایی جالبی کرد که در آن خبری از موتور بخار نبود. این مهندس به جای استفاده از نیروی بخار، هشت نفر را بهکار گرفت تا با دست، ملخ چهارپره بزرگی را بچرخانند و وسیله را به حرکت درآورند. گرچه این کشتی فقط یک بار پرواز کرد، اما تجربهای مهم در مسیر پیشرفت این فناوری بهشمار میآمد.
همزمان با گذشت زمان و پیشرفت علم و فناوری، مواد سبک و مقاومی مانند آلومینیوم و پارچههای ضد پارگی به میدان آمدند تا در ساخت کشتی هوایی مورد استفاده قرار بگیرند. این نوآوریها مسیر ساخت کشتی هوایی را دگرگون کردند و امکان تولید مدلهایی ایمنتر و قابل استفادهتر را فراهم ساختند. نتیجه آن شد که رویای پرواز، رنگ واقعیت به خود گرفت و قدمی بزرگ در تاریخ هوانوردی برداشته شد.
- هر آنچه باید در مورد کشتی زاگرس ایران بدانید
- کدام کشور بیشترین کشتی های جنگی را در نیروی دریایی خود دارد؟
وقتی مهندسان آلمانی دست به کار شدند
یکی از مهندسانی که نقش تأثیرگذار و کلیدی در پیشرفت کشتی هوایی داشت، اشرافزادهای آلمانی به نام فردیناند زپلین بود. تلاشهای او باعث شد تا زاویه دید جدیدی راجع به کشتی هوایی شکل بگیرد و همچنین توانست با ایدههای خلاقانهای که داشت در مسیر توسعه هوانوردی گام بردارد.
او برای نخستین بار پیشنهاد ساخت کشتی هوایی صلب را مطرح کرد. برخلاف نسخههای قبلی، در این مدل جدید، به جای اینکه از فشار گاز برای حفظ فرم استفاده شود، از سازهای محکم بهره گرفتند. طراحی صلب باعث افزایش ایمنی و پایداری پروازها شد و انقلابی تازه در صنعت هوانوردی به وجود آورد. زپلین موفق شد در سال 1900 میلادی، نخستین نمونه تولیدشده خود را با نام زپلین LZ1 به نمایش درآورد. از همین زمان به بعد بود که کشتی هوایی، جایگاه خود را در صنعت هوانوردی پیدا کرد.
- برای سفر با تور کشتی کروز چقدر باید بپردازید؟
- کشتی خودروبر جدید چینی ها قادر به جابجایی 9 هزار خودرو است
آغاز تولید کشتی هوایی کاربردی
زپلین در جنگهای مختلفی خدمت کرده بود و درست از زمانی که بازنشستگیاش داشت شروع میشد، تصمیم گرفت زمان باقی مانده از عمر خود را صرف طراحی و توسعه کشتیهای هوایی کاربردی کند. این مهندس آلمانی با پشتکار و علاقه شدید، تمام وقت و انرژی خود را برای تحقق این هدف به کار گرفت و توانست مسیر صنعت هوانوردی را دگرگون کند.
گرچه نخستین پرواز آزمایشی کشتی هوایی LZ1 کوتاه و بدون موفقیت چشمگیر بود، اما بازتاب زیادی در میان مردم و رسانهها داشت و همین باعث شد دولت آلمان به زپلین توجه و از او حمایت مالی کند. شاید اگر حمایتهای مالی دولت آلمان نبود، این کهنه سرباز هرگز نمیتوانست کشتی هوایی کاربردی بسازد!
در سال ۱۹۰۶، زپلین مدل جدیدی از کشتی هوایی را طراحی و عرضه کرد که موفق شد به مدت ۲۴ ساعت در آسمان بماند. این موفقیت بزرگ به امضای قراردادی مهم با دولت آلمان منجر شد؛ قراردادی برای ساخت ناوگانی شامل صد فروند کشتی هوایی. این گام، آینده هوانوردی را به شکلی جدی تغییر داد.
- 10 کشتی غرق شده معروف در تاریخ که هنوز پیدا نشدهاند
- قدیمی ترین کشتی های نظامی که همچنان خدمت میکنند
مکانیک حرف اول را میزند
آنچه زپلین طراحی کرد، از یک اسکلت فلزی سبک ساخته شده بود که داخل آن، چندین کیسه حاوی گاز هیدروژن قرار داشت. این ساختار مهندسی شده کمک میکرد که حجم زیادی از گاز در بدنه نگهداری شود. همچنین برای اینکه از این بخش محافظت شود، لایه بیرونی مقاومی روی اسکلت کشیده شد. از آنجایی که هیدروژن از هوا سبکتر است، باعث میشد کشتی هوایی به آرامی از زمین برخیزد و به سمت آسمان برود. با این اوصاف، مهمترین عامل شناوری کشتی هوایی در آسمان، هوا بود.
در قسمت زیرین مخزن گاز، دو کابین جداگانه قرار داشت که یکی برای خلبان و کنترل پرواز و دیگری برای حمل مسافران بود. این بخشها بهوسیله یک سقف به شکل شیروانی از مخزن اصلی گاز جدا شده بودند تا ایمنی و رفاه بیشتری برای سرنشینان فراهم شود.
آغاز جنگ جهانی اول
در طول جنگ جهانی اول، ارتش آلمان بهشکل گستردهای از کشتی هوایی برای انجام مأموریتهای مختلف استفاده کرد. کاربرد آنها در ابتدا شناسایی مناطق دشمن بود و چون میتوانستند در ارتفاعات بالا پرواز کنند، از دید سامانههای دفاع هوایی بریتانیا در امان بودند. کاربرد کشتی هوایی به همین جا ختم نشد و طولی نکشید که آلمان تصمیم گرفت از آنها برای حملات هوایی به شهرهای ایتالیا استفاده کند. این حملات ناگهانی و از ارتفاع بالا بودند و وحشت زیادی به دل مردم انداختند. علاوه بر این، انگلیسیها تجهیزات مناسب برای مقابله با کشتیهای هوایی نداشتند.
با این حال، در سال ۱۹۱۶ شرایط تغییر کرد و انگلیس با ترکیب توپهای ضد هوایی مدرن و هواپیماهای جنگی، مانع جولان دادن کشتیهای هوایی آلمان شد. از آنجا که زپلینها دارای مخازن پر از گاز قابل اشتعال هیدروژن بودند، هدفگیری آنها نتایج مرگباری داشت. همین نقطه ضعف بزرگ سبب شد که در سال ۱۹۱۷، حملات کشتی هوایی آلمانی متوقف شود.
- کشتی غرق شده معروف دزدان دریایی بالاخره در اعماق آبها کشف شد
- کشتی خوفو؛ سازهای شگفت انگیز که پس از هزاران سال از زیر خاک بیرون آمد آمد
دوران طلایی کشتیهای هوایی
همزمان با آغاز قرن بیستم، فناوری به طرز حیرت انگیزی پیشرفت کرد و باعث شد تا کشتی هوایی از یک ابزار نظامی به نمادی از شکوه و نوآوری تبدیل شود. این سازههای عظیم و غول پیکر تا ارتفاع 305 متری به آسمان میرفتند و بین شهرهای مختلف تردد میکردند و حضور آنها، نمادی از قدرت فنی و توانمندی بشر در صنعت حمل و نقل هوایی به شمار میرفت.
در مدت کوتاهی، کابینهای ابتدایی و ساده کشتیهای هوایی، جای خود را به فضاهایی لوکس و راحت دادند. طراحی داخلی آنها به گونهای بود که سفرهای طولانی را برای مسافران به تجربهای دلنشین تبدیل میکرد. کشتی هوایی حالا نه فقط یک وسیله جابهجایی، بلکه بخشی از سبک زندگی مدرن شده بود. برای مثال، در دهه ۱۹۳۰ سفر هوایی از آلمان تا برزیل با این کشتیها حدود سه روز طول میکشید. در این مدت، مسافران میتوانستند در فضای آرام کابین استراحت کنند، با یکدیگر گفتگو داشته باشند و غذاها و نوشیدنیهای باکیفیت میل کنند. این تجربهها، پرواز را به یک تفریح لوکس تبدیل کرده بود.
- برای نخستین بار عکس قاتل کشتی تایتانیک منتشر شد
- شرکت کاوازاکی در گذر زمان: از کشتیسازی تا موتورسیکلتهای پرقدرت
سفرهای هوایی وارد مرحله جدیدی شد
با اینکه فردیناند زپلین در سال ۱۹۱۷ دار فانی را وداع گفت، اما شرکتهای آلمانی همچنان از نام او برای ساخت کشتی هواییهای جدید استفاده کردند. زپلینها تبدیل به نمادی از نوآوری و سلطه در آسمانها شده بودند و از آنها به عنوان پرندههایی غول پیکر یاد میشد. قریب به یک دهه پس از مرگ زپلین، نخستین کشتی هوایی مسافربری زپلین با نام LZ127 به پرواز درآمد و غوغای بزرگی در صنعت حمل و نقل به پا کرد. این کشتی هوایی عظیم دارای ۲۳۶ متر طول بود و ظرفیت جابهجایی ۵۰ نفر را فراهم میکرد. (24 مسافر و 36 خدمه)
کشتی هوایی LZ127 بهصورت منظم از آلمان به کشورهایی مانند برزیل، آرژانتین و آمریکا پرواز میکرد. اوج شهرت این وسیله در تابستان ۱۹۲۹ بود؛ زمانی که طی یک سفر بیسابقه، در مدت ۲۱ روز، کل کره زمین را دور زد. این پرواز، قدرت و توانمندی شگفتانگیز زپلینها را به نمایش گذاشت.
- بزرگترین کشتی تفریحی جهان، ۵ برابر تایتانیک و یک جنگل متحرک است + عکس
- راز بزرگ کشتی تایتانیک؛ چرا هیچ اثری از بقایای افرادی که غرق شدند پیدا نشد؟
ظهور کشتی هوایی هیندنبورگ
اواسط دهه 30 میلادی بود که شرکت زپلین، موفق به ساخت یکی از بزرگترین کشتیهای هوایی تاریخ شد. این غول بیشاخ و دم، LZ129 هیندنبورگ نام داشت و به سرعت در کانون توجه جهانیان قرار گرفت. ظاهر چشمگیر و امکانات پیشرفته هیندنبورگ، استانداردهای سفر هوایی را تغییر داد و از نو نوشت.
هیندنبورگ با کابینهایی بزرگ، دکور شیک و سرو غذاهای باکیفیت، تجربهای متفاوت از سفر در آسمان را برای مسافران فراهم میکرد. این کشتی هوایی فراتر از یک وسیله حمل و نقل ساده بود و به نماد تجمل و سبک زندگی اشرافی تبدیل شد. رفاه و آرامش در طول پرواز، مهمترین ویژگی آن بود. این وسیله، سفری را به مسافران ارائه میداد که بیشتر شبیه سفر با کشتیهای اقیانوس پیما بود تا یک پرواز ساده. فضای باز، خدمات ممتاز و حرکت نرم در آسمان، هیندنبورگ را به یکی از بهیادماندنیترین کشتی هواییهای تاریخ تبدیل کرد.
اولین پرواز هیندنبورگ
قطع به یقین عنوان بزرگترین کشتی هوایی تاریخ، همچنان در اختیار هیندنبورگ قرار دارد و بدون شک، این کشتی هوایی یکی از شگفتانگیزترین وسایل پرندهای است که بشر تاکنون ساخته است. طراحی باشکوه و ابعاد بینظیر آن، تحسین همگان را برانگیخته بود.
این کشتی هوایی غولپیکر ۲۴۵ متر طول و ۴۱ متر قطر داشت و این ابعاد حتی با برخی هواپیماهای امروزی قابل مقایسه نیستند. داخل آن، نزدیک به ۲۰۰ میلیون لیتر گاز هیدروژن ذخیره میشد که عامل اصلی شناوری و پرواز آن بود. چنین ظرفیتی، امکان پروازهای طولانیمدت را فراهم میکرد. هیندنبورگ با فضاهایی اختصاصی و شیک، میتوانست تا ۷۰ مسافر را در کابینهایی مجلل و راحت جابهجا کند. این سطح از خدمات، سفر با کشتی هوایی را از یک تجربه صرفا حملونقلی فراتر برد.
- این کشتی غرق شده، 20 میلیارد دلار ارزش دارد و شاید دوباره زنده شود
- باستان شناسان ترکیهای مدارک جدیدی را برای اثبات کشتی حضرت نوح رو کردهاند!
هیندنبورگ یک هتل پرنده بود
هر چه از بخش مسافربری هیندنبورگ بگوییم، کم گفتهایم. طراحی بسیار ویژه این قسمت، رفاه و آسایش زیادی در اختیار مسافران قرار میداد و تجربهای لذت بخش به شمار میرفت. این کشتی هوایی امکاناتی فراتر از انتظار زمان خود ارائه میداد. سالن غذاخوری، سالن استراحت و اتاق مخصوص استعمال دخانیات از جمله این فضاها بودند.
سالن غذاخوری با استفاده از ظروف کریستالی، چیدمانی شیک و خدمات سطح بالا، جلوهای از سفرهای اشرافی را به نمایش میگذاشت. طراحی این فضاها بهگونهای بود که حس یک هتل پرنده را منتقل میکرد. برای اقامت، ۲۵ کابین لوکس به سبک کوپههای قطار برای مسافران تدارک دیده شده بود. در قسمت جلویی کشتی هوایی، عرشهای مخصوص تعبیه شده بود که مسافران میتوانستند از آنجا مناظر بیرون را تماشا کنند. این فضای باز، تجربهای بینظیر از پرواز را فراهم میکرد.
نگاهی به منوی غذایی این کشتی هوایی
برای تهیه غذا در هیندنبورگ، از سرآشپزهای برجسته اروپایی استفاده میشد که منوهای متنوع و منحصربهفردی ارائه میدادند. این غذاها حتی با بهترین هتلهای جهان قابل مقایسه نبودند و نشان دهنده سطح بالای خدمات این کشتی هوایی بودند. همچنین تاکید ویژهای بر فرهنگ آلمانی و سرو غذاها و نوشیدنیهای اصیل این کشور وجود داشت.
صبحانه در هیندنبورگ از ساعت ۸ صبح به صورت سلف سرویس آغاز میشد و شامل انواع تخممرغ، سوسیس، ژامبون، کره، عسل، کنسرو، چای، قهوه و میوههای تازه بود. این وعده غذایی، انرژی لازم برای آغاز روز پرواز را به مسافران میداد. در وعدههای بعدی، خوراکیهای لوکس و متنوعی مانند خاویار برای مسافران سرو میشد تا تجربهای خاص و بهیادماندنی از سفر با کشتی هوایی هیندنبورگ به دست آورند. این سرویس غذا، یکی از جذابیتهای برجسته این وسیله پرنده به شمار میرفت.
- بقایای کشف شده از کشتی غرق شده چینی، اسرار جاده ابریشم را فاش میکند
- زیردریایی توریستهای تایتانیک، به سرنوشت کشتی تایتانیک دچار شده است
قیمت بلیط هیندنبورگ چقدر بود؟
با توجه به امکانات و خدماتی که در کشتی هوایی هیندنبورگ ارائه میشد، طبیعتا قیمت بلیط آن گران بود. با این حال مشتریان وفادار این وسیله حمل و نقل هوایی کم نبودند و بسیاری از افراد ثروتمند آن زمان، پرواز با هیندنبورگ را نشانهای از موقعیت اجتماعی و افتخار شخصی میدانستند. این پروازها تبدیل به تجربهای منحصربهفرد و لوکس شده بودند.
محبوبترین مسیر پروازی هیندنبورگ، عبور از اقیانوس اطلس بین اروپا و آمریکا بود. قیمت بلیت این سفر حدود ۴۰۰ دلار بود که با ارزش امروزی، نزدیک به ۷,۵۰۰ دلار برآورد میشود. با وجود این هزینه بالا، تقاضای زیادی برای سفر همچنان وجود داشت. این کشتی هوایی میتوانست مسیر میان آلمان و ایالات متحده را در کمتر از دو روز طی کند، در حالی که کشتیهای اقیانوس پیما به هفت روز زمان نیاز داشتند. همین سرعت و راحتی، هیندنبورگ را به گزینهای جذاب برای مسافران ثروتمند تبدیل کرده بود.
فاجعه هیندنبورگ و سرانجامی تلخ
علیرغم محبوبیت چشمگیری که شاهد آن بودیم، عصر طلایی کشتیهای هوایی چندان طولانی نبود و با سانحهای تلخ و دردناک به خط پایان رسید. در تاریخ 6 می ۱۹۳۷، هیندنبورگ هنگام فرود در نیوجرسی آمریکا دچار آتشسوزی شد و همگان را در شوک عمیقی فرو برد.
آتشسوزی ناگهانی، در عرض چند ثانیه کل بدنه کشتی هوایی را فرا گرفت و منجر به انفجار شد. در این حادثه دلخراش، 35 نفر از مجموع 97 سرنشین جان خود را از دست دادند. با وجود گذشت دههها، همچنان علت قطعی این آتش سوزی مورد بحث محققان است. فاجعه هیندنبورگ نه تنها پایان دوران زپلینها بود، بلکه اعتماد عمومی به ایمنی کشتی هواییها را برای همیشه از بین برد. پس از این حادثه، استفاده تجاری از این وسایل به سرعت کاهش یافت و صنعت هوانوردی بهسمت هواپیماهای موتوردار مدرن حرکت کرد.
آینده کشتیهای هوایی
در یک دهه اخیر، کشتیهای هوایی مجددا در کانون توجه قرار گرفته و شرکتهای بزرگی همچون لاکهید مارتین، وارد حوزه طراحی و ساخت آنها شدهاند. آنها با ساخت نمونههایی مانند HAV و توسعه مفاهیم نوآورانه، سعی میکنند از این وسایل برای حمل و نقل کالا و گردشگری بهره بگیرند. آیا این بازگشت میتواند آغازگر فصل تازهای در تاریخ هوانوردی باشد؟
کشتیهای هوایی مدرن، به جای هیدروژن قابل اشتعال، از گاز ایمنتر هلیوم پر میشوند که احتمال وقوع حادثه را به طور چشمگیری کاهش میدهد. این پیشرفتها باعث شده تا ایمنی و پایداری در پروازهای بلندمدت افزایش یابد و زمینه برای استفادههای مدرن فراهم شود. با وجود اینکه در حال حاضر هیچ سرویس فعال مسافربری برای کشتی هوایی وجود ندارد، پروژههایی مانند ایرلندر با هدف گردشگری و سفر به مناطق دورافتادهای همچون قطب شمال در دست توسعه هستند.