محرک اصلی شنای هدفمند اسپرم ها یکی از اسرار دنیای علم بود. همان مکانیزمی که بر اساس آن یک اسپرم این توانایی را پیدا می کند تا مسیر خود به سمت تخمک را شنا کرده و خود را برای بارور سازی تخمک به آن برساند.
پژوهشگران اخیرا موفق به کشف مولکولی شده اند که در مسیریابی اسپرم و رساندن خود به تخمک نقش مهمی را ایفا میکند. کشف جدید از نتایج تحقیق بر روی توتیای دریایی است و از آن جهت مهم است که می تواند رهگشای انسان برای فهم علت مواردی از ناباروری و درمان این مشکل باشد.
از حدود ۱۰۰ سال پیش دانشمندان بر این امر آگاه بودند که رسیدن اسپرم به تخمک بر اساس یک کنش بیوشیمایی خاص صورت می گیرد؛ اما تحقیقات اخیر بود که نشان داد علت اصلی این کنش چه عاملی است.
در واقع از صد سال پیش بشر به مقوله اسپرم کموتاکسی پی برده بود که در واقع همان مقوله متاثر بودن حرکت اسپرم از محرک های شیمایی در مسیر رسیدن به تخمک بود. به مدت یک قرن است که انسان میداند حرکت اسپرم به سمت تخمک یا کموتاکسی اسپرمی با محرکهای شیمایی صورت می گیرد.
محرک اصلی شنای هدفمند اسپرم ها یک نوع مولکول است
در خصوص توتیای دریایی در واقع عامل اصلی تحریک اسپرم یک نوع مولکول است که به همراه تخمها در آب رها می شود. اسپرم ها قادر هستند تا تعداد بالا و یا پایین مولکولهای محرک را تشخیص دهند و مسیر خود را به سوی تجمع مولکولی تغییر دهند.
این مولکول گیرندههای دم اسپرم را فعال می کند و موجی از سیگنالها را به سلول نر مخابره می کند که در نهایت به ورود یون های کلسیم به سلول اسپرم منتهی می شود. در این زمان کنش های کلسیمی، دم اسپرم را تبدیل به موتور محرک اسپرم می کنند و دم تحریک شده بمانند پروانه یک کشتی شناور، اسپرم را به سمت تجمع مولکولی راهنمایی می کند.
آنچه محققان در مطالعات اخیر کشف کرده اند در واقع مولکولی است که امکان چنین تبادل کلسیمی را مقدور می سازد؛ این مولکول SpSLC9C1 نام دارد.
اینکه تا چه میزان فرایند یاد شده مشابه با فرایندی است که در فرایند لقاح انسانی و یا پستانداران دیگر رخ می دهد به راستی مشخص نیست، اما آنچه در فرایند لقاح توتیای دریایی رخ می دهد به یقین رهگشای بسیاری از مشکلات تولید مثل در موجودات دیگر است و کشفیاتی از این دست انسان را به درمان ناباوری بیش از پیش امیدوار می کند.
عوامل مختلفی می توانند در ناباروری نقش داشته باشند و فهم و شناخت انسان از عملکرد اسپرم ها می تواند راهی برای غلبه بر این مشکلات و درمان ناباروری باشد.