دادههای ماهواره سه گانه Swarm نشان میدهد که میدان مغناطیسی زمین به آهستگی در حال ضعیف شدن است، در ادامه دلایل این اتفاق را بررسی میکنیم.
ماندگاری حیات در سیاره زمین به میدان مغناطیسی آن وابستگی شدیدی دارد. در واقع میدان مغناطیسی زمین از این سیاره و موجودات آن در مقابل اشعه کیهانی و ذرات باردار خورشید محافظت میکند. طیف وسیعی از آهن مایع گرم شده و چرخشی در دل زمین این میدان را به وجود میآورند که تشکیل دهنده هسته بیرونی در عمق 3 هزار کیلومتری درون زمین محسوب میشوند.
میدان مغناطیسی سیاره ما دارای ناهنجاریهایی است که در همین رابطه دانشمندان مرکز علوم، نوآوری و داده سوارم (DISC) به کمک دادههای ماهواره سوارم متعلق به آژانس فضایی اروپا توانستند این ناهنجاریها را مورد بررسی قرار دهند. گفتنی است ساخت و طراحی ماهوارههای سوارم با هدف شناسایی و اندازهگیری دقیق سیگنالهای مغناطیسی زمین انجام شده است.
جزئیات ضعیف شدن میدان مغناطیسی زمین
یورگن ماتز (Jürgen Matzka)، یکی از محققان مرکز تحقیقات علوم زمین آلمان در این خصوص عنوان کرد طی 10 سال اخیر شاهد شکلگیری حد پایین شرقی و جدید ناهنجاری جنوب اقیانوس اطلس بودهایم که این ناهنجاری طی سالهای گذشته پیشرفت زیادی داشته است. وی با ابراز خوشحالی از وجود ماهوارههای سوارم در مدار و استفاده از دادههای آن عنوان کرد یکی از اهداف فعلی ما درک فعل و انفعالات هسته زمین است تا بفهمیم چه تغییراتی باعث پیشرفت این ناهنجاری شده است.
در گذشته محققان بر این باور بودند که ضعیف شدن میدان مغناطیسی سیاره ما یکی از علائم واژگونی قطب برجسته است؛ در این فرایند مکان قطبهای مغناطیسی شمال و جنوب تغییر پیدا خواهد کرد. این واژگونی هر 250 هزار سال یک بار رخ میدهد، اما با وجود شدت ناهنجاری در اقیانوس اطلس جنوبی، محققان آنها را درجههای معمولی از نوسانات میدانند.
ناهنجاری جنوب اقیانوس اطلس در سطح افق هیچ نوع آسیبی به همراه ندارند، اما فضاپیماها و ماهوارهها که در بالای این مناطق در حال پرواز هستند، به خاطر یک میدان مغناطیسی ضعیف با نقص فنی مواجه خواهند شد. از این رو ذرات باردار قادر خواهند بود در ارتفاعاتی که ماهوارههای مدار نزدیک زمین قرار دارند، به آنها نفوذ پیدا کنند. در حال حاضر بسیاری از پژوهشگران در حال بررسی این موضوع هستند، اما تا به امروز منشا ناهنجاری جنوب اقیانوس اطلس را پیدا نکردند و بررسیها همچنان ادامه دارد.