امواج عظیم مریخی سازه‌هایی متحرک هستند

امواج عظیم مریخی ساختارهای فوق‌العاده بزرگی هستند که در تازه‌ترین اکتشافات دانشمندان در مورد سیاره سرخ، به عنوان سازه‌هایی متحرک و پویا مورد توجه قرار گرفته‌اند.

تا پیش از این تصور می‌شد که امواج عظیم مریخی سازه‌هایی ایستا و ساکن هستند، اما بررسی‌ها نشان داده که چنین مسئله‌ای صادق نیست. امواج مورد نظر ساختارهای فوق‌العاده بزرگی هستند که در تصاویر ماهواره‌ای سیاره سرخ می‌توان آن‌ها را دید. تازه‌ترین بررسی‌ها در این رابطه نشان داده که این امواج متحرک هستند. در بررسی این موضوع با گجت نیوز همراه باشید.

بر اساس اطلاعات موجود، امواج عظیم سیاره سرخ از شن ساخته شده‌اند و قبلا تصور بر این بود که از گذشته‌های بسیار دور، این امواج روی سطح مریخ به وجود آمده‌اند و همانند ساختارهایی که روی زمین می‌بینیم، در طول سالیان دراز هیچ تغییری در آن‌ها رخ نمی‌دهد.

حرکت امواج عظیم مریخی

این امواج در بیابان‌ها و کویرهای زمین هم دیده می‌شوند؛ در قسمت حلالی امواج دانه‌های درشتی قرار گرفته‌اند که به صورت کلی، روی پایه‌ای از دانه‌های ریزتر در اعماق امواج قرار دارند. درشت بودن دانه‌های بالایی در کنار رقیق بودن اتمسفر سیاره مریخ در حال حاضر، باعث شده بود تا دانشمندان ساختارهای عظیم مورد نظر را ساکن در نظر بگیرند؛ اما همان‌طور که در ویدیو زیر می‌بینیم، چنین مسئله‌ای درست نیست.

مقاله‌ای که مسئله پویایی امواج عظیم مریخی را اثبات می‌کند، توسط سایمون سیلوسترو (Simone Silvestro) از رصدخانه‌ای در ایتالیا نوشته شده و همان‌طور که سیلوسترو می‌گوید، برای دیدن حرکت این امواج در کنار صبر و حوصله، دقت فراوانی هم مورد نیاز است.

سیلوسترو و تیمش برای این نتیجه‌گیری، از تصاویر تهیه شده توسط یکی از مدارگردهای مریخی ناسا استفاده کردند و این دانشمندان، عکس‌های اولیه را با فاصله زمانی چندین سال، با تصاویر جدیدتری که حرکت امواج سطحی مریخ را نشان می‌دهند مقایسه کردند. همان‌طور که در مقاله منتشر شده در این رابطه ذکر شده، این ساختارهای تپه مانند با سرعتی فوق‌العاده کم در حرکت هستند.

در بین سال‌های 2007 تا 2016، تیم دانشمندان رصدخانه ایتالیایی مشاهده کردند که امواج عظیم مریخی موجود در دو مکان نیلی فوسا (Nili Fossae) و دهانه مکلاگلین (McLaughlin crater) با سرعت میانگین فوق‌العاده آهسته 12 سانتی‌متر در سال حرکت کردند و در بهترین حالت ممکن هم حرکت مورد نظر سریع‌تر از 19 سانتی‌متر در سال نبود.

سرعت حلزونی حرکت تپه‌ها

با در نظر گرفتن چنین سرعت حلزونی آن‌قدرها هم عجیب نیست که در گذشته، دانشمندان ایده ساکن بودن امواج عظیم مریخی را مطرح کرده بودند؛ در هر کدام از تحقیقات قبلی، تفاوت تصاویر ثبت شده تنها در طول دو یا سه سال مریخی مقایسه می‌شد و به همین دلیل، مقیاس زمانی موجود به حدی نبود که بتوان حرکت اسلوموشن این تپه‌ها را تشخیص داد.

سیلوسترو در این رابطه می‌گوید که به لطف گذر زمان، هم‌اکنون داده‌هایی مربوط به مدت زمانی بیش از ده سال در دسترس دانشمندان قرار دارد و از این طریق می‌توان اطلاعات شگفت‌انگیزی را در مورد سطح در حال تغییر و پویای سیاره سرخ جمع‌آوری کرد.

به علاوه افزایش تدریجی حجم داده‌های مریخی، دانشمندان هم‌اکنون نظریه‌های قابل‌قبول‌تری در مورد اتفاقات سطح سیاره سرخ دارند و در حالی که در گذشته تصور نمی‌شد که بادهای سیاره همسایه ما قوی باشند، هم‌اکنون می‌بینیم که اطلاعات موجود خلاف این موضوع را نشان می‌دهند. سیلوسترو می‌گوید که درک محققان در مورد وضعیت سطحی مریخ بسیار پیشرفته‌تر شده است.

تا پیش از تحقیقات تیم این دانشمند ایتالیایی کسی تصور نمی‌کرد که بادهای اتمسفر فوق‌العاده رقیق مریخ به اندازه کافی قوی باشند تا بتوانند امواج عظیم مریخی را جابه‌جا کنند؛ امواج شنی که ابعاد برخی از آن‌ها به 35 متر هم می‌رسد و برای جابه‌جایی آن‌ها، نیرویی قدرتمند مورد نیاز خواهد بود. با این حال می‌بینیم که مقایسه داده‌های جمع‌آوری شده در طول 9 سال نشان می‌دهد که این امواج آن‌قدرها هم که تصور می‌شد، ضعیف نیستند.

پیشرفت چشمگیر دانش سیاره شناسی

دانشمندان باور دارند که علاوه بر توان بادهای مریخی، نزدیکی تپه‌های شنی مورد نظر به یکدیگر هم نقش مهمی در این جابه‌جایی‌ها دارد؛ در حالی که دانه‌های درشت شن روی قسمت‌های بالایی تپه‌ها قرار دارند، دانه‌های ریزتر پایینی به کل حرکت امواج کمک می‌کنند و جریان شن مورد نیاز برای تغییر ظاهر آنچه از آسمان مریخ دیده می‌شود را فراهم می‌کنند.

سیلوسترو در پایان می‌گوید که با وجود سرعت پایین حرکت تپه‌ها، کشف چنین ویژگی سطحی شگفت‌انگیزی روی مریخ به ما کمک می‌کند تا به درک بهتری از سیاره سرخ برسیم و به صورت کلی، جرم آسمانی همسایه خود را بهتر بشناسیم. بسیاری از دانشمندان نتایج گزارش شده در این تحقیق را به عنوان گواهی بر پیشرفت چشم‌گیر توانایی‌های اکتشافی ما در سطح فضایی، در نظر می‌گیرند.

سیاره شناس دانشگاه جانز هاپکینز، رالف لورنز (Ralph Lorenz) که در تحقیقات تیم سیلوسترو شرکت نداشته می‌گوید که سرعت حرکت تپه‌های شنی مریخی تنها چند برابر سرعت رشد موی انسان بوده و این حقیقت که ما به سطحی از پیشرفت رسیده‌ایم که می‌توانیم چنین فرآیند آهسته‌ای را روی یک سیاره دیگر ردیابی کنیم، گواه پیشرفت مثبت و امیدوار کننده دنیای آکادمیک در جهت درست است.

مقاله تیم سیلوسترو در ژورنال “Journal of Geophysical Research: Planets” منتشر شده است.