به تازگی تحقیقی در مورد آلوده شدن بیش از 20 نفر از طریق در تماس بودن با یک ابر ناقل ویروس کرونا منتشر شده که اهمیت رعایت نکات بهداشتی را به ما یادآور میشود.
یک ابر ناقل ویروس کرونا توانست بیش از 20 نفر را در یک سفر جادهای آلوده کند؛ تحقیق جدیدی منتشر شده که وضعیت آلودگی تعداد زیادی افراد سالم از طریق یک فرد آلوده به بیماری کووید 19 را شرح میدهد و با مثالی عینی در دنیای واقعی، اهمیت رعایت اصول پایهای برای در امان ماندن از کرونا ویروس جدید را یادآور میشود.
ماجرای ابر ناقل ویروس کرونا
در 19 ژانویه 2020، تنها چند هفته پس از ثبت اولین موارد ابتلا به کووید 19، 67 راهب بودایی به همراه یک راننده در نینگبو (Ningbo) چین سوار یک اتوبوس شدند؛ گفته شده که یکی از این سرنشینان ناقل ویروس کرونا جدید بوده و از آنجایی که کسی انتظار بروز چنین مشکلی را نداشت، هیچ یک از سرنشینان از ماسک صورت استفاده نکرده بود.
چندین روز بعد، 24 نفر از این راهبان به بیماری کووید 19 مبتلا شدند و همانطور که تحقیق جدیدی در ژورنال “JAMA Internal Medicine” جزئیات این اتفاق را مورد بررسی قرار داده، به احتمال قوی یک سوم سرنشینان تنها به واسطه وجود یک ابر ناقل ویروس کرونا درون اتوبوس، به بیماری آلوده شدهاند.
گفته شده که این سفر جادهای حدودا هزار کیلومتر دورتر از ووهان چین، مرکز شروع همهگیری کووید 19 بوده و کل سفر هم یک ساعت و چهل دقیقه طول کشیده است؛ اما همانطور که اشاره شد، این داستان به خوبی به ما نشان میدهد که قرار گرفتن در محیطهای بسته و بدون تهویه هوا حتی در شرایطی که در فاصله ایمنی از یک فرد آلوده به ویروس کرونا قرار گرفته باشیم، تا چه حد میتواند خطرناک باشد. مخصوصا اگر هیچ کس از ماسک صورت و وسایل محافظتی استفاده نکرده باشد و از طرف دیگر، شخص آلوده هم هیچ نشانهای از ابتلا به بیماری نداشته باشد.
اسکات ویزنبرگ (Scott Weisenberg)، متخصص بیماریهای مسری و بهداشت مسافرت از نیویورک آمریکا در این رابطه میگوید که تحقیق دانشمندان چینی کاملا نگران کننده بوده و به راحتی میتوان از این ماجرا فهمید که فاصله ایمن دو متری توصیه شده توسط کارشناسان بهداشتی در تمامی شرایط از ما محافظت نمیکند.
از یک فرد ناقل به 23 فرد سالم
گفته شده که ابر ناقل ویروس کرونا در اتوبوس نینگبو، در زمان سفر هیچ علائمی از بیماری نداشته، اما این فرد دو شب قبل با چهار نفر از آشنایانی که به مرکز شروع همهگیری سفر کرده بودند، شام خورده است. در هفتههای اول انتشار ویروس در ووهان چین، کووید 19 سریعا در این شهر در حال گسترش بود و چهار فرد مورد نظر هم قبل از قرنطینه کامل ووهان از این منطقه خارج شده بودند.
دانشمندان چینی از این فرد با عنوان ابر ناقل ویروس کرونا یاد کردهاند و اینطور که به نظر میرسد، شخص مورد نظر تنها چند ساعت پس از پایان سفر جادهای علائمی مانند درد، سرفه و لرز از خود بروز داده است. دانشمندان میگویند هر فرد آلوده دقیقا قبل از شروع علائم بیماری در مسریترین حالت خود قرار داشته و امکان گسترش ویروس از او درست قبل از بروز نشانهها، فوقالعاده زیاد است.
چند روز بعد، نتیجه آزمایش کووید 19 شخص مورد نظر به همراه همسر و فرزندش مثبت گزارش شد و در مدت کوتاهی 23 نفر دیگر از این اتوبوس به بیماری مبتلا شده بودند. گفته شده که مقصد اتوبوس مکانی برای اجرای آداب و رسوم مذهبی در فضای آزاد بوده و یک اتوبوس دیگر هم با همین تعداد سرنشین، به صورت همزمان به سمت محل مورد نظر راهی بوده است.
نکته مهم این بوده که هیچکدام از افراد اتوبوس دوم به بیماری مبتلا نشده بودند و از آنجایی که مقصد محلی در فضای آزاد بوده، جریان هوا باعث شده تا ذرات آلوده از ابر ناقل ویروس کرونا و 23 نفر آلوده دیگر به سایرین منتقل نشود.
جزئیات پژوهش ابر ناقل ویروس کرونا
شرایط گزارش شده در مورد دو اتوبوس یکی از بهترین مثالهای موجود در دنیای واقعی بوده که اهمیت دوری کردن از فضاهای بسته را به ما نشان میدهد. به احتمال قوی سیستم تهویه اتوبوس آلوده باعث شده تا ذرات ویروس از اولین مبتلا به سایرین منتقل شود و حتی با وجود دور بودن بسیاری از این 23 نفر، کووید 19 به راحتی راهش را به دستگاه تنفسی آنها پیدا کرده است.
رنیی ژانگ (Renyi Zhang)، پروفسوری از دانشگاه ای اند ام تگزاس که در تهیه این مقاله نقشی نداشته، تحقیق اخیر را گواه دیگری از اهمیت انتقال بیماری کووید 19 از طریق ذرات تنفسی میداند. این دانشمند مدتهاست که خطر ذرات فوقالعاده ریز آئروسل برای سلامت انسان را مورد بررسی قرار داده و با در نظر گرفتن نتایج تحقیقات اخیر محققان چینی، ژانگ معتقد است که فاصلهگذاری اجتماعی به تنهایی نمیتواند کافی باشد.
در تصویر بالا، دیاگرام افراد حاضر در اتوبوس ابر ناقل ویروس کرونا را میبینیم. این شخص با رنگ قرمز نشان داده شده و رنگهای صورتی، زرد، سبز و سفید به ترتیب موارد ابتلای متوسط، ملایم، ابتلای بدون بروز علائم و همچنین عدم ابتلا را نشان میدهند.
همانطور که میبینیم نشستن در نزدیکترین فاصله ممکن نسبت به فرد آلوده اول، تاثیری در ابتلا نداشته و فرد سمت راست این مبتلا اصلا به کووید 19 آلوده نشده است؛ با این حال افرادی که در انتهای اتوبوس نشسته بودند، به ویروس مبتلا شدند.
نقش ماسک تنفسی در ماجرای اخیر
ژانگ میگوید که در کنار هشدار تحقیق اخیر در مورد نحوه گسترش کروناویروس جدید، میبینیم که تمامی افراد قرار گرفته در یک محیط آلوده به بیماری مبتلا نمیشوند و تعداد قابل توجهی از افراد با وجود خطرات محیطی از بیماری در امان هستند.
پنجرههایی که با رنگ سبز مشخص شدهاند، هوای تازه را به داخل اتوبوس میآوردند و میبینیم که عده بسیار کمی در نزدیکی این پنجرهها به بیماری مبتلا شدند.
اما مهمتر از همه، دانشمندان میگویند که اگر سرنشینان و به خصوص ابر ناقل ویروس کرونا از ماسک تنفسی استفاده میکرد، اوضاع کاملا با حالت کنونی فرق داشت؛ ویزنبرگ در این رابطه میگوید که پوشیدن ماسک توسط فرد آلوده راه انتقال ویروس را از منبع مسدود میکرد. با این حال تحقیقات زیادی انجام شدهاند که از اهمیت این وسایل محافظتی برای در امان نگه داشتن افراد سالم خبر میدهند.
بر اساس این تحقیقات، پوشیدن ماسک با محدود کردن تعداد ویروسهایی که یک فرد با آنها در ارتباط است، یا به کلی از ابتلای فرد جلوگیری کرده و یا باعث بروز ورژن خفیفی از بیماری میشود. ژانگ میگوید که با وجود اثبات نشدن این موضوع، احتمال دارد که ماسکهای تنفسی بتوانند از وارد شدن ذرات ویروسی به داخل ریه ما به هنگام تنفس جلوگیری کنند.
ویزنبرگ با تایید صحبتهای ژانگ اظهار کرده که پوشیدن ماسک توسط سایر سرنشینان میتوانست آمار مبتلایان اتوبوس را به میزان قابل توجهی کاهش دهد و از طرف دیگر، به احتمال قوی افراد مبتلا علائم چندان شدیدی از خود بروز نمیدادند.
فضاهای بسته
ویزنبرگ میگوید که پژوهش اخیر دانشمندان چینی باید به چشم یک هشدار دیده شود و نیازی به نگرانی بیمورد در این رابطه نیست. این اولین باری نبوده که مقالاتی در مورد گسترش ذرات ویروسی در محیطی به مسافتی بیشتر از دو متر منتشر میشوند و همچنین، خطر تهویه نامناسب محیط در پژوهشهای زیادی مورد بررسی قرار گرفته است.
به عنوان مثال تحقیق مشابهی مربوط به اواخر ژانویه 2020 نشان داده که حضور یک فرد مبتلا در یک رستوران، قبل از بروز علائم بیماری، باعث آلودگی افراد زیادی شده و تهویه هوای این رستوران در گوانگژو چین هم ذرات آلوده را به خوبی در محیط منتشر کرده است.
حتی در هواپیماها به عنوان فضاهای بستهای که هوای داخل آنها دائما فیلتر میشوند، شانس انتقال بیماری با پوشیدن ماسک صفر نیست. به تازگی مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای ایالات متحده، تحقیقی در مورد یک پرواز حامل 290 مسافر از ایتالیا به کره جنوبی در اواخر مارس گذشته انجام داده و نشان داده شده که یک مسافر به احتمال قوی از طریق یکی از 6 فرد ناقل ویروس داخل هواپیما، به کووید 19 مبتلا شده است.
تهویه هوا و نکات مهم
ویزنبرگ در این رابطه اظهار کرده که 6 ناقل داخل هواپیما هیچ نشانهای از بیماری نداشتند و متاسفانه برخی از مبتلایان به کووید 19 در چنین وضعیتی هستند. به علاوه وقتی هنوز علائمی از بیماری بروز نکرده باشد، یک شخص مبتلا با کسی که علائمی بروز نمیکند فرق چندانی ندارد. با این حال تحقیق اخیر دانشمندان چینی و مقاله مربوط به هواپیما نباید باعث نگرانی بیمورد کسانی شود که از سرویسهای حمل و نقل عمومی استفاده میکنند.
به این ترتیب هر شخصی میتواند حتی بدون اطلاع خودش نقش یک ابر ناقل ویروس کرونا را ایفا کند. از طرف دیگر با امید به بهتر شدن سیستم تهویه به کار رفته در وسایل حمل و نقل عمومی، باز کردن پنجره و کمک به برقرار جریان آزاد هوا میتواند نقش مهمی در توقف گسترش بیماری داشته باشد.
دکتر دان میلتون (Don Milton) ویروسشناس و متخصص سلامت محیطی از دانشگاه مریلند که در مورد نحوه آلودگی و گسترش ویروسها در میان افراد تحقیق میکند، میگوید که هوای آزاد منبع بیپایان برای تهویه بوده و باز کردن یک پنجره میتواند به میزان قابل توجهی هوای محیط را از ذرات ویروسی پاک کند.
جالب است بدانیم که سیستم تهویه مترو شهری مانند نیویورک در آمریکا میتواند هوای داخل کابینها را دائما تازه نگه دارد و با اینکه مجموعه اتوبوسرانی این شهر به تازگی در مورد تهویه اتوبوسها اظهارنظری نکرده، بر اساس اطلاعات موجود میتوان گفت که وضعیت پاکیزگی در این وسایل نقلیه در حد قابل قبولی بوده و از طرف دیگر، تمامی سرنشینان اتوبوسها باید از ماسک تنفسی استفاده کنند.
در واقع در دو تا سه ماه گذشته افراد زیادی در اتوبوسهای شهری مانند نیویورک بودهاند و حتی بدون رعایت نکات مهم فاصلهگذاری اجتماعی، میبینیم که مشکل خاصی از لحاظ آلودگی این افراد به وجود نیامده است.