چه کسی اولین کامپیوتر را ساخت؟

اولین کامپیوتر توسط چه کسی ساخته شد و این ماشین‌های عظیم‌الجثه و با عملکرد محدود، برای رسیدن به فناوری امروزی، دستخوش چه تغییراتی شده‌اند؟

رایانه‌‌ها به‌طور کلی، گذشته‌ای طولانی و پیچیده دارند و طبیعتا عمر آنها بسیار طولانی‌تر از اینترنت بوده است. در گذشته از اولین کامپیوتر ها برای انجام محاسبات ریاضی و منطقی استفاده می‌شد که انجام سریع آنها برای انسان دشوار بود. استفاده از این ماشین‌های غالبا بزرگ و سنگین، عمدتا به دولت‌ها و مشاغل خاص محدود می‌شد، زیرا این دستگاه‌ها در روزهای اولیه ابداع، چندان رایج نبودند.

در نهایت، مبتکران با درک آنکه چگونه می‌توان این ماشین‌ها را برای بسیاری از وظایف دیگر به‌کار برد، فناوری مورد استفاده در آنها را به مرور زمان گسترش دادند. بدین معنی که رایانه‌ها با گذشت زمان در کنار افزایش نوآوری، فشرده‌تر شدند و فضای کم‌تری را اشغال می‌کردند. انواع لپ‌تاپ‌ها و گوشی‌های هوشمندی که امروزه از آنها استفاده می‌کنیم، با نمونه‌های گذشته که برای راه‌اندازی به اتاق‌های اختصاصی نیاز داشتند، فاصله‌ای نجومی دارند.

افراد متعددی در ایجاد و پیشرفت فناوری‌های مبتنی بر رایانه در دهه‌های گذشته سهیم بودند، اما چه کسی اولین کامپیوتر را ابداع کرد؟ این پاسخ به استفاده ما از رایانه‌ها بستگی دارد، زیرا اولین نسخه از این ماشین‌ها، عملکردی مکانیکی داشت و در مقایسه با همتای دیجیتال خود، کارکرد متفاوتی را ارائه می‌کرد. اگرچه این نسخه‌ها در مقایسه با فناوری‌های مدرن بسیاری ابتدایی بودند، اما با خلق زیربنایی از عملکردهای اساسی، این فناوری را به سمت نمونه‌های پیشرفته امروزی هدایت کردند.

اولین کامپیوتر جهان مکانیکی بود

اولین کامپیوتر مکانیکی توسط شخصی به‌نام چارلز بابیج در سال 1838 طراحی شد. وی پیش‌تر با دریافت کمک مالی از سوی دولت بریتانیا، ماموریت داشت تا موتور دیفرانسیل خود را که یکی دیگر از طراحی‌های اولیه کامپیوتری بود، توسعه دهد. با این‌حال به‌دلیل مشکلات مالی، او هرگز نتوانست این ایده را نهایی کند. پس از شکست آن پروژه، او چیزی را ابداع کرد که به‌عنوان موتور تحلیلی شناخت می‌شد و از طرح‌های پیشین او به‌مراتب پیشرفته‌تر بود.

در تئوری، این دستگاه از چهار بخش، شامل یک ماشین برای تکمیل محاسبات، ذخیره‌سازی برای محاسبات ثبت شده، عملگری برای خواندن اطلاعات روی کارت‌های پانچ شده و یک چاپگر برای چاپ نتایج محاسبات تشکیل شده بود. با این وجود، پس از عدم موفقیت او در پروژه قبلی، بابیج راهی برای دریافت بودجه در آن زمان پیدا نکرد و از طرفی، به‌نظر می‌رسید این پروژه برای تکرار دقیق، از زمان خود بسیار جلوتر باشد. در نهایت، او موفق شد تا پایه و اساس اولیه طرحی که امروزه به‌عنوان کامپیوتر می‌شناسیم را به‌وجود آورد.

اولین کامپیوتر الکترونیکی دیجیتال

جهش بزرگ بعدی این فناوری، در محاسبات دیجیتال رقم خورد. به‌نقل از The Conversation، داگ جاکوبسون، استاد دانشگاه ایالتی آیووا و  پروفسور جان وینسنت آتاناسوف، استاد فیزیک کالج ایالتی آیووا و کلیفورد بری بود که در سال 1942 از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شد، خالقان این فناوری بودند. این دو نام دستگاه خود را Atanasoff-Berry نامیدند که به آن “ABC” نیز گفته می‌شود. این کامپیوتر از توان الکتریکی و خازن استفاده می‌کرد و قادر بود تا محاسبات را به‌وسیله حداکثر 29 متغیر انجام دهد. این مدل هم‌چنین می‌توانست محاسبه را در مدت 15 ثانیه انجام دهد که در زمان خود، بسیار سریع‌تر از همتایان انسانی ظاهر شد.

آتاناسوف هم‌چنین به ایده بهره‌گیری از 0 و 1 به‌عنوان روش مورد استفاده کامپیوترها برای تفسیر و ارتباط داده‌ها و مقدمه‌ای برای نوآوری امروزی که در سیستم‌های رایانه‌ای مدرن کاربر دارد، شهرت دارد. با این‌حال، ماشین ABC معایبی نیز داشت که از آن جمله آن می‌توان به ضرورت حضور اپراتور برای تکمیل کامل محاسبات اشاره کرد. این دستگاه در زمان خود عملکردی عالی داشت و نوآوری‌های بعدی را از زمان ایجاد خود رقم زد.

اولین کامپیوتر تجاری

در سال 1945، دو پروفسور از دانشگاه پنسیلوانیا به‌نام ماچلی و جی اقدام به ساخت اولین کامپیوتر در این زمینه کردند. با این‌حال، مشخص شد که آنها فناوری مورد نیاز برای توسعه این دستگاه را تا حد زیادی از کامپیوتر ABC به عاریه گرفته‌اند و طبق گزارش UPenn، در نهایت، حق اختراع آنها به دلیل این اختلاف در دادگاه سلب شد.

این دو مبتکر پس از ترک دانشگاه، روی یک رایانه تجاری مشغول به کار شدند که توسط مشاغل و دولت قابل استفاده بود که بعدا به رایانه خودکار جهانی (UNIVAC) تبدیل شد. همان‌طور که در ویرایش دوم کتاب «تاریخ محاسبات مدرن» نوشته پل ای. سروزی بیان شده، این کامپیوتر برای اولین بار توسط اداره سرشماری ایالات متحده و ارتش این کشور در دهه 50 میلادی مورد استفاده قرار گرفت. در دهه 60، UNIVAC به یکی از هفت شرکت بزرگ کامپیوتری دنیا تبدیل و به‌عنوان اولین مبدع رایانه‌های تجاری در زمان خود مطرح شد.