دانشمندان و کارشناسان اعلام کردهاند که پدیده ال نینو – El Niño رسما شکل گرفته است و گرمای جهانی را تشدید خواهد کرد.
دانشمندان اداره ملی اقیانوسی و جوی آمریکا (NOAA) اعلام کردند که پس از ماهها انتظار، پدیده افزایش دمای سطح آب اقیانوسها که با نام ال نینو شناخته میشود، رسما اینجاست و میتواند تا سال 2024 ادامه داشته باشد.
این پدیده هشدار افزایش بیسابقه دمای جهانی را میدهد که منجر به شکستن آستانه ۱.۵ درجه سانتیگراد خواهد شد. همین موضوع زنگ خطر گرمایش جهانی را بهصدا در آورده و هشدارهای کارشناسان را در پی داشته است.
ابراز نگرانی دانشمندان مبنی بر نزدیکی به نقطه بحرانی
پدیده ال نینو زمانی اتفاق میافتد که بادهایی که معمولاً آب گرم را بهسمت غرب اقیانوس آرام از آمریکای جنوبی به آسیا میبرند، ضعیف میشوند و بیشتر آب گرم را در جای خود نگه میدارند. این یکی از چرخههای مشهور آب و هوایی جهان است که هر ۲ تا ۷ سال یکبار باعث ایجاد ناهنجاریهای بزرگی در آب و هوای سراسر سیاره زمین میشود.
این موضوع بهشدت بر الگوهای آب و هوایی در سراسر جهان تأثیر میگذارد؛ آمریکای جنوبی را مرطوبتر میکند و خشکسالی (و گاهی اوقات قحطی) را در مناطقی مانند استرالیا، اندونزی، شمال چین و شمال شرقی برزیل به ارمغان میآورد.
رویدادهای ال نینو با دمای گرمتر از حد متوسط سطح دریا در اطراف استوا در مرکز و شرق اقیانوس آرام مشخص میشوند، اما این اتفاقات در سطح جهانی قابل احساس است.
میشل لوروکس (Michelle L’Heureux)، دانشمند حوزه آب و هوا در اداره ملی اقیانوسی و جوی آمریکا میگوید: «ال نینو بسته به قدرتش میتواند طیفی از تأثیرات را ایجاد کند، مانند افزایش خطر بارندگی شدید و خشکسالی در مکانهای خاص در سراسر جهان.»
ال نینو میتواند منجر به ثبت رکوردهای جدیدی برای دما شود، به ویژه در مناطقی که در حال حاضر دماهای بالاتر از میانگین را در طول ال نینو تجربه کردهاند.
بحرانهای آب و هوایی زمین را احاطه کردهاند
در اوایل امسال، ما از یک لانینا (La Nina) خارج شدیم که به طور غیرمعمول طولانی و قوی بود. لانینا که پدیدهای عکس ال نینو به حساب میآید، خشکسالی را در غرب آمریکا افزایش داد و فصل طوفان اقیانوس اطلس را تشدید کرد.
کارشناسان برای مدتی به احتمال آغاز پدیده ال نینو در سال جاری مشکوک بودند. یک ماهواره ناسا نشانه اولیه شکلگیری ال نینو را در ماه مارس و آوریل مشاهده کرد: آب گرم در اقیانوس آرام در حال حرکت به سمت شرق به سمت ساحل غربی آمریکای جنوبی.
ماه گذشته، سازمان جهانی هواشناسی اعلام کرد که 60 درصد احتمال دارد رویداد گرمایش بین ماههای مه و جولای رخ دهد و هر ماه که میگذرد احتمال آن افزایش مییابد. سپس NOAA پیشبینی خود را منتشر کرد که پیشبینی میکرد یک رویداد ال نینو در سال جاری قطعا رخ خواهد داد و میتواند رویداد بزرگی باشد.
این آژانس اضافه کرد که احتمال تداوم شرایط تا سال 2024 حدود 90 درصد است. دانشمندان اکنون انتظار دارند شرایط متوسط تا شدید جوی تا پاییز و زمستان نیمکره شمالی ادامه یابد.
تاثیرات پدیده ال نینو در آب و هوای مناطق مختلف
بهطور معمول، رویدادهای ال نینو با شدت متوسط تا شدید عمدتاً بر آب و هوای ایالات متحده در زمستان تأثیر میگذارد و شرایط مرطوبتر از حد متوسط را از جنوب کالیفرنیا به ساحل خلیج فارس و شرایط خشکتر از حد متوسط را در شمال غربی اقیانوس آرام و دره اوهایو به ارمغان میآورد.
رویداد امسال دماهای گرمتر از حد معمول را در نیمه شمالی ایالات متحده نشان میدهد. ال نینو بر احتمال وقوع طوفانها نیز تأثیر میگذارد و معمولاً به سرکوب طوفانها در اقیانوس اطلس و افزایش آنها در حوضههای مرکزی و شرقی اقیانوس آرام کمک میکند.
ال نینو در ماه دسامبر تا فوریه، شدیدترین ضربه را میزند و مسیر طوفان زمستانی را به سمت استوا تغییر میدهد.
لوروکس گفت: «این پدیده حدود دو ماه زودتر رویدادهای قبلی ال نینو شکل گرفت. این موضوع نشان دهنده قوی بودن این رویداد است و فضای لازم برای رشد را به آن میدهد. این ال نینو به احتمال ۵۶ درصد قوی در نظر گرفته میشود و ۲۵ درصد احتمال دارد که به سطح شدید برسد.
این دانشمند همچنین در مورد تاثیر این پدیده در آب و هوای مناطق مختلف افزود: «ال نینو استرالیا را به سمت آب و هوای خشکتر و گرمتر متمایل میکند و بیشتر در نیمکره جنوبی احساس خواهد شد. این رویداد با کمترین تاثیرات در آمریکای شمالی همراه خواهد بود. شمال آمریکای جنوبی احتمالا خشکتر و جنوب شرقی آرژانتین و بخشهایی از شیلی احتمالا مرطوبتر خواهند بود. هند و اندونزی نیز تا ماه اوت به خشکی تمایل خواهند داشت.»
ظهور ال نینو افزایش دمای جهانی را سرعت میبخشد
آخرین رویداد ال نینو بین فوریه و اوت 2019 رخ داد، اما تاثیرات آن نسبتا ضعیف بود. میانگین دمای هوا در سالهای آینده که درگیر پدیده ال نینو هستند بیشتر از سالهای دیگر خواهد بود و درنتیجه این رویداد پیامدهای گستردهتری برای الگوهای آب و هوای جهانی خواهد داشت.
تاثیرات این پدیده با تغییرات آب و هوایی ناشی از فعالیتهای انسانی ترکیب میشود. این موضوع میتواند اثرات خاصی از ال نینو را تشدید یا کاهش دهد.
این بحران به عبور گرمایش جهانی از آستانه 1.5 درجه سانتیگراد (1.7 درجه فارنهایت) در پنج سال آینده کمک میکند که منجر به فروپاشی آب و هوای فاجعه بار و غیرقابل برگشت خواهد شد. احتمال شکستن آستانه دمای 1.5 درجه سانتیگراد در سال 2015 نزدیک بهصفر بود، در سال 2022 به 48 درصد افزایش یافت، و اکنون، تنها یک سال بعد به 66 درصد رسیده است.
آیا ال نینو بر آب و هوای کشور ما نیز تاثیر خواهد گذاشت؟
بهطور کلی، نوسانات جنوبی میتوانند با ایجاد دو شرایط جوی متفاوت با عنوان النینو و لانینا، تاثیرات متفاوتی بر میزان بارندگی در کشور داشته باشند. اگرچه این تاثیرات بهصورت قطعی و صد درصدی نیستند، اما زمانی که فاز این نواسانات جنوبی بهسوی النینو باشد، بارندگیهای مناسب و اگر لانینا باشد بارندگیهای کمتری در فصل پاییز و زمستان رخ میدهد.
ال نینو معمولا روی آب و هوای مناطق مختلف دنیا بهطور مستقیم و غیرمستقیم تأثیر میگذارد و نتیجه آن هم بارندگیهای بیشتر و شدیدتر است. این رویداد میتواند در کشور ما هم منجر به بارشهای بیشتری در نیمه دوم زمستان و بهار شود.
در سالهای حاکمیت ال نینو، بارش میانگین در کشور ما نسبت به سالهای لانینا بیشتر بوده است. از آنجایی که اکنون فاز لانینا به شرایط خنثی و سپس به ال نینو تبدیل شده است، میتوان انتظار شرایط جوی و بارندگی متفاوتی را نسبت به سال گذشته داشت.
جریان النینو در فصل تابستان تاثیری در بارندگیهای ایران ندارد، زیرا در فصل تابستان بارش باران یک امر طبیعی و معمول نیست و درصد عمدهای از بارندگیها در فصل پاییز، زمستان و بهار بهویژه نیمه اول بهار رخ میدهد.
در مجموع اینگونه به نظر میرسد که با ظهور این پدید، بارندگیهای امسال همانند دو سال اخیر بسیار کم نخواهد بود و تا حدودی بهتر خواهد شد.
ال نینوی سال 1362-1361 از نظر دما و بارندگی، اثر شایان توجهی بر ایران داشت، بهطوری که دمای متوسط این دوره بسیار پایینتر از معمول بود. از آنجا که این پدیده دورهای است، بررسی آن میتواند در پیشبینی سالانه وضعیت اقلیمی کشور کمک بزرگی نماید.